غزل شماره ۲۴۰ حافظ: ابر آذاری برآمد باد نوروزی وزید

معنی و تفسیر غزل شماره ۲۴۰ حافظ

ابر آذاری برآمد باد نوروزی وزید
وجه می‌ می‌خواهم و مطرب که می‌گوید رسید

ابر بهاری پیدا شد و باد نوروزی وزیدن گرفت، در این زمان برای شراب و مطرب به پول احتیاج دارم. چه کسی قبول پرداخت آن را می‌کند؟

شاهدان در جلوه و من شرمسار کیسه‌ام
بار عشق و مفلسی صعب است می‌باید کشید

زیبارویان در حال عشوه و عرض اندام هستند و من از کیسه خالی از پول خودم خجالت می‌کشم. کشیدن بار عشق و بی‌چیزی کار سختی است و چاره‌ای جز کشیدن آن ندارم.

قحط جود است آبروی خود نمی‌باید فروخت
باده و گل از بهای خرقه می‌باید خرید

بخشش و جوانمردی نایاب شده و نبایستی با تقاضایی آبروی خود را از دست داد. شراب و گل سرخ را بایستی با پول حاصل از فروش لباس زهد تهیه کرد.

گوییا خواهد گشود از دولتم کاری که دوش
من همی‌کردم دعا و صبح صادق می‌دمید

احتمال می‌دهم که به برکت بخت و اقبال، گره از کار من باز شود، زیرا شب پیشین در حالی‌که به درگاه خدا دعا می‌کردم چهره صبح صادق از افق نمودار می‌شد.

با لبی و صد هزاران خنده آمد گل به باغ
از کریمی گوییا در گوشه‌ای بویی شنید

به نظر می‌رسد که گل از وجود شخصی بخشاینده نشانه و اثری در جایی یافته که با یک لب و صدهزار خنده و دلشادی به باغ آمده است.

دامنی گر چاک شد در عالم رندی چه باک
جامه‌ای در نیک‌نامی نیز می‌باید درید

اگر در عالم رندی و بدنامی دامن آبرو چاک شد ترسی ندارم، چون جامه‌ای را هم باید در عالم خوش‌نام بودن دریده و به نیکی مشهور شویم.

این لطایف کز لب لعل تو من گفتم که گفت
وین تطاول کز سر زلف تو من دیدم که دید

چه‌کسی آن همه نکته ظریف که من از لب سرخ تو گفتم گفته و کدام‌کسی این همه بیداد و نامهربانی که من از سر زلف تو کشیدم، کشیده و دیده است؟

عدل سلطان گر نپرسد حال مظلومان عشق
گوشه‌گیران را ز آسایش طمع باید برید

اگر شیوه عدالت پادشاه سبب دلجویی و احوالپرسی از ستمدیدگان در برابر جور عشق نشود، عاشقان بی‌نوا و گوشه‌گیر باید فکر و خیال راحتی و آسایش را از سر به‌در کنند.

تیر عاشق کش ندانم بر دل حافظ که زد
این قدر دانم که از شعر تَرش خون می‌چکید

آگاهی ندارم که چه‌کسی تیر سهمگین که عاشق را از پای در می‌آورد بر دل حافظ زد. همین‌قدر می‌دانم که شعر آبدار که از دلش برآمده بود، پر خون بود.