حکم کشتن حشرات (مورچه و عنکبوت و…) چیست؟

ستاره | سرویس مذهبی – حکم کشتن حشرات چیست؟ کشتن حشرات موذی و حیواناتی که اگر آنها را نکشند باعث اذیت و ضرر می شوند و یا با بهداشت محیط و منزل و سلامت انسان منافات دارند، مانند سوسک و مار و عقرب و موش اشکال ندارد و گناه نیست. ولی بهتر است از کشتن حشرات و حیواناتی که این چنین نیستند و آزاری ندارند خودداری کرد.

 

کشتن حشرات از نظر آیت الله خامنه ای

• دفع حيوان موذى اگر مملوک شخص ديگرى نباشد، جايز است و ظلم به حيوانى که اذيت نمى‌کند، جايز نيست.
• کشتن حشراتی که ترس بی‌مورد از آنها داریم جایز نیست. اگر آن حیوان آزاری به کسی نمی‌رساند و حیوان حلال گوشت هم که نیست که شخص بخواهد آن را شکار کند و از گوشتش استفاده کند؛ اینکه بی‌خودی یک حیوانی را بکشید این جایز نیست. اما اگر ترس، ترس به‌جا و عقلایی هست که واقعاً هراس دارد که این حیوان آزار برساند اشکال ندارد.
• استفاده از نفت و مواد شیمیایی برای دور کردن حشرات اشکالی ندارد؛ مثلاً شما نفت یا یک ماده شیمیایی را در اطراف اتاقتان قرار می‌دهید که حیوانات داخل اتاق شما نیایند؛ این کار اشکالی ندارد.

 

کشتن حشرات از نظر آیت الله سیستانی

• کشتن حشراتی که به انسان آسیب می رسانند یا شک داریم که آسیب می رسانند یا نه و یا نامشان در قرآن آمده است، اشکالی ندارد.

 

 

آیا کشتن مورچه حرام است؟

کشتن حشرات و حیوانات موذی که به سلامت و آرامش انسان آسیب می‌رسانند و یا سلامت انسان را تهدید می‌کنند، مورد پذیرش تمام عقلای عالم بوده و شرع نیز آن را ممنوع اعلام نکرده است.

ابن عباس می‌گوید: «پیامبر (ص) از کشتن هر جاندارى نهى فرمود، مگر حیوانى که آزار [و آسیب‏] برساند».

از امام موسی بن جعفر (ع) در مورد کشتن مورچه سؤال شد؛ ایشان فرمودند: «مورچه را نکشید، مگر این که موجب اذیت و آزار شما گردد».

البته برخی روایات، کشتن حیوانات موذی (حتی در صورتی که فعلاً آزاری به انسان نرسانند) را مجاز دانسته‌اند؛ امام صادق فرمودند: «کشتن مورچه؛ چه اذیت کند و چه اذیت نکند؛‌ اشکال ندارد».

البته می توان در مورد این روایت چنین نتیجه گرفت که این جواز، مربوط به مواردی است که گرچه این حشرات و حیوانات موذی فعلاً موجب آزار و اذیت نیستند، اما در صورتی که آنان را از بین نبریم، در آینده با تولید نسل، موجبات آزار انسان را فراهم خواهند کرد و مجاز دانستن کشتن این دسته از حیوانات به دلیل نوعی پیش‌گیری اولیه است. مانند آلوده شدن خانه های مسکونمی به موریانه که اگر جلوی زاد و ولد آن ها گرفته نشود ساختمان را از بین خواهند برد.

 

کشتن این حشرات جایز است

در روایات مختلفی در خصوص کشتن حیوانات ریز مثل شپش، پشه، کک و عقرب سفارش شده است.

 

کشتن این حشرات جایز نیست

ائمه معصومین (ع) علاقه مند بودند که انسان ها از کشتن مورچه و زنبور عسل صرف نظر کنند.

 

حکم کشتن حشرات در طبیعت

اگر انسان در مکانی غیر مسکونی مانند کوه‌ها و بیابان‌ها،‌ حشرات و حیوانات موذی را دید، باید از کشتن آن ها پرهیز کند زیرا آن ها نه در آن زمان و نه در آینده امکان آزار رسانی به انسان را ندارند.

 

حکم کشتن عنکبوت

اگر عنکبوت موجب اذیت و ضرر شود کشتن آن اشکال ندارد همچنین حشرات و حیواناتی که اگر آنها را نکشند باعث اذیت و ضرر می شوند مانند عنکبوت، سوسک، مار، عقرب، موش و… ولی اگر اذیت قابل توجهی ندارند مانند مورچه ها بهتر است از کشتن آنها خودداری شود؛ زیرا در روایت آمده که اگر کسی حیوانی را بدون جهت بکشد فردای قیامت مورد مؤاخذه قرار می گیرد.

 

اثرات سوء کشتن حشرات بر انسان

این مسئله که کشتن حیوانات و حشرات تأثیر منفی در معنویات انسان داشته باشد و آثار سوء معنوی به دنبال داشته باشد، در صورتی که این کار با غرضی معقول و مقبول شرع و عرف انجام شود، منتفی است ولی اگر بدون دلیل و به قصد تفریح و سرگرمی و اغراض دیگری این کار انجام پذیرد و حیوانی بدون دلیل کشته و یا مورد آزار قرار گیرد احتمال دارد آثار سوء معنوی به دنبال داشته باشد.

البته در برخی افراد که حالات معنوی بالا و خاصی دارند، ممکن است کشتن حیواناتی که برای دیگران آثار سویی به دنبال ندارد و امری جایز است برای آنها متناسب با حالات خاص روحی و معنوی آنها، مضر باشد و مانع ارتقای بیشتر معنوی آنها گردد ولی این امری موردی و خاص است نه فراگیر و عام.

 

نکات مورد توجه زمان کشتن حشرات

به جز حیواناتی که جهت مصرف و خوراک انسان کشته می شود در مورد کشتن سایر حیوانات، توجه به دو نکته ضروری است:

۱. هر حیوانی که در ملکیت دیگری است کشتن آن ممنوع است؛ حتی مانند مگس و پشه ای که مثلا دانشمند حشره شناسی برای تحقیق آن ها را جمع آوری کرده است.

۲. هر حیوانی که آزار دهنده است و برای دفع آزار آن، راهی جز کشتن نیست؛ می توان آن را کشت. در آزار رسانی نیز فرقی نمی کند که به خود شخص آزار برساند یا به دیگرانی که آزار دیدن آن ها مسؤلیتی بیاورد و یا باعث آلودگی مواد غذایی و یا مولد بیماری شود.