غزل شماره ۱۵۸ حافظ: من و انکار شراب این چه حکایت باشد

غزل شماره ۱۵۸ حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی

متن غزل شماره ۱۵۸ حافظ

معنی و تفسیر غزل شماره ۱۵۸ حافظ

من و انکار شراب این چه حکایت باشد
غالبا این قدرم عقل و کفایت باشد

آیا من شراب را انکار کرده‌ام؟ این دیگر چه داستان دروغینی است، زیرا من بیشتر از این‌ها عقل و شایستگی دارم و شراب را منکر نمی‌شوم.

تا به غایت ره میخانه نمی‌دانستم
ور نه مستوری ما تا به چه غایت باشد

من راه میخانه را تا به نهایت و انتهای آن نمی‌شناختم وگرنه پرهیزکاری ما تا این اندازه نبود. یعنی اگر به میکده نرفتم، چون راه را بلد بودم و از روی پرهیزکاری نبود.

زاهد و عجب و نماز و من و مستی و نیاز
تا تو را خود ز میان با که عنایت باشد

زاهد ریاکار به خودبینی و نماز خودش مشغول بوده و من با مستی و نیاز خودم سرگرم هستم، باید دید که تو در میان ما دو نفر به کدام‌یک توجه می‌کنی. یعنی کسی نمی‌داند که رفتار کداممان مورد پسند توست.

زاهد ار راه به رندی نبرد معذور است
عشق کاریست که موقوف هدایت باشد

زاهد اگر به کوی رندی و وارستگی راه نیابد، گناهی ندارد، زیرا که عشق کاری است که به هدایت الهی وابسته است. یعنی تا زمانی که خداوند نخواهند کسی هدایت نمی‌یابد.

من که شب‌ها ره تقوا زده‌ام با دف و چنگ
این زمان سر به ره آرم چه حکایت باشد

من که هر شب با نوای موسیقی دف و چنگ راه پارسایی و پرهیزکاری را سد کرده‌ام، آیا ممکن است که هم‌اکنون سر به راه شوم؟ این دیگر چه داستانی است.

بنده پیر مغانم که ز جهلم برهاند
پیر ما هر چه کند عین عنایت باشد

من غلام رهبر دینی زردشتیان هستم که مرا از نادانی نجات داد، هرچه او انجام می‌دهد، نهایت سروری و ولایت مطلق است.

دوش از این غصه نخفتم که رفیقی می‌گفت
حافظ ار مست بود جای شکایت باشد

دیشب از غصه و اندوه خوابم نبرد، چراکه شنیدم یکی از دوستانم می‌گفت: چنانچه حافظ مست باشد، جای شکایت و گله دارد