تعبیر و تفسیر این غزل در فال حافظ شما
حافظ در این غزل به پند و نصیحت روی آورده است. او میگوید: بهتر است کمی هم به اعمال و رفتار خود دقت کنی و غرور و تکبر را از وجودت خالی کنی. در دوستی، صدیق و صمیمی باش زیرا در زندگی به دوستان مخلص نیاز است. بیهوده از سختیهای روزگار در گله و شکایت نباش زیرا پایان هر سختی، خوشی و شادمانی است. برای حرف و کاری که میکنی دلیلی محکم و منطقی داشته باش. همه سخنها قابل شنیدن نیستند، سعی کن آزادتر فکر کنی و تصمیم بگیری.
غزل شماره ۲۷۳ حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی
متن غزل شماره ۲۷۳ حافظ
اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش
حریف خانه و گرمابه و گلستان باش
شکنج زلف پریشان به دست باد مده
مگو که خاطر عشاق گو پریشان باش
گرت هواست که با خضر همنشین باشی
نهان ز چشم سکندر چو آب حیوان باش
زبور عشق نوازی نه کار هر مرغیست
بیا و نوگل این بلبل غزل خوان باش
طریق خدمت و آیین بندگی کردن
خدای را که رها کن به ما و سلطان باش
دگر به صید حرم تیغ برمکش زنهار
وز آن که با دل ما کردهای پشیمان باش
تو شمع انجمنی یکزبان و یکدل شو
خیال و کوشش پروانه بین و خندان باش
کمال دلبری و حسن در نظربازیست
به شیوه نظر از نادران دوران باش
خموش حافظ و از جور یار ناله مکن
تو را که گفت که در روی خوب حیران باش
معنی و تفسیر غزل شماره ۲۷۳ حافظ
اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش
حریف خانه و گرمابه و گلستان باش
اگر دوست مهربان هستی به پیمان خود پایبند بوده و در خانه، حمام و گلزار با دوستت همراه و همدل باش.
شکنج زلف پریشان به دست باد مده
مگو که خاطر عشاق گو پریشان باش
چین و شکن زلف آشفته خودت را به دست نسیم مسپار و راضی مشو که دل عاشقان پریشان باشد.
گرت هواست که با خضر همنشین باشی
نهان ز چشم سکندر چو آب حیوان باش
اگر آرزوی همنشینی با خضر پیامبر را داری مانند آب حیات از چشم اسکندر پادشاه به دور باش.
زبور عشق نوازی نه کار هر مرغیست
بیا و نوگل این بلبل غزل خوان باش
کارِ هر مرغی نیست که ترانه عاشقانه و سرود و مزامیر داوودی را بخواند. بیا و گل تازه شکفته باش تا، چون بلبل برایت غزلخوانی کنم.
طریق خدمت و آیین بندگی کردن
خدای را که رها کن به ما و سلطان باش
از برای خدا، ارائه طریق خدمت و راه و رسم و مقررات خدمتگزاری را به خود ما واگذار نما و تو سلطان ما باش تا بتوانیم به نحو احسن خدمتگزار باشیم.
دگر به صید حرم تیغ برمکش زنهار
وز آن که با دل ما کردهای پشیمان باش
بعد از این بر روی صیدی که در محدوده حرم و در پناه توست شمشیر مکش و از این کار برحذر و از رفتاری که با ما کردهای پشیمان باش.
تو شمع انجمنی یکزبان و یکدل شو
خیال و کوشش پروانه بین و خندان باش
تو مانند آن شمعی میمانی که همه مجلس را روشن نگاه میدارد، پس مانند شمع، بیریا و خالص بوده و اندیشه و همت پروانه خود را در نظر گیر و از این فداکاری شادمان باش.
کمال دلبری و حسن در نظربازیست
به شیوه نظر از نادران دوران باش
نهایت دلبری و زیباترین شیوه دلستانی در شیوه صحیح نگاه کردن در زیبایان است. پس در طرز نگریستن و تشخیص خود چنان باش که از ممتازان دور و زمانه باشی.
خموش حافظ و از جور یار ناله مکن
تو را که گفت که در روی خوب حیران باش
ای حافظ، چه کسی تو را مجبور کرده که جمالپرستی کرده و سرگشته شوی؟ خاموش باش و از جور و ستمی که محبوب به تو روا میدارد این همه ناله و زاری مکن.
منبع: شرح جلالی بر حافظ.