غزل شماره ۴۶۳ حافظ: سلام الله ما کر اللیالی

معنی و تفسیر غزل شماره ۴۶۳ حافظ

سلام الله ما کر اللیالی
و جاوبت المثانی و المثالی

سلام خدا مادام که شب‌ها پشت سر هم تکرار می‌شوند و تار‌های دوم و سوم عود هماهنگ و پاسخگوی همدیگرند… ادامه در بیت بعد

 

 

علی وادی الاراک و من علیها
و دار باللوی فوق الرمال

بر دره اراک و ساکنان آنجا و بر خانه‌ای در لوا که بر فراز تپه‌های شنی آنجاست.
این دو بیت موقوف المعانی هستند و معنایشان با یکدیگر یک جمله را می‌سازد.

 

 

دعاگوی غریبان جهانم
و ادعو بالتواتر و التوالی

به آوارگان دنیا و کسانی که دور از وطن خویشند، دعا می‌کنم و به نوبت و پیوسته برایشان دعا می‌خوانم.

 

 

به هر منزل که رو آرد خدایا
نگه دارش به لطف لایزالی

خدایا، به طرف هر اقامتگاه که حرکت کند، او را در پناه مهربانی جاویدان خود نگاهدار.

 

 

منال‌ ای دل که در زنجیر زلفش
همه جمعیت است آشفته حالی‌

ای دل، در بند زنجیر گیسوی یار داد و فریاد مکن، چرا که آشفته‌حالی تو در پناه زلف او برابر با کمال آسودگی خاطر و فراغ دل است.

 

 

بیت ششم

ز خطت صد جمال دیگر افزود
که عمرت باد صد سال جلالی

خط سبز موی چهره تو، صد بار تو را زیباتر کرده است. از خدا می‌خواهم که عمرت به صد سال طبق تقویم جلالی برسد.
همچنین به معنای بیت دوازدهم از غزل شماره ۴۵۴ حافظ: ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی مراجعه کنید.

 

 

تو می‌باید که باشی ور نه سهل است
زیان مایه جاهی و مالی

همواره وجود تو برقرار باشد وگرنه تحمل زبان سرمایه و نقصان مقام و منصب آسان است یعنی تنها چیزی که قابل تحمل نیست، فقدان توست.

 

 

بر آن نقاش قدرت آفرین باد
که گرد مه کشد خط هلالی

آفرین بر آن نقاش کبریا که با توانایی خویش، بر گرداگرد ماه صورت یار خط هلالی عذار را ترسیم کرده است.

 

 

فحبک راحتی فی کل حین
و ذکرک مونسی فی کل حال

عشق و محبت تو در هر لحظه سبب آسایش و یاد تو در هر حال همدم من است.

 

 

سویدای دل من تا قیامت
مباد از شوق و سودای تو خالی

خاطر دل و کُنه ضمیر من تا قیامت از شور و شوق و خیال عشق تو خالی مبادا.

 

 

کجا یابم وصال چون تو شاهی
من بدنام رند لاابالی

من که رندی بدنام و گناهکاری بی‌باک هستم، کی و کجا به وصال شاهی مانند تو می‌رسم؟

 

 

خدا داند که حافظ را غرض چیست
و علم الله حسبی من سؤالی