علائم سکته قلبی چیست؟ + راه های جلوگیری و پیشگیری از آن

ستاره | سرویس سلامت – به مرگ سلولی دائم و غیرقابل برگشت در لایه میوکارد قلب (ماهیچه میوکارد (myocardium) لایه میانی دیواره‌ی قلب است که از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده و ضخیم‌ترین لایه قلب می‌باشد.) در اثر از بین رفتن جریان خون یا کم رسیدن جریان خون (ایسکمی) به شکل شدید به آن، سکته قلبی (Myocardial infarction) گفته می‌شود. این وضعیت ممکن است به طور ناگهانی و بدون هیچ علامت قبلی یا پس از چند آنژین قلبی (بروز درد در قفسه سینه با احساس سوزش و فشار ناچیز) بوجود آید. این سکته عارضه‌ای فراگیر است که سالانه باعث درگذشت هزاران نفر می‌شود.

 

علت سکته قلبی چیست؟

دلیل عمده‌ی بروز این عارضه، بسته‌شدن رگ‌های تغذیه‌ کننده قلب (رگ‌های کرونر) است. در واقع اغلب حملات قلبی توسط یک لخته خون که یکی از رگ‌های کرونر را مسدود می‌کند ایجاد می‌شوند. لخته خون معمولا در اثر آترواسکلروز ایجاد می‌شود. (به تنگ شدن سرخرگ‌ها و کند شدن عبور جریان خون در اثر تجمع رسوبات چربی و سایر مواد درون سرخرگ‌های بدن شما تصلب شریان یا آترواسکلروز می‌گویند.)

 

 

عوامل دیگر در بروز این عارضه شامل موارد زیر می‌شود:

• استعمال دخانیات
• مصرف الکل
• فشار خون بالا
• کلسترول بالای خون
• عدم تحرک و فعالیت بدنی
• استرس
• سابقه خانوادگی

 

علائم سکته قلبی چیست؟

علائم سکته قلبی در اکثر موارد مشابه و ساده می‌باشد که تشخیص احتمال بروز این عارضه را آسان می‌کند. این عارضه یکباره اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه همواره با علائمی همراه است که می‌تواند طی روزها و هفته‌ها خود را نشان دهد، در حالی که بسیاری از افراد نسبت به این نشانه‌های ساده بی‌توجه هستند. این علائم شامل یک درد موضعی در قفسه سینه است که در مرکز قفسه صدری (سینه) با قابلیت انتشار به ‌طرف آرواره، بازوها، دست‌ها بویژه دست چپ و گاهی همزمان در هر دو دست، پشت و گردن می‌باشد و بیشتر از ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. (همانند تصویر زیر) این دردها معمولا با علائمی همچون تعریق شدید و احساس سردی در تمام نقاط بدن همراه است. اگر بیمار در اورژانس بستری باشد نتایج دستگاه الکتروکاردیوگرام نیز در تشخیص بروز این عارضه کمک کننده است.

 

 

سایر علائم تشخیص دهنده شامل موارد زیر می‌شوند:

• احساس کاذب آروغ‌ زدن
• احساس حالت تهوع شدید و استفراغ (در نظر داشته باشید مشکلات گوارشی می‌توانند به دلایل مختلفی که هیچ ارتباطی با قلب ندارند به سراغ شما بیایند. عارضه‌های گوارشی می‌توانند ناشی از غذایی باشند که خورده‌اید، اما لازم است از این نکته که حین سکته‌های قلبی هم ممکن است علائم گوارشی را تجربه کنید باخبر باشید.)
• احساس بی‌حسی در شانه و دست‌ها
• خستگی مفرط به گونه‌ای حتی فرد توانایی برخواستن از رختخواب خود را ندارد.
• درد شدید معده که از علائم اصلی سکته‌های خفیف قلبی است (در افرادی که مبتلا به دیابت هستند سکته‌های سطح تحتانی قلب شایع‌تر است و در اغلب موارد درد ناشی از این سکته‌ها در معده بروز می‌کند.)
• عصبی بودن
• نگرانی و بی‌قراری
• تپش قلب و افت فشار خون
• تنگی نفس و سرگیجه (به علت اشکال در بطن چپ و درنتیجه ادم ریوی)
• خیز و تورم در دست و پا که گاهی بدون تشخیص است. علت این تورم اختلال در عملکرد قلب می‌باشد. تورم در ابتدا در کف پا و قوزک شروع شده و هنگامی‌که خون کافی نیز به بافت‌ها نمی‌رسد، درد شروع می‌شود.

متاسفانه درد و علائم این عارضه در سالمندان، دیابتی‌ها، افرادی که اعتیاد شدید دارند، افرادی که دارای سابقه طولانی مدت فشار خون هستند و زنان چاق به راحتی احساس نمی‌شود که به این حالت حمله قلب خاموش گفته می‌شود.

پس از مراجعه بیمار نزد پزشک، بررسی‌های اولیه بر روی او انجام می‌گیرد که این بررسی‌ها شامل الکتروکاردیوگرام، نوار قلب، آزمایش خون، و اکوکاردیوگرافی است. الکتروکاردیوگرام نخستین تست تشخیصی است که ممکن است نشان دهد سکته قلبی در حال رخ دادن است و یا اینکه قبلاً روی داده است. در اکوکاردیوگرافی به مقایسه بطن چپ از نظر وضعیت انقباض نرمال یا غیر نرمال پرداخته می‌شود. اکوکاردیوگرام می‌تواند در شناسایی نقاطی از قلب که تحت تأثیر سکته قلبی بوده‌اند و تشخیص عروقی که به احتمال زیاد مسدود شده‌اند مفید واقع شود.

 

خطرات سکته قلبی چیست؟

بزرگترین خطر بی‌توجهی به بروز این عارضه مرگ می‌باشد. در غیر اینصورت فرد مبتلا دچار تنگی نفس، خستگی زودرس، آمبولی ریوی (لخته خون در ریه‌ها) نارسایی قلبی و علائم مربوط به آن همچون ورم پا، تندی ضربان قلب در هنگام فعالیت و استراحت می‌شود.

 

راه های درمان سکته قلبی چیست؟

همانگونه که بیان شد، عمده‌ترین دلیل بروز این عارضه بسته‌ شدن رگ‌های تغذیه کننده قلب است. برای رفع این انسداد از روش‌های دارو درمانی، استفاده از بالن و جراحی قلب باز استفاده می‌شود.

• اولین قدم استراحت کامل، تجویز اکسی‍ژن و کنترل فشار خون و ریتم قلبی است.
• تجویز اکسیژن باعث تامین کافی اکسیژن مورد نیاز بافت‌های بدن می‌گردد و بدین طریق کاری که قلب انجام می‌دهد، کاهش می‌یابد.
• در روش دارو درمانی معمولاً از داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین یا هپارین و بلوک‌کننده‌های گیرنده بتای سمپاتیک مانند پروپرانولول استفاده می‌شود.
• برای باز کردن رگ مسدود شده معمولا از داروهایی مانند استرپتوکیناز و اوروکیناز استفاده می‌شود.
• نیترو گلیسرین وریدی یا سایر داروهای بکار رونده، برای کنترل درد و کاهش نیاز قلب به اکسیژن بکار می‌روند. مورفین و داروهای مشابه ضد دردهای قوی هستند که ممکن است برای یک حمله قلبی تجویز شوند.

 

راه های پیشگیری از سکته قلبی

اکثر افراد با تغییر سبک زندگی به یک سبک سالم می‌توانند از خطر بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری کنند:

• اقدام به ترک سیگار نمائید؛ براساس تحقیقات علمی معتبر، خطر بروز سکته قلبی به محض ترک سیگار کاهش می‌یابد و پس از گذشت یک سال این خطر نصف می‌شود.
• رژیم غذایی مناسب داشته باشید؛ سعی کنید رژیم غذایی شما شامل سبزی، میوه زیاد و خوردن چربی کم، قند و گوشت کم باشد.
• روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش نمائید
• اگر به بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشارخون بالا و کلسترول مبتلا هستید سعی به کنترل آن‌ها نمائید
• از محیط‌های پر استرس دوری نمائید
• خوابیدن به مدت نیم ساعت یا کمی بیشتر در میانه روز می‌تواند فشار خون را پایین آورده در نتیجه سبب کاهش خطر حمله قلبی تا ۱۰ درصد شود.

 

راه حل اورژانسی برای پیشگیری از سکته قلبی

اما راه حل اورژانسی برای پیشگیری از سکته قلبی سرفه کردن و کشیدن نفس عمیق می‌باشد. بسیاری از مردم هنگامی که با حمله قلبی روبرو می‌شوند، تنها و بدون کمک هستند. شخصی که ضربان قلب او نامنظم است و شروع ضعف را در خود احساس می‌کند، تنها حدود ۱۰ ثانیه با از بین رفتن هوشیاری خود وقت دارد. اگر در این وضعیت قرار گرفتید می‌توانید با سرفه‌های مکرر و شدید به خود کمک کنید. پیش از هر سرفه باید نفس عمیق کشید و سرفه باید به گونه‌ای عمیق و کش‌دار باشد که خلط سینه را از عمق سینه ایجاد کند. توالی یک‌ نفس و یک سرفه باید حدود هر ۲ ثانیه یک‌بار بدون توقف تکرار شود تا کمک برسد یا ضربان قلب دوباره به حالت عادی بازگردد. نفس‌های عمیق، اکسیژن را به داخل شش‌ها می‌کشد و حرکت‌های سرفه موجب فشار به قلب و تداوم جریان گردش خون توسط آن می‌شود. همچنین این فشار فشرده‌کننده روی قلب موجب بازیابی ریتم نرمال ضربان آن می‌شود. بدین طریق، قربانیان سکته‌های قلبی می‌توانند تا رسیدن به بیمارستان حیات خود را حفظ کنند.

نکته: افرادی که دچار این سکته شده‌اند لازم است که علاوه بر پزشک متخصص قلب همواره تحت نظر متخصص گوارش و کبد نیز قرار داشته باشند تا از ایجاد ناهنجاری‌های گوارشی بویژه زخم و درد معده، التهاب معده و هرگونه اختلال در کار معده در امان باشند.