غزل شماره ۲۹۳ حافظ: بامدادان که ز خلوتگه کاخ ابداع

غزل شماره ۲۹۳ حافظ در اوایل سلطنت شاه شجاع و به منظور خیر مقدم و قرائت در جشنی که شاعران دربار به خواندن قصاید می‌پرداخته‌اند سروده شده است. این غزل با تصویرسازی صبحگاهان آغاز می‌شود که با طلوع خورشید جهان روشن می‌شود؛ چرخ گردون از افق آینه خود را بیرون می‌آورد و در آن پهنه، رخ گیتی را به هزاران رنگ زیبا نشان می‌دهد.

تعبیر و تفسیر این غزل در فال حافظ شما

مطمئن باش که چرخ گردون خواهد چرخید و روزگار این‌گونه نخواهد ماند. فرداهای روشن نیز در پیش است. مراقب دنیای پر از نیرنگ و فریب اطرافت باش و از کنار ظواهر گول‌زننده آن بگذر. هرچه می‌خواهی، از خدا بخواه چرا که فقط اوست که مظهر تام و تمام لطف و رحمت است، حیله ندارد و می‌تواند تو را به مقصد و مقصودت برساند.    

 

غزل شماره ۲۹۳ حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی

 

متن غزل شماره ۲۹۳ حافظ

بامدادان که ز خلوتگه کاخ ابداع
شمع خاور فکند بر همه اطراف شعاع
برکشد آینه از جیب افق چرخ و در آن
بنماید رخ گیتی به هزاران انواع
در زوایای طربخانه جمشید فلک
ارغنون ساز کند زهره به آهنگ سماع
چنگ در غلغله آید که کجا شد منکر
جام در قهقهه آید که کجا شد مناع
وضع دوران بنگر ساغر عشرت بر گیر
که به هر حالتی این است بهین اوضاع
طره شاهد دنیی همه بند است و فریب
عارفان بر سر این رشته نجویند نزاع
عمر خسرو طلب ار نفع جهان می‌خواهی
که وجودیست عطابخش کریم نفاع
مظهر لطف ازل روشنی چشم امل
جامع علم و عمل جان جهان شاه شجاع

 

غزل شماره ۲۹۳ حافظ
غزل شماره ۲۹۳ حافظ

 

معنی و تفسیر غزل شماره ۲۹۳ حافظ

بیت اول

بامدادان که ز خلوتگه کاخ ابداع
شمع خاور فکند بر همه اطراف شعاع

هنگام صبح که از نهان‌خانه کاخ آفرینش، خورشید پرتوی خود را به هر سو می‌پراکند.

 

✦✦✦✦

 

بیت دوم

برکشد آینه از جیب افق چرخ و در آن
بنماید رخ گیتی به هزاران انواع

چرخ، از گریبان افق آینه را بیرون کشیده و چهره دنیا را به هزاران گونه نشان می‌دهد.

 

✦✦✦✦

 

بیت سوم

در زوایای طربخانه جمشید فلک
ارغنون ساز کند زهره به آهنگ سماع

در گوشه عشرتکده خورشید، ستاره سحری زهره به آهنگ رقص، ارغنون می‌نوازد.

 

✦✦✦✦

 

بیت چهارم

چنگ در غلغله آید که کجا شد منکر
جام در قهقهه آید که کجا شد مناع

ساز چنگ، به جوش و خروش درمی‌آید که مخالف نغمه موسیقی کجاست؟ و جام شراب با خنده می‌پرسد که آن کسی که باده‌نوشی را منع می‌کند کیست؟

 

✦✦✦✦

 

بیت پنجم

وضع دوران بنگر ساغر عشرت بر گیر
که به هر حالتی این است بهین اوضاع

اوضاع زمانه را ببین و جام شادی را از دست فرو مگذار که زمانه هرگونه که باشد، بهترین وضع آن این است که غم نخوری و به شادی گرایی.

 

✦✦✦✦

 

بیت ششم

طره شاهد دنیی همه بند است و فریب
عارفان بر سر این رشته نجویند نزاع

زلف محبوب زیباروی دنیا سراسر دام و مکر و فریب است و عارفان به خاطر آن به جنگ و جدال و ستیزه نمی‌پردازند.

 

✦✦✦✦

 

بیت هفتم

عمر خسرو طلب ار نفع جهان می‌خواهی
که وجودیست عطابخش کریم نفاع

اگر خواستار سود و بهره‌برداری از این دنیا هستی، طول عمر پادشاه را از خدا بخواه که شخصیت بخشنده و بزرگوار او فایده‌رسان است.

 

✦✦✦✦

 

بیت هشتم

مظهر لطف ازل روشنی چشم امل
جامع علم و عمل جان جهان شاه شجاع

آن کسی که جلوه‌گاه لطف خداوندی و نوربخش دیده آرزوهاست و علم و عمل را دارا و به منزله جان در پیکر این جهان است، یعنی شاه شجاع.

 

✦✦✦✦

 

بیت نهم

حافظ ار باده خوری با صنمی گلرخ خور
که از این به نبود در دو جهان هیچ متاع‌

ای حافظ، اگر شراب می‌نوشی با معشوقی گلچهره بنوش که از این بهتر کاری در دنیا و آخرت پیدا نمی‌شود.

منبع: شرح جلالی بر حافظ با تصرف و تلخیص.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید