خمس هدیه در چه شرایطی واجب است؟

ستاره | سرویس مذهبی – اگر مالی از طریق هدیه یا بخشش به انسان برسد و یا اینکه انسان جایزه ای را دریافت کندآیا به آن خمس تعلق می گیرد؟ نظر مراجع تقلید در مورد خمس هدیه در این مقاله آورده شده است.

 

نظر مراجع تقلید درباره خمس هدیه

آیات عظام مکارم شیرازی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، سبحانی، بهجت، فاضل لنکرانی، اراکی و خویی:

• به هدیه و هبه و جایزه و امثال آن به طور مطلق خمس تعلق می گیرد به این معنی كه این جایزه یا هدیه به هر شكل و اندازه كه باشد، در صورتی كه از مخارج سالش زیاد بیاید، مشمول خمس خواهد بود.

آیات عظام مكارم شیرازی، بهجت و فاضل لنکرانی بنا بر احتیاط واجب، خمس آن را واجب می دانند.

---

آیات عظام وحید خراسانی، زنجانی و تبریزی:

• در صورتی به هبه و هدیه و امثال آن خمس تعلق می گیرد كه آن هدیه چیز كم و كوچكی محسوب نشود و اگر چیز كم ارزشی محسوب شود به آن خمس تعلق نمی گیرد.

آیت الله زنجانی در چیزهای كم ارزش هم بنا بر احتیاط خمس را لازم می دانند.

مرجع تعیین با ارزش بودن یا بی ارزش بودن و كم و زیاد بودن آن هدیه، عرف می باشد و به عبارت دیگر خود مكلف باید دقت داشته باشد كه در آن محلی كه زندگی می كند یا در آن موقعیت اجتماعی كه به سر می برد آن هدیه دارای ارزش قابل توجهی است یا نه.

---

آیات عظام امام خمینی و خامنه ای و نوری:

• به هدیه و امثال آن خمس تعلق نمی گیرد اگرچه كه چیز با ارزشی محسوب شود و از مخارج سال زیاد بیاید البته احتیاط مستحب آن است كه در صورتی كه از مخارج سال زیاد بیاید خمس آن پرداخت شود.

---

 

 

چه زمانی خمس هدیه واجب است؟

زمانی خمس هدیه واجب است که از مخارج سال زیاد بیاید؛ پس به طور مثال اگر كسی به ما فرشی را كه ما عرفا به آن نیاز داشتیم را هدیه داد و ما آن را زیر پا انداختیم، سر سال خمسی اگر چه آن فرش باقی است لكن مشمول خمس نخواهد بود اما اگر فرضا ۵۰ كیلو برنج به ما هدیه یا صدقه دادند و سر سال خمسی ۱۰ كیلو از آن باقی بود، پرداخت ۲ كیلو از آن ۱۰ كیلو، به عنوان خمس واجب خواهد بود. همین طور است اگر به ما انگشتری از طلا یا نقره هدیه دادند و ما به عنوان زینت آن را دست نمودیم دیگر خمس آن واجب نیست.

 

احکام خمس هدیه – آیت الله خامنه ای

• هبه و هدیه خمس ندارد، هرچند احوط این است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.
• خمس جایزه ‏هایی که توسط بانکها و صندوق‏ های قرض‌الحسنه به افراد پرداخت می ‏شود واجب نیست.
• بخشش صوری برای فرار از دادن خمس، خمس واجب را از آنان ساقط نمى‏شود.

 

احکام خمس هدیه – آیت الله مكارم شیرازی

• چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد و فرقى بین هبه کلان و غیرکلان نیست، مگر هدیه های جزئی، مانند نذورات اندکی که می آورند و چون احتیاط واجب داریم، مقلّدین ما می توانند به یکی از مراجع مشهور حوزه علمیّه که اجازه می دهند خمس هدیه پرداخت نشود مراجعه کنند؛ ولی پرداخت خمس برکات بسیار فراوانی دارد و ما به گونه ای عمل نمی کنیم که سبب فرار افراد از خمس شود.
• هدایا و اجناسی از قبیل پتو، لباس و طلایى كه براى جشن تولد یا هدیه نوزاد مى آورند چنانچه لباس و چیزهایی باشد که مخصوص کودکان است تعلق به نوزاد دارد خمس ندارد (ولی اگر تا زمان تکلیف نوزاد باقی بماند و بعد از بلوغ تا یک سال مصرف نشود بنابر احتیاط واجب خمس دارد) و اگر هدیه به صورت پول و مانند آن باشد متعلق به پدر است و در این صورت باقیمانده آن در سر سال خمسی بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
• احتیاط واجب آن است که اگر پدرى به فرزند نابالغ خود چیزى ببخشد فرزند پس از بلوغ خمس آن را بپردازد.
• در مورد پولى که پدر و مادر به فرزندانشان، به عنوان بخشش یا هزینه تحصیل مى دهند، چنانچه تملیک کرده باشند و اضافه از هزینه سال آنها باشد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
• اگر کسى به منظور فرار از خمس، قبل از سال خمسى پولش را به کسى ببخشد تا بعد از سال خمسى آن شخص دوباره همان پول را به او ببخشد، این کار اشکال دارد و خمس ساقط نمى شود (بنابر احتیاط واجب).

 

 

احکام خمس هدیه – آیت الله سیستانی

• اگر شخصی سرمایه ای را به عنوان هدیه یا غیر آن به پسرش بدهد سر سال بر اصل سرمایه و سود آن خمس تعلق می گیرد.

 

احکام خمس هدیه – آیت الله شبیری زنجانی

• اگر سال بر هدیه بگذرد باید خمس آن را بپردازد. این حکم در مورد هدیه غیر ارزشمند مبنی بر احتیاط است.

 

توصیه می کنیم مطلب خمس خانه ای که به ارث رسیده است چگونه است؟ را نیز در ستاره بخوانید.