غزل شماره ۲۱۷ حافظ: مسلمانان مرا وقتی دلی بود

معنی و تفسیر غزل شماره ۲۱۷ حافظ

مسلمانان مرا وقتی دلی بود
که با وی گفتمی گر مشکلی بود‌

ای مسلمانان، من وقتی دلی داشتم که اگر دچار مشکلی می‌شدم آن را با او در میان نهاده و مشورت می‌کردم.

به گردابی چو می‌افتادم از غم
به تدبیرش امید ساحلی بود

اگر از شدت اندوه در گرداب غم در می‌ماندم، با چاره اندیشی آن دل، امید رهایی و رسیدن به ساحل نجات را داشتم.

دلی همدرد و یاری مصلحت بین
که استظهار هر اهل دلی بود

دلی مانند من به درد عشق مبتلا و دوستی خیرخواه که پشتیبان همه صاحبدلان بود.

ز من ضایع شد اندر کوی جانان
چه دامنگیر یا رب منزلی بود

آن دل، در کوی معشوق از دستم رفت. خدایا آنجا چه منزلی بازدارنده بود و چه خاک دامن‌گیری داشت.

هنر بی‌عیب حرمان نیست لیکن
ز من محروم‌تر کی سائلی بود

درست است که هنر، خالی از نقص محرومیت نیست، اما از من محرومتر کدام فقیری را سراغ دارید؟

بر این جان پریشان رحمت آرید
که وقتی کاردانی کاملی بود

بر این درمانده پریشانحال دل بسوزانید و به حالش ترحم کنید، چرا که روزگاری کار آزموده به تمام معنا بود.

مرا تا عشق تعلیم سخن کرد
حدیثم نکته هر محفلی بود

از آن زمان که عشق، شیوه سخن‌سرایی را به من یاد داد، گفته‌هایم در هر محفلی در ردیف سخنان پُرمایه و نغز بازگو می‌شود.

مگو دیگر که حافظ نکته‌دان است
که ما دیدیم و محکم جاهلی بود

از این به بعد هرگز نگویید که حافظ نکته‌سنج است چراکه بر ما روشن شد که نمی‌داند که نمی‌داند.