همه چیز درباره باغ شاهزاده ماهان (معرفی، تاریخچه و عکس)

ستاره | سرویس گردشگری – باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده یکی از باغ‌های تاریخی ایران به شمار می‌رود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران جای گرفته و مربوط به پایان دوره قاجاریه است. این باغ جزو باغ‌های طبقاتی ایران محسوب می‌شود که تلفیقی از زیبایی و اصالت ایرانی که با همنوایی آب و باغ و معماری چشم‌نواز به بهشتی در استان کرمان می‌ماند. لازم به ذکر است که استان کرمان در منطقه گرم و خشک قرار گرفته و واقع شدن این باغ بهشتی در این مکان یکی از منحصر به فردترین جاذبه های گردشگری کرمان را رقم زده است.

تاریخچه باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان در عصر قاجار در دوران یازده ساله فرمانروایی عبدالحمید میرزا ناصر الدوله (۱۲۹۸ تا ۱۳۰۹ ه . ق) احداث گردیده كه با مرگ وی ساخت باغ ناتمام مانده است.

باغ شاهزاده ماهان با وجود همه كیفیتهای طبیعی و مصنوع خود به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی دوران برای مدت طولانی خارج از سكنه و متروك ماند و دچار آسیبهای فراوانی گردید. خرابیهای وارد شده ، كلیه قسمت های باغ را شامل می ‌گردید. ویرانی ها شامل بناهای اصلی و همچنین محوطه باغ بوده است. باغسازی و عناصر شكل دهنده باغ نیز (مانند آبراهه‌ها، استخرها، پیاده ‌روها و بالأخره طبیعت گیاهی باغ، نظیر درختان، كرت ها و بسترهای گلكاری) از این گزند در امان نبوده‌اند.

معماری بنای باغ شاهزاده ماهان

بناهای باغ عبارت‌اند از: كوشك اصلی یعنی سكونت‌گاه دائمی ‌و یا فصلی مالك كه در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سر در خانه به‌ صورت بنایی خطی در بخش  ورودی باغ قرار دارد و در دو طبقه بنا شده است. طبقه بالایی این بنا دارای اتاق‌هایی است كه برای زندگی و پذیرایی پیش‌بینی‌ شده‌اند.

شكل اصلی باغ شاهزاده، مستطیلی با نسبت تقریبی چهار به یك است. طول كلی داخل باغ ٤٠٧ متر و عرض آن ١٢٢ متر است. تقسیم‌بندی كلی باغ به‌ صورت یك محور طولی و دو كانون (محوطه بنای اصلی باغ در قسمت بالا و محوطه ورودی در قسمت پایین) قابل‌ تشخیص است. محورهای فرعی به‌ صورت افقی و عمود بر محور اصلی در مرز اختلاف سطح‌ها، كرت‌ها را كه شمار آن‌ها در هر طرف هشت عدد است، به وجود آورده‌اند. بناهای باغ به سه دسته تقسیم‌شده‌اند  که تنها ما به توضیح یکی از آن‌ها بسنده می‌کنیم. بنای اصلی در بالاترین سطح باغ قراردارد. بنای سر در خانه در بخش ورودی و سایر بناهای خدماتی، مماس به دیوار اصلی و خارج از آن واقع‌شده‌اند. سطح بنای بالاخانه ٤٨٧ مترمربع و سطح سردر خانه ٢٣٤ مترمربع و فاصله این دو از یكدیگر ٣٢٥ متر است.

ویژگی‌های منحصر به فرد باغ شاهزاده ماهان

این باغ  علاوه بر این كه باغ سكونتگاه بوده ، برای مراسم پذیرایی نیز از آن استفاده می‌شده است. دو محوطه باز جلوی سردر ِ خانه و بالاخانه با نرده‌های چوبی گویای این مدعاست.  وجود عمارت زعیم باشی در باغ، نشانگر آن است كه باغ علاوه بر مالك اصلی آن كه برای فصل یا فصولی از سال در آنجا اقامت داشته، ساكن دیگری نیز داشته است كه در طول سال، عهده‌دار مراقبت از باغ بوده و به طور دائم در باغ ساكن بوده است. باغ شاهزاده در دوره‌های بعدی به مالكیت اشخاص دیگر در آمد. این باغ  در مسیر عبوری كرمان به  بم و در مسیر جاده ابریشم واقع بوده و همین امر این محل را برای احداث یك باغ اشرافی مناسب می‌ساخته است.

این باغ یكی از ۹ باغ ایرانی است كه در یونسكو ثبت جهانی شده است و اطلاعات آن از طرف یونسكو به ۳۵ زبان ترجمه‌ شده و در نقشه گردشگری این سازمان بین‌المللی قرارگرفته است. موضوع قابل توجه این است که باغ عمارت بیگلر بیگی (فتح آباد)، باغی مربوط به دوره قاجار است که در ۲۵ کیلومتری شهر کرمان، روستای اختیارآباد واقع شده است. این باغ الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان است که مرمت  و باززنده‌سازی این باغ نیز به اتمام رسیده است.

در ۵۰۰ متری شمال باغ، باغ مزار تاریخی دوران صفوی قرار دارد كه به نام باغ مزار چهارسید معروف است. شیب منطقه احداث باغ در حدود ۶.۴ درصد درجهت شمالی – جنوبی در طول محور اصلی باغ است. ورودی اصلی باغ شاهزاده در قسمت شمالی آن قرار دارد كه همزمان با ساخت باغ شكل گرفته است. دو ورودی دیگر در ضلع غربی باغ  برای ورود باغ به قسمت های خدماتی و یك ورودی در جنوب باغ نیز وجود دارد.