غزل شماره ۱۶۶ حافظ: روز هجران و شب فرقت یار آخر شد

معنی و تفسیر غزل شماره ۱۶۶ حافظ

روز هجران و شب فرقت یار آخر شد
زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد

روز دوری و شب جدایی از یار به پایان رسید، این فال نیک را زدم و ستاره بخت مساعد عبور کرد و کار فراق پایان یافت.

آن همه ناز و تنعم که خزان می‌فرمود
عاقبت در قدم باد بهار آخر شد

آن همه تکبر و فخرفروشی که پاییز انجام می‌داد، سرانجام در زیر گام‌های باد بهاری پایان پذیرفت.

شکر ایزد که به اقبال کله گوشه گل
نخوت باد دی و شوکت خار آخر شد

خدا را شکر که به سبب رو کردن بخت گوشه تاج گل، غرور باد سرد دی‌ماه و قدرت آسیب زدن خار به پایان رسید.

صبح امید که بد معتکف پرده غیب
گو برون آی که کار شب تار آخر شد

به صبح امید که در زیر پرده اسرار غیب، گوشه‌نشین شده بود بگو بیرون بیاید که شب تاریک به اتمام رسید.

آن پریشانی شب‌های دراز و غم دل
همه در سایه گیسوی نگار آخر شد

آن همه پریشان بودن در شب‌های طولانی و اندوه دل، همگی به مدد گیسوی محبوب زیبا پایان یافت.

باورم نیست ز بدعهدی ایام هنوز
قصه غصه که در دولت یار آخر شد

آن قدر روزگار بدعهدی کرده که هنوز هم باور نمی‌کنم که داستان اندوه به سبب رسیدن دولت یار به پایان رسیده باشد.

ساقیا لطف نمودی قدحت پُر می‌ باد
که به تدبیر تو تشویش خمار آخر شد‌

ای ساقی، لطف و کرم بسیار کردی، امید که پیاله تو همیشه پر از شراب باشد، زیرا که با تدبیر و اندیشه تو بود که شوریدگی خماری تمام شد.

در شمار ار چه نیاورد کسی حافظ را
شکر کان محنت بی‌حد و شمار آخر شد

هرچند کسی حافظ را به حساب نیاورد، اما خدا را شکر که آن اندوه بی‌حد و اندازه به پایان رسید.