غزل شماره ۲۹۵ حافظ: سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ

معنی و تفسیر غزل شماره ۲۹۵ حافظ

سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ
که تا چو بلبل بیدل کنم علاج دماغ

پگاه به آرزوی دیدار گل یک‌دم به باغ رفتم تا مانند بلبل عاشق به درمان دماغ خود بپردازم و بند غم از دل بگشایم.

به جلوه گل سوری نگاه می‌کردم
که بود در شب تیره به روشنی چو چراغ

به خودنمایی گل سرخ آتشی می‌نگریستم که در تیرگی شب مانند چراغ می‌درخشید.

چنان به حسن و جوانی خویشتن مغرور
که داشت از دل بلبل هزار گونه فراغ

گل سرخ آنچنان به زیبایی و جوانی‌اش غره شده بود که از دل بلبل به هزار بهانه خاطر پرداخته بود و عنایتی به عاشق خود نمی‌کرد.

گشاده نرگس رعنا ز حسرت آب از چشم
نهاده لاله ز سودا به جان و دل صد داغ

نرگس زیبا از اندوه اشک از دیده روان کرده است و لاله از غلبه سوز عشق بر جان و دل صد نشان دارد.

زبان کشیده چو تیغی به سرزنش سوسن
دهان گشاده شقایق چو مردم ایغاغ

گل سوسن برای سرزنش کردن دیگران زبان خود را همچون شمشیر دراز کرده است و گل شقایق همچون سخن‌چینان دهان گشوده است.

یکی چو باده‌پرستان صراحی اندر دست
یکی چو ساقی مستان به کف گرفته ایاغ

در ادامه بیت قبل: سوسن همچون میگساران تنگ شراب در دست نگه داشته و شقایق مانند ساقی بزم باده‌نوشان جام بر کف ایستاده است.

نشاط و عیش و جوانی چو گل غنیمت دان
که حافظا نبود بر رسول غیر بلاغ