روز جهانی بدون دخانیات – توتون و تنباکو، یک تهدید برای توسعه

ستاره | سرویس سلامت – مصرف و استعمال دخانیات را میتوان دومین عامل مرگ و میر در جهان نامید. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، استعمال دخانیات مسئول یک مورد از هر ده مورد مرگ در افراد بزرگسال است و بر همین اساس چنانچه مصرف دخانیات بر همین روند پیش رود، تعداد مرگهای ناشی از مصرف این مواد در سال ۲۰۲۰ به ۸ میلیون نفر خواهد رسید. 

روز جهانی بدون دخانیات

روز جهانی بدون دخانیات همه ساله در ۳۱ ماه می در کل جهان برگزار میشود. امسال نیز این روز در ایران با تاریخ ۱۰ خرداد مصادف گردیده است. شعار امسال روز جهانی بدون دخانیات، توتون و تنباکو – یک تهدید برای توسعه نامگزاری گردیده است. در سال ۱۹۸۷ کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی با تعیین یک روز با عنوان روز جهانی بدون دخانیات؛ توجه همگان را به مضرات و خطرات استفاده از مصرف این مواد جلب نموده و به تحلیل، بررسی و ارائه راهکارهایی برای صدمات اجتماعی و جلوگیری از مرگ و میر ناشی از آن می پردازند.

استعمال دخانیات به طرق مختلفی باعث وقوع مرگ میشود و در حقیقت عامل خطر ۶ مورد از ۸ دلیل اصلی مسبب مرگ در جهان به حساب می آید، همچنین براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی مصرف دخانیات بطور متوسط ۱۰-۸ سال طول عمر مورد انتظار افراد را کاهش میدهـد و ایـن میـزان براي افرادي که در میانسالگی فوت میکنند به حدود ۲۲ سال میرسد. بعد از ۲۰ سال سیگار کشـیدن از هـر ۴ نفـر سـیگاري یـک نفـر فـوت میکند و ۳ نفر دیگر به یک بیماري ناشی از سیگار کشیدن مبتلا میشود و بعد از ۴۰ سال سیگار کشیدن، از هر ۲ نفر سـیگاري، ۱ نفـر فـوت کرده و یک نفر دیگر به بیماري ناشی از این عادت ناپسند دچار میشود.

اهداف کشورها از برگزاری روز جهانی بدون دخانیات

کنترل دخانیات در هر کشوری کمک میکند، که آن کشور مراحل رسیدن به توسعه را با موفقیت بیشتری طی کند. کنترل دخانیات می تواند چرخه فقر، جرم و فساد را تا حد زیادی کاهش دهد. صدمات ناشی از مصرف و گرایش افراد جامعه به مصرف دخانیات اگرچه در کشوهای صنعتی و پیشرفته نیز همراه با خساراتی است، لیکن در کشورهای در حال توسعه این خسارات بسیار بیشتر بوده و به عنوان عاملی که مانع پیشرفت آنها میگردد، محسوب میشود. همچنین استعمال دخانیات و فقر رابطه تنگاتنگی با یکدیگر داشته و تحقیقات اجتماعی نشان داده، در کشورهای در حال توسعه فقیرترین خانواده ها ۱۰ درصد از کل هزینه های خود را صرف استعمال دخانیات میکنند و این به مفهوم این است که این خانوارها پول کمتری صرف نیازهای اساسی خود از قبیل بهداشت، آموزش و حتی تغذیه خود میکنند. همه این موارد لزم توجه به این مسئله و اهمیت برگزاری و جدی گرفتن روز جهانی بدون دخانیات را در کشور ما نیز نشان میدهد.

اهدافی که سازمانهای مختلف در کشور برای هفته و روز جهانی بدون دخانیات در نظر میگیرند، به طور خلاصه شامل موارد ریز میباشد:

• متوقف کرن چرخه فقر و گرسنگی
• ترویج کشاورزی پایدار و رشد اقتصادی با افزایش مالیات بر محصولات کشاورزی توتون و تنباکو
• افزایش بهداشت و سلامت جامعه
• کمک به کاهش گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف دخانیات
• کاهش هزینه‌های اصلی و جانبی وارده بر کشور ناشی از استعمال و مصرف دخانیات
• کاهش دسترسی به مواد دخانی در جامعه
• حمایت و پشتیبانی از قانون جامع کنترل دخانیات
• ایجاد و توسعه مراکز ترک دخانیات در کل کشور

مضرات مصرف انواع دخانیات

مصرف انواع دخانیات مانند سیگار، قلیان و … عوارض و مضرات متعددی برای فرد و اطرافیان وی ایجاد کرد و به طور کلی خسارات زیادی را به جامعه وارد میکند، مصرف سيگار موجب مشكلاتی نظیر ناراحتی‌های قلبي، سكته، آب مروايد، بيماري هاي مزمن ريوي، آمفيزم و سرطانهاي ريه ، خون، دهان، گلو، معده، لوزالمعده، گردن، كليه، ناي و مثانه مي شود. به طور کلی مصرف هر گونه دخانیات، سلامت عمومي فرد را به خطر مي اندازد. برخی از مضرات مصرف دخانیات عبارتند از:

• افراد سيــگاري، تقريبا دو تا چهـــار برابر افراد غيـــر سيگاري ، در معرض بيماري هاي قلبي و عروقي هستند.
• مصرف سيگار در زنان باردار موجب زايمان زودرس يا تولد نوزاد با وزن پايين مي شود.
• نيكوتين موجود در سیگار، ماده اي سمي است كه استفاده از يك قطرة خالص آن موجب مرگ حتمي فرد مي شود و از آن در سموم دفع آفات استفاده میشود.
• مصرف سيگار موجب تنفس بد، تغيير رنگ دندان ها، بوي بد دهان، كاهش ويتامين ث ، چروك پوست، كاهش توانايي در حركات ورزشي، آسم، سرفه، گلو درد ، زخم معده ،فشار خون و ضربان قلب بالا مي شود.
• سيگار احتمال خطرات قلبي شامل سكته خفيف ، حمله قلبي، بيماري هاي قلبي و عروقي و اتساع عروق را افزايش مي دهد.
• دود سیگار و قلیان باعث افزایش عفونتهای شدید تنفسی و مشکلات و ناراحتی های گوش، در کودکان میگردد. همچنین شروع آسم و حملات مرتبط با آن را در کودکان افزایش میدهد.