علت درد شکم چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – تفسیر صحیح درد شکمی حاد،‌ موضوعی چالش برانگیز است. تعداد کمی از شرایط بالینی نیاز به قدرت قضاوت عمیق‌تری دارند؛ چرا که فاجعه‌بارترین وقایع ممکن است با خفیف‌ترین علائم و نشانه‌ها قابل تشخیص باشند.

 

علت درد شکم چیست؟

شایع‌ترین علل درد شکم در مواردی که منجر به بستری بیمار می‌شود شامل: آپاندیست حاد، درد شکمی نامشخص، درد با منشا اورولوژی و انسداد روده می‌باشد. لازم است بدانید که شدت درد در بیمار لزوما با شدت شرایط زمینه‌ای که منجر به این درد شده است مرتبط نیست. گاهی واضح‌ترین موارد شکم حاد ممکن است نیاز به عمل جراحی نداشته باشد، در حالیکه گاهی خفیف‌ترین دردهای شکمی ممکن است خبر از یک ضایعه‌ی قابل اصلاح فوری بدهند. در ادامه به علت درد شکم با تقسیم‌بندی جزئی و کلی خواهیم پرداخت.

 

درد با منشاء شکم

۱-التهاب صفاق جداری

صفاق جداری پرده‌ی پوششی است که سطح درونی دیوراه شکم و لگن را می‌شوشاند.

• آلودگی باکتریال (آپاندیس سوراخ شده یا دیگر احشای سوراخ شده، بیماری التهابی لگن)
• تحریک شیمیایی (زخم سوراخ شده، پانکراتیت، میتل اشمرز (Mitelschmerz))

پانکراتیت به معنی التهاب لوزالمعده است. این بیماری به دو صورت حاد یا مزمن بروز می‌کند.

میتل اشمرز درد میان دوره‌ای و ساده ای است که در حین تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک) ایجاد می‌شود.

 

۲- انسداد مکانیکی احشای توخالی:

• انسداد روده بزرگ یا کوچک: انسداد روده کوچک اغلب با درد اطراف یا بالای ناف که به خوبی متمرکز نمی‌شود،‌ مشخص می‌گردد. به دنبال اتساع پیشرونده و کاهش توان عضلانی،‌ ماهیت کولیکی درد نیز ممکن است کاهش یابد. (درد کولیکی به درد شدیدی اطلاق می‌شود که ابتدا به صورت تشدید شونده ظاهر می‌شود و پس از نقطه اوج به طور ناگهانی قطع می‌گردد.) درد کولیکی ناشی از انسداد کولون از شدت کمتری نسبت به درد کولیکی روده باریک برخوردار بوده و اغلب در ناحیه زیر ناف حس می‌شود و اغلب به ناحیه کمری انتشار می‌یابد.
• انسداد درخت صفراوی
• انسداد حالب (حالب مجرای انتقال دهنده ادارا از کلیه به مثانه می‌باشد.):‌ انسداد مثانه سبب در مبهم سوپراپوبیک می‌شود که معمولا شدت کمی دارد. بی‌قراری بدون شکایت خاصی از درد ممکن است تنها علامت مثانه‌ی متسع در یک بیمار با سطح هوشیاری پایین باشد. در مقابل،‌ انسداد حاد بخش داخل مثانه‌ای حالب با درد شدید سوپراپوبیک و پهلو که به آلت تناسلی (پنیس)،‌ اسکروتوم (کیسه بیضه) و یا قسمت داخلی فوقانی ران انتشار می‌یابد، مشخص می‌شود.

 

۳- اختلالات عروقی

• آمبولی یا ترمبوز
• پارگی عروق
• انسداد عروق ناشی از فشار یا پیچ‌خوردگی کم خونی داسی شکل

 

۴- جدار شکم

• چرخش نامناسب یا کشش مزانتر (کشش مزانتر در اثر جابجایی یا به دام افتادن روده‌ها به عنوان مثال در مزانتر (میانروده) و یا در سوراخ اپیپلوئیک، التهاب و تحریک روده صفاق یا مزانتر می‌باشد.)
• ضربه به عضلات یا عفونت آن‌ها
• درد برخاسته از جدار شکم معمولا دردی ثابت و مداوم است. حرکت،‌ ایستادن به مدت طولانی و فشار موجب تشدید ناراحتی و اسپاسم عضلانی می‌شود.

 

۵-اتساع سطوح احشا

مثلا به علت خونریزی پوشش کبد یا پوشش کلیه

 

۶- التهاب احشا:

• آپاندیست
• تب تیفوئید (بیماری حصبه یا تیفوئید که به تب روده نیز معروف می‌باشد یک عفونت باکتریایی دستگاه گوارش است که می‌تواند تمامی سنین را مبتلا کند.)
• تیفلیت (Typhlitis) یا انتروکولیت نوتروپونیک ( تیفلیت عارضه‌ای در دستگاه گوارش و روده است که در اثر نوتروپنی شدید و طولانی ایجاد می‌شود.)

 

درد شکم با منشا خارج شکمی

۱-دردهایی با منشاء قلبی سینه‌ای:

• انفارکتوس حاد میوکارد
• میوکاردیت، اندوکاردیت، پریکاردیت
• بیماری احتناقی قلب
• پنومونی (خصوصا در لوب‌های تحتاتنی)
• آمبولی ریوی
• پلورودینی (Pleurodynia)
• پنوموتوراکس
• آمپیم
• بیماری مری شامل اسپاسم، پارگی و التهاب در آن

 

۲- اندام تناسلی:

پیچ خوردگی بیضه (تورشن)ُ: درد ارجاعی از بیضه‌ها عموما با فشار اندکی بر روی این اعضا تشدید می‌شود.

لمس بر روی منطقه دچار درد ارجاعی در شکم معمولا درد را تشدید نمی‌کند و در بسیاری از موارد واقعا به نظر می‌رسد که آن‌را تخفیف می‌دهد. درد ارجاعی از ستون مهر‌ه‌ها که معمولا ناشی از فشرده شدن یا تحریک ریشه اعصاب است، به طور مشخص با برخی حرکات نظیر سرفه، عطسه‌ یا زور زدن تشدید شوند.

 

 

درد شکم با علل متابولیک

• دیابت
• اورمی
• هایپرلپیدمی
• هایپرپاراتیروئیدیسم
• نارسایی حاد آدرنال
• تب مدیترانه‌ای خانوادگی
• پورفیری

 

درد با علل عصبی روانی

• هرپس زوستر
• تابس دورسالیس (Tabes Dorsalis)
• درد سوزشی
• رادیکولیت ناشی از عفونت یا آرتریت
• فشردگی طناب نخاعی یا ریشه عصب
• اختلالات عملکردی: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی اختلال عملکردی در سیستم گوارشی است که با درد شکم و تغییر عادات روده‌ای مشخص می‌شود.
• اختلالات روانی

درد برخاسته از اعصاب یا ریشه‌های نخاعی، ناگهانی ایجاد می‌شوند و از نوع خنجری می‌باشند. این درد می‌تواند به واسطه علل مختلفی ایجاد شود؛ از جمله هرپس زوستر، عوارض آرتریت، تومورها، فتق دیسک بین مهره‌ای، دیابت و سفلیس. این درد با غذا خوردن، اتساع شکم یا تغییرات تنفسی همراهی ندارد.

 

درد با علل سمی

• مسمومیت با سرب
• گزش حشرات با حیوانات
• نیش عنکبوت و نیش مار