ستاره | سرویس سلامت – یائسگی فرآیند بیولوژیکی طبیعی و گذر از مرحله ای به مرحله دیگر است. این فرآیند با تغییرات هورمونی، فیزیکی و روانی اتفاق می افتد و کاملاً طبیعی محسوب می شود. حال اگر تخمدان ها قادر به ساختن هورمون نباشند و به تحریکات هیپوفیز که تنظیم کننده تخمدان هاست پاسخ ندهند، یائسگی زودرس اتفاق می افتد.
چرا دچار یائسگی زودرس میشویم؟
۱- یائسگی زودرس معمولاً به دلیل مسائل ژنتیکی و یا وجود سابقه ابتلا در خانواده بروز می کند و در نتیجه آن تخمدان ها زودتر از زمان معمول از کار می افتند و تخمک گذاری متوقف می شود.
۲- مصرف برخی داروها یا اعمال جراحی نیز اشاره کرد، مثلاً برداشتن رحم و تخمدان ها در سنین پایین. البته اگر تنها رحم برداشته شود و تخمدان ها خارج نشوند، معمولاً باعث یائسگی نمی شود.
۳- شیمی درمانی و اشعه درمانی که برای درمان سرطان های زنان استفاده می شود ممکن است موجب یائسگی زودرس شود. اما معمولاً این روند به تدریج رخ می دهد و ممکن است قبل از اینکه خانمی به دوران یائسگی برسد، ماه ها یا سال ها علائم دوران یائسگی را داشته باشد.
۴- اختلال مادرزادی در برخی کروموزوم های خاص نیز یکی دیگر از عوامل به شمار می رود.
۵- استفاده زیاد از شوینده های شیمیایی.
۶- شیوه زندگی
۷- کم وزنی های طولانی (بی اشتهایی عصبی).
۸- اضافه وزن های زیاد.
۹- اختلالات هورمونی.
۱۰- بیماری های خودایمنی.
۱۱- سیگار کشیدن
علایم یائسگی زودرس
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- عادت ماهانه نامنظم
- حساسیتپذیری بالا
- خارش پوست
- خشکی واژن
- خشکی غیرطبیعی پوست، چشم و دهان
- کاهش مفرط میل جنسی
- درد مفاصل
- گرفتگیهای عضلانی
اگر میخواهید دچار یائسگی زودرس نشوید اعمال زیر را انجام دهید
- لبنیات کمچرب مصرف کنید: آنزیمهای موجود در شیرگاو، میتوانند با افزایش سطح استروژن خون باعث پیشگیری از یائسگی زودرس شوند.
- خوراکیهای حاوی استروژن مصرف کنید: مصرف جو، گندم سیاه یا چاودار، سویا، شبدر، رازیانه، نخود و لوبیا قرمز را بهعنوان منابع غذایی غنی از استروژن در برنامه غذایی هفتگی خود داشته باشند.
- ماهی مصرف کنید: اسیدهای چرب امگا۳ موجود در این ماهیها به نرمتر شدن مفاصل و حتی نرمی واژن کمک میکنند و باعث میشوند تحمل عوارض ناشی از یائسگی زودرس، سادهتر شود.
اگر میخواهید دچار یائسگی زودرس نشوید از این اعمال خودداری کنید.
- از ظرفهای پلاستیکی برای نگهداری غذا استفاده نکنید: خیلی از ما عادت داریم به اشتباه، غذا را در ظرفهای پلاستیکی نگهداری یا گرم کنیم. محققان بر این باورند فتالاتها بهعنوان نوعی ماده شیمیایی در ظروف پلاستیکی به کار میروند تا باعث نرمی و انعطافپذیری این محصولات شوند. نفوذ همین فتالاتها داخل مواد غذایی، میتواند به مرور زمان باعث ایجاد تغییرات هورمونی و یائسگی زودرس، مخصوصا در افرادی با سابقه خانوادگی شود.
- از نمک کمتر استفاده کنید: مصرف نمک و غذاهای فرآوریشده که سرشار از سدیم هستند برای افرادی که سابقه خانوادگی یائسگی زودرس دارند، مناسب نیست.
- از مواد غذایی آماده و فریزشده استفاده نکنید: نایلونهای مخصوص فریز کردن مواد غذایی (چه صنعتی و چه خانگی) حاوی فتالات هستند. فتالات موجود در آنها هم میتواند به سادگی به مواد غذایی رسوخ کند و احتمال یائسگی زودرس را بالا ببرد. از این رو، بهتر است خانمهای در معرض یائسگی زودرس، دور مواد غذایی آماده و فریزشده را خط بکشند.
- کمتر از چای و قهوه استفاده کنید: یکی از عوارض ناشی از تغییرات هورمونی در اثر یائسگی زودرس، به هم خوردن ساعت خواب بدن است. به همین دلیل هم خانمهایی که دچار یائسگی زودرس شدهاند، بیش از دیگران از به هم خوردن چرخه خواب و بیداریشان کلافه میشوند. از این رو، به این خانمها توصیه میشود حجم کافئین موجود در برنامه غذاییشان را کم کنند.
زنانی که به عارضه یائسگی زودرس دچار می شوند، چگونه درمان میشوند؟
درمان ها عمدتاً درمان های علامتی(سمپتوماتیک) است. مثلاً بیماری که به طور مداوم دچار گر گرفتگی بدن است، دچار عذاب می باشد. باید افرادی را که به شدت دچار گر کشیدن هستند با تزریق هورمون ها آنها را تسکین داد. اما در جایگزین کردن ها هورمون ها باید دقت کرد. هورمون های جنسی ساخته شده وجود دارد ولی باید در جایگزین کردن هورمون ها مراقب بود که اگر قرار است هورمونی برای بیمار تجویز شود، بیماری ها و عارضه های بعدی مانند سرطان پستان، ضایعات و مشکلات قلبی، سکته های مغزی و افزایش فشار خون محتمل است و باید از بیمار مواظبت کرد.
پیشنهادهایی برای کسانی که دچار یائسگی زودرس میشوند
- بیمارانی که مجبور به بارداری هستند و تمایل به فرزندآوری دارند چاره ای جز اینکه از تخمک های اهدایی یا فریز شده استفاده کنند، ندارند.
- در عارضه یائسگی زودرس، کلسیم و ویتامین D بدن بیماران کاهش پیدا می کند و این مسئله بیماران را به سوی پوکی استخوان هدایت می کند. ورزش، مسافرت و فعالیت های بدنی منظم از ضرورت هایی است که باید بیماران آنها را انجام دهند.
- بیماران حتماً باید از روانشناسی خانوادگی استفاده کنند و تیم ها یا گروه هایی باید در دسترس خانواده های بیماران باشند تا بیماران را مورد ارزیابی قرار دهند.
- مجامع یا میتینگ هایی باید برگزار شود تا خانم هایی که دچار یائسگی زودرس می شوند در کنار هم بوده با هم صحبت کنند و مراوده داشته باشند و به اصطلاح در جمع یا جامعه قرار گیرند تا دچار حالت های افسردگی نشوند. و به طور کل باید بیماران را یاری کرد.