زندگی نامه مسلم بن عقیل سفیر الحسین

ستاره | سرویس مذهبی – مسلم بن عقیل بن ابی طالب (Muslim Bin Aqeel)، پسر عموی امام حسین (ع) و سفیر او در کوفه هنگام قیام عاشورا بود. ماجرای تنها ماندن و شهادت مسلم بن عقیل در کوفه، از جمله نکات بارز زندگی نامه مسلم بن عقیل است.

 

زندگی نامه مسلم بن عقیل

تاریخ دقیق ولادت مسلم بن عقیل بن ابی طالب مشخص نیست. پدر وی، عقیل فرزند ابوطالب از نسب‌شناسان قریش و سخن شناسان عرب بود. مادرش بنا بر روایتی از زنان نبطی و از خاندان «فرزندا» بوده است و بنابر روایاتی دیگر کنیزی بود به نام علیه (و بنابر روایتی حلیه) که عقیل او را از شام خریده بود. چهره مسلم بن عقیل شباهت زیادی به پیامبر داشت.

 

فرزندان مسلم بن عقیل

در مورد تعداد فرزندان مسلم بن عقیل اطلاعات موثقی در منابع تاریخی وجود ندارد. برخی از منابع تعدادی از فرزندان مسلم از جمله عبدالله بن مسلم و محمد بن مسلم را در زمره شهدای کربلا قرار داده اند.

در گزارش‌های ضعیف‌تر نام تعداد دیگری از فرزندان مسلم بن عقیل، از جمله عون، مسلم، عبیدالله، جعفر و احمد نیز در شمار شهدای کربلا آورده شده است. برخی منابع تاریخی از تعدادی از فرزندان مسلم با نام‌های ابراهیم، عبدالعزیز، علی، مسلم و دختری به نام حمیده یا ام حمیده یاد کرده‌اند.

طبق روایات تاریخی دو تن از فرزندان مسلم بن عقیل در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و دو تن دیگر که خردسال بودند، به اسارت نیروهاى ابن زیاد در آمدند. آنان را به کوفه برده و تحویل والى دادند. آن ها حدود یک سال در زندان ابن زیاد به سر بردند و سرانجام با کمک زندانبان پیر که هوادار اهل بیت بود، از زندان گریختند؛ اما دوباره دستگیر شدند و ابن زیاد دستور قتل آن‌ها را صادر کرد.

 

 

همسر مسلم بن عقیل

بر اساس منابع تاریخی، مادر عبدالله بن مسلم، رقیه دختر امام علی (ع) بوده و از این رو مسلم بن عقیل داماد امام علی (ع) بوده است. کنیه رقیه ام کلثوم می‎باشد.

برخی روایات، مادر عبدالله و علی را رقیه و مادر مسلم بن مسلم را زنی از طایفه بنی عامر بن صعصعه برشمرده است.

 

مسلم بن عقیل در دوران امام اول و دوم

مسلم، در دوران امام على (ع) جوانى رشید و پاک بود و به نقل برخى تواریخ، در دوران خلافت امیرالمؤمنین (ع)، عهده‌دار برخى منصب‌هاى نظامی ‌‌در سپاه آن حضرت بود و در جنگ صفین حضور داشت و در کنار امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و عبدالله بن جعفر، مأموریتى در جناح راست لشکر اسلام بر دوش داشت. مسلم بن عقیل، پس از شهادت امام علی (ع)، سربازى فرمانبردار در خدمت امام حسن (ع) بود.

از جمله وقایع زندگی مسلم که برخی منابع تاریخی به آن اشاره کرده اند، شرکت او در فتوحات شمال افریقا در سال ۲۱ هجری می باشد.

 

مسلم بن عقیل سفیر الحسین (ع) در کوفه

هنگام خروج امام حسین (ع) از مدینه به سوی مکه، مسلم بن عقیل یکی از همراهان ایشان بود. پس از اینکه نامه‌های مردم کوفه به امام رسید، وی مسلم را به سمت کوفه فرستاد تا اوضاع و شرایط آن شهر را بررسی کند و درباره درستی ادعای کوفیان مبنی بر کثرت پیروان امام (ع)، اطمینان یابد و به امام گزارش دهد.

 

آغاز حرکت مسلم بن عقیل به کوفه

مسلم بن عقیل در نیمه ماه رمضان سال ۶۰ از مکه خارج شد و ابتدا به مدینه رفت و از آنجا همراه با دو راهنما، از بی‌راهه به سوی کوفه رهسپار شد. آنها در بیابان راه را گم کردند و دو راهنما درگذشت اند ولی مسلم نجات پیدا کرد و خود را به آبادی‌ای رساند و پیکی را نزد امام حسین (ع) فرستاد و واقعه را شرح داد و با اشاره به اینکه این پیش آمد را به فال بد گرفته، از امام (ع) خواست که او را از ادامه راه منصرف کند اما امام دستور به ادامه راه داد.

 

مسلم بن عقیل در کوفه

مسلم در پنجم شوال به کوفه رسید و در خانه مختار ثقفی و بنابر برخی روایات در خانه مسلم بن عوسجه ساکن شد. شیعیان به محل اقامت مسلم رفت و آمد می‌کردند و مسلم نامه امام حسین (ع) را برای آنها می‌خواند.

 

 

بیعت کوفیان با مسلم بن عقیل

مسلم پس از اقامت در کوفه آغاز به گرفتن بیعت برای امام حسین (ع) کرد. دعوت به کتاب خدا، سنت رسول الله، جهاد با ظالمین، دفاع از مستضعفین، کمک به محرومین، تقسیم عادلانه بیت المال، یاری اهل بیت، صلح با کسانی که این افراد با او صلح کنند و جنگ با کسانی که اینها با او بجنگند، سخن و فعل اهل بیت را گوش دادن و بر خلاف آن عمل نکردن، از جمله شرایط این بیعت بود. در کوفه ۱۲ هزار نفر با مسلم بن عقیل به نمایندگی از امام حسین (ع) بیعت کردند. برخی تعداد بیعت کنندگان را ۱۸ هزار نفر و برخی بیش از ۳۰ هزار نفر نیز نوشته‌اند. مسلم بن عقیل نامه‌ای به امام حسین (ع) نوشت و تعداد زیاد بیعت کنندگان را تایید کرد و امام را به کوفه دعوت کرد.

 

ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه

هنگام ورود مسلم به کوفه، حاکم این شهر نعمان بن بشیر بود که ا فردی نرم خو و صلح طلب بود. طرفداران و عاملان یزید، از جمله عمر بن سعد بن ابی وقاص و محمد بن اشعث کندی نامه‌ای به یزید نوشتند و به او گزارش دادند که نعمان بن بشیر، بسیار ضعیف است و به همین جهت یزید، عبیدالله بن زیاد را که در آن هنگام حاکم بصره بود، به حکومت کوفه نیز منصوب کرد

عبیدالله پس از ورود به کوفه سران قبایل را تهدید کرد که نام و نشان بیعت کنندگان از قبیله خود را در اختیار او قرار دهند و یا متعهد شوند که کسی از قبیله ایشان، مخالفت امویان نخواهد کرد وگرنه خونشان را خواهد ریخت و اموالشان را مصادره خواهد کرد.

با آمدن عبیدالله بن زیاد به کوفه، و پخش خبر تهدیدها و اقدامات او، فضای کوفه ناامن شده بود و مسلم بن عقیل برای حفظ امنیت خود، از خانه مختار خارج شد و به خانه هانی بن عروه از بزرگان کوفه رفت و از او خواست تا به او پناه دهد.

نحوه توسل به مسلم بن عقیل سفیر مظلوم امام حسین (ع) چگونه است؟

 

نقشه قتل عبیدالله بن زیاد

روزی عبیدالله بن زیاد برای عیادت به خانه هانی آمد. پیش از آمدن او، قرار شد مسلم در جایی پنهان شود و در زمان مناسب عبیدالله بن زیاد را به قتل برساند. هنگامی که ابن زیاد به خانه هانی آمد، مسلم بن عقیل از کشتن او امتناع کرد.

 

دستگیری هانی و قیام مسلم بن عقیل

ارتباط مسلم بن عقیل با شیعیان مخفیانه بود، اما عبیدالله بن زیاد با گماردن جاسوسی به نام معقل از مخفیگاه مسلم، آگاه شد. بعد از اینکه عبیدالله بن زیاد از مخفی‌گاه مسلم آگاه شد، هانی بن عروه را به قصر فراخواند و از او خواست مسلم را به وی تحویل دهد. چون هانی زیر بار چنین کاری نرفت بازداشت شد. هنگامی که خبر دستگیری هانی به مسلم رسید، مسلم از پیروان خود خواست قیام کنند. بنابر روایات منابع تاریخی حدود ۴۰۰۰ نفر با شعار «یا منصور امت» فراهم شدند. قیام کنندگان به سوی قصر حکومت راه افتادند و آن را محاصره کردند، داخل قصر تنها ۵۰ تن از محافظان عبیدالله و نزدیکان وی حضور داشتند.

در این هنگام عبیدالله بن زیاد با دادن وعده و وعید و ترساندن مردم از رسیدن سپاه شام، آنان را از یاری مسلم و امام حسین (ع) نهی کرد. روایات تاریخی از ترس مردم در پی تبلیغات همراهان عبیدالله و سرعت پراکنده شدن آنان از اطراف مسلم حکایت دارند، تا جایی که شب هنگام مسلم تنها ماند و جایی برای خفتن نداشت.

 

 

دستگیری و شهادت مسلم ابن عقیل

مسلم پس از تنهایی و بی سرپناهی به زنی به نام طوعه پناه برد و در خانه او مخفی شد؛ اما پسر طوعه، صبح روز بعد، خبر را به عوامل حکومت رساند و ابن زیاد گروهی ۷۰ نفره را به محمد بن اشعث داد که مسلم را دستگیر کند و به قصر بیاورند.

ابن زیاد دستور داد تا مسلم بن عقیل را به بالای قصر برده و سرش را از بدن جدا کنند. پس از جدا کردن سر مسلم، بدن او را از بالای قصر به پایین انداختند.

با شروع ماه محرم غم و اندوه سراسر ایران را فرا می‌گیرد. از دیرباز روزهای دهه اول محرم با اسامی شهدای کربلا گره خورده و شب اول محرم به نام مسلم بن عقیل است. کاربران گرامی ‌می‌توانند متن نوحه شب اول محرم از مداحان مشهور و متن روضه شب اول محرم از روضه خوانان برتر کشور را در ستاره مطالعه نمایند.