غزل شماره ۴۸۳ حافظ: سحرگه ره روی در سرزمینی

معنی و تفسیر غزل شماره ۴۸۳ حافظ

سحرگه رهروی در سرزمینی
همی‌گفت این معما با قرینی

سحرگاهان سالک راه معرفتی در مرز و بومی، با دوست همراه خود این نکته را به صورت کنایه در میان می‌نهاد… ادامه در بیت بعد

که‌ ای صوفی شراب آنگه شود صاف
که در شیشه برآرد اربعینی

که‌ ای صوفی متعبد، این را بدان که شراب موقعی زلال و ناب می‌شود و می‌رسد که چهل روزی در ظرف بماند. اشاره به گوشه‌نشینی چهل روزه صوفیان دارد.

خدا زان خرقه بیزار است صد بار
که صد بت باشدش در آستینی

خداوند از آن دلق زاهدانه ریایی صد بار بیزار است که در هر آستین آن صد بت پندار باطل پنهان باشد.

مروت گر چه نامی بی‌نشان است
نیازی عرضه کن بر نازنینی

هر چند از جوانمردی نامی بیش نمانده و از آن نشانی نیست، تو حاجت خود را با محبوبی نازپرور در میان بگذار.

ثوابت باشد‌ ای دارای خرمن
اگر رحمی کنی بر خوشه‌چینی‌

ای صاحب خرمن و متمول، اگر به خوشه‌چین نیازمندی رحم کنی، پاداش آن به تو می‌رسد.

نمی‌بینم نشاط عیش در کس
نه درمان دلی نه درد دینی

در کسی انگیزه شاد زیستن، دارویی برای درمان دل‌های آزرده و غیرتی برای حفظ شعائر دین نمی‌بینم.

درون‌ها تیره شد باشد که از غیب
چراغی برکند خلوت‌نشینی

قلب‌ها سیاه و تاریک شده است، امیدوارم که از عالم غیب نفس پرهیزکاری چراغی بیفروزد تا دل‌ها روشن شود.

گر انگشت سلیمانی نباشد
چه خاصیت دهد نقش نگینی

اگر وجود و تدبیر حضرت سلیمان در میان نباشد، از نقش نگین انگشتری او چه کاری برمی‌آید؟

اگر چه رسم خوبان تندخوییست
چه باشد گر بسازد با غمینی

هرچند شیوه خوبرویان پرخاشگری و ناسازگاری است، اما چه می‌شد اگر آن خوبرو با افسرده‌دلی سر سازش داشت.

ره میخانه بنما تا بپرسم
مآل خویش را از پیش‌بینی

راه میکده را به من نشان بده تا از پیر مغان که پیشگویی می‌کند، آینده و سرانجام کار خود را جویا شوم.

نه حافظ را حضور درس خلوت
نه دانشمند را علم الیقینی