غزل شماره ۱۴۱ حافظ: دیدی ای دل که غم عشق دگربار چه کرد

معنی و تفسیر غزل شماره ۱۴۱ حافظ

دیدی‌ ای دل که غم عشق دگربار چه کرد
چون بشد دلبر و با یار وفادار چه کرد‌

ای دل دیدی که غم عشق دوباره چه بر سر ما آورد، چگونه محبوب و دلبر ما از کنار ما رفت و چه رفتاری با یار وفادار خود انجام داد؟

آه از آن نرگس جادو که چه بازی انگیخت
آه از آن مست که با مردم هشیار چه کرد

فریاد از آن چشمان فسونکار یار که چه فتنه‌ای بر پا کرد و فریاد و داد از آن چشمان مست که چه بر سر هوشیاران آورد و چگونه با آن‌ها بی‌مهری کرد.

اشک من رنگ شفق یافت ز بی‌مهری یار
طالع بی‌شفقت بین که در این کار چه کرد

اشک من از فرط بی‌مهری و کم‌توجهی محبوب به رنگ سرخ آسمان در موقع طلوع خورشید در آمد یعنی خون گریه می‌کنم، تو ببین که بخت نامهربان من در کار عشق، چگونه رفتار کرد. یعنی بخت در راه رسیدن به معشوق همراه من نبود.

برقی از منزل لیلی بدرخشید سحر
وه که با خرمن مجنون دل افگار چه کرد

یک آذرخش هنگام سحر، از کوی لیلی جست و لحظه‌ای درخشید، آه و واویلا که با خرمن هستی مجنون عاشق و دل‌خسته چه کاری کرد. همچون رعد و برق آسمان که خرمن گندم را می‌سوزاند، برق منزل لیلی وجود مجنون را سوزاند.

ساقیا جام می‌ام ده که نگارنده غیب
نیست معلوم که در پرده اسرار چه کرد‌

ای ساقی، پیمانه‌ای شراب به من بده، زیرا بر کسی آشکار نیست که نقاش غیب در پرده اسرار خود، چه کار کرده است. یعنی معلوم نیست که عاقبت ما چه خواهد شد و ما را بخاطر شراب نوشیدن مجازات کنند یا نه.

آن که پرنقش زد این دایره مینایی
کس ندانست که در گردش پرگار چه کرد

آن کسی که آسمان لاجوردی را این چنین پر نقش و نگار آفرید، چه کسی می‌داند که او با گردش پرگار خود چه قضا و قدری برای ما معلوم کرده است.

فکر عشق آتش غم در دل حافظ زد و سوخت
یار دیرینه ببینید که با یار چه کرد

فکر عشق باعث شد که در دل حافظ آتش غم برپا شود و آن را بسوزاند. اکنون شما ببینید که محبوب قدیمی با یارش چه کرد. یعنی من می‌سوختم، اما یار قدیمی بی‌تفاوت بود