ماه شعبان و خصوصا روز نیمه شعبان از جمله روزهای پر برکت می باشند که اعمال زیادی از جمله روزه گرفتن در این ایام بسیار توصیه شده است. درباره فضیلت روزه نیمه شعبان روایاتی وجود دارد که نشان دهنده ثواب بسیار بالای روزه گرفتن در این روز می باشد.
فضیلت روزه نیمه شعبان
امام على (ع) نقل کرد که پيامبر اكرم (ص) فرمودند:
إِذَا كَانَ لَيْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقُومُوا لَيْلَهَا وَ صُومُوا نَهَارَهَا فَإِنَّ اللَّهَ يَنْزِلُ فِيهَا مِنْ غُرُوبِ الشَّمْسِ إِلَى السَّمَاءِ فَيَقُولُ أَ لَا مُسْتَغْفِرٍ فَاغْفِرْ لَهُ أَ لَا مسترزق فأرزقه حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْر
هرگاه شب نيمه شعبان فرا رسيد، در آن شب برخيزيد و روز آن را روزه بداريد؛ زيرا از غروب آفتاب آن شب خداوند به آسمان فرود مىآيد و تا سپيدهدم مىگويد: آيا آمرزش خواهى هست تا او را بيامرزم؟ آيا روزى خواهى هست تا به او روزى بدهم؟
نيت روزه نیمه شعبان
- در مورد این که آيا برای روزه نیمه شعبان باید نیت کرد بین علما اختلاف است.
- برخی از علما روزه مستحب معين را به روزه ماه رمضان ملحق کرده و تعيين نوع آن را در نیت روزه شرط ندانسته اند.
- بعضی از علما بر این عقیده اند که در روزه های مستحب دارای زمان خاص مثل روزه نیمه شعبان، گرفتن روزه در آن زمان خاص خودش نشان دهنده نیت روزه است و نیازی به نیت برای آن نیست.
- زمان نیت در روزه مستحب بنابر قولی تا ظهر ادامه دارد. برخی دیگر معتقدند که در روزه مستحب، زمان نیت تا قبل از غروب خورشید فرصت دارد.
احکام روزه نیمه شعبان
- طبق نظر اکثر علما برای روزه نیمه شعبان و سایر روزه های مستحب فرد نباید روزه واجب قضا داشته باشد.
- فرو بردن سر در آب، بنابر قول اکثر علما بر روزه دار حرام است؛ ليکن در مورد این که آیا این عمل باعث باطل شدن روزه می شود یا نه بین علما اختلاف است.
- طبق نظر اکثر علما افطار سهوی، روزه نیمه شعبان و سایر روزه های مستحب را (مانند روزه واجب) باطل نمیکند.
- افطار روزه نیمه شعبان مانند سایر روزه های مستحب بعد از گذشتن از زمان ظهر کراهت دارد.
- کسی که روزه نیمه شعبان را گرفته اگر مهمان مؤمنی شود و او برایش غذايی تهيه کرده باشد، مستحب است بدون آن که ميزبان را از روزه خود مطلع سازد، نزد او افطار کند.
- مستحب است انسان روزه نیمه شعبان و سایر روزه های مستحب را از ديگران مخفی کند.
روزه نیمه شعبان در کلام پیامبر (ص)
پیامبر اکرم (ص) در مورد روزه گرفتن در نیمه شعبان میفرمایند:
«إِذَا کانَ لَیلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقُومُوا لَیلَهَا وَ صُومُوا نَهَارَهَا فَإِنَّ اللَّهَ ینْزِلُ فِیهَا مِنْ غُرُوبِ الشَّمْسِ إِلَى السَّمَاءِ فَیقُولُ أَ لَا مُسْتَغْفِرٍ فَاغْفِرْ لَهُ أَ لَا مسترزق فأرزقه حَتَّى یطْلُعَ الْفَجْر.»
«هر گاه شب نیمه شعبان فرا رسید، در آن شب برخیزید و روز آن را روزه بدارید. زیرا از غروب آفتاب آن شب خداوند به آسمان فرود مىآید و تا سپیدهدم مىگوید: آیا آمرزش خواهى هست تا او را بیامرزم؟ آیا روزى خواهى هست تا به او روزى بدهم؟»
رسول خدا (ص) در روایتی درباره ماه شعبان و رمضان می فرماید: شعبان ماه من است و رمضان ماه خدای عزوجل. پس هر كه ماه مرا روزه بدارد، در روز قیامت شفیعش خواهم بود و هر كه ماه خدا را روزه بدارد خداوند در قبرش وحشتش را از بین می برد و او را مانوس می سازد و تنهاییش را می زداید و هرگاه از قبرش خارج شود با روی سفید و در حالی باشد كه در دست راستش كتابش را گرفته و جاودانگی را در دست چپش و می آید تا در برابر خدای عزوجل قرار می گیرد..
روزه ماه شعبان در کلام معصومین
در کلام امام علی (ع)
امیرالمومنین (ع) فرمود: ماه رسول خدا را روزه بدارید تا در روز رستاخیز شفیعتان باشد و ماه خدا را روزه بگیرید تا از رحیق مختوم (شراب گوارای بهشتی) بیاشامید و هر كه ماه شعبان را به ماه رمضان بپیوندد، برای او پاداش دو ماه پی در پی نوشته شود.
در کلام امام سجاد (ع)
در ماه شعبان امام زین العابدین (ع) اصحاب خود را جمع می كرد و می فرمود: یاران من! می دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است كه رسول خدا (ص) می فرمود: شعبان ماه من است، پس در آن روزه بگیرید به خاطر محبت و دوستی پیامبرتان و برای تقرب به پروردگارتان، به همان خدایی كه جان علی بن الحسین در دست اوست از پدرم حسین بن علی (ع) شنیدم كه امیرالمومنین (ع) می فرمود: هر كه به خاطر محبت پیامبر و برای تقرب به خدای عزوجل ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند او را دوست خواهد داشت و به كرامتش در روز رستاخیز نزدیك خواهد كرد و بهشت را بر او واجب خواهد گردانید.
در کلام امام صادق (ع)
امام صادق (ع) در فضیلت روزه ماه شعبان فرمود: هر كه سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بهشت برای او واجب شود و رسول خدا در روز قیامت شفیعش خواهد بود.
در کلام امام رضا (ع)
ابوالصلت هروی گوید: در آخرین جمعه از ماه شعبان خدمت امام رضا (ع) مشرف شدم. حضرت فرمود: ای اباالصلت! ماه شعبان بیشترش گذشت و اینک جمعه آخرش فرا رسیده پس تلافی كن در این چند روز آخر، آنچه از تقصیرهایت در این ماه گذشته است و رو آور به آنچه برای تو سودمند است و بسیار دعا كن و از خدا طلب آمرزش گناهانت نما و قرآن را بسیار تلاوت كن و از گناهانت توبه كن تا چون ماه مبارك رمضان فرا رسد خود را برای خدا خالص و آماده گردانیده باشی و امانت كسی را در گردن خود نگذار جز آنكه آن را ادا كنی و كینه مومنی را در دل قرار نده جز آنكه بیرونش كنی و تقوای الهی داشته باش و بر او در پنهان و آشكار توكل كن زیرا هر كه بر خدا توكل كند، خدا او را بس است و در بقیه این ماه بسیار خدا را بخوان.