آشنایی با روش های درمان ناباروری

ستاره | سرویس مادر و کودک – ناباروری مشکل شایعی است که امروزه در میان برخی زوجین مشاهده می‌شود. به جرات می‌توان گفت ناباروری امروزه بیشتر از گذشته در میان خانواده‌ها رواج دارد و این مشکل با محیط کاری و زندگی پر استرس یا صنعتی شدن زندگی‌های امروزی و… رابطه مستقیم دارد. امروزه علم پزشکی با پیشرفت‌هایی که داشته است در بسیاری از موارد با پیدا کردن علت ناباروری توانسته است این مشکل را رفع کند اما این نکته را در نظر داشته باشید که شیوه درمان ناباروری از زوجی به زوج دیگر متغیر است و ممکن است شیوه‌ای که یک زوج با آن نتیجه گرفته‌اند برای زوجی دیگر کاملا نامناسب و بی‌تاثیر باشد. تشخیص اینکه کدام یک از روش‌های درمانی برای هر زوج مناسب است به عهده پزشک معالج است. در ادامه نگاهی به روش‌های متداول درمان ناباروری می‌اندازیم.

تعریف ناباروری

سازمان جهانی بهداشت (who) درباره ناباروری تعریفی مطرح کرده است که به عنوان تعریف کلی ناباروی مورد استفاده قرار می​گیرد، زوجی که یک سال به صورت مداوم و بی​وقفه بدون استفاده از هیچ وسیله پیشگیری برای بچه​دار شدن تلاش کنند و بارداری صورت نگیرد دچار مشکل ناباروری هستند و در این حالت آن‌ها باید نزد متخصص ناباروری بروند تا موقعیت خود را بررسی کنند. نکته مهم این است که زوج باید یک سال به طور مستمر برای بچه​دار شدن اقدام کند.

زوج‌های نابارور به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند

معمولا توصیه می‌شود تعداد آمیزش‌های خود را افزایش دهند. داشتن ۲ تا ۳ بار آمیزش جنسی در هفته احتمال باروری را افزایش می‌دهد. به هر جهت تعداد انزال‌های بیشتر می‌تواند از تعداد اسپرم‌ها نیز بکاهد. اسپرم در دستگاه تناسلی زن تا ۷۲ ساعت مقاومت می‌کند و یک تخمک نیز می‌تواند تا ۲۴ ساعت بعد از تخمک‌گذاری بارور باقی بماند. روش‌های درمان ذکر شده در ادامه برای زن یا مرد و یا هر دوی آن‌ها استفاده می‌شوند:

مصرف داروهای باروری
اصلی‌ترین درمان برای زنان نابارور که به دلیل اختلال در تخمک‌گذاری دچار ناباروری هستند، مصرف داروهای باروری می‌باشد. این داروها تخمک‌گذاری را تنظیم یا تحریک می‌کنند. به طور کلی آن‌ها مشابه هورمون‌های طبیعی مثل LH و FSH  عمل می‌کنند و روند تخمک‌گذاری را فعال می‌نمایند.

جراحی لوله‌های فالوپ
جراحی نیز می‌تواند یکی از راه‌های درمان ناباروری باشد. مسدود شدن لوله‌های فالوپ رحم و یا دیگر مشکلات مربوط به لوله‌های فالوپ را می‌توان از طریق جراحی برطرف نمود. از طریق روش‌های لاپاراسکوپی می‌توان عمل‌های بسیار ظریف و حساس را در لوله‌های فالوپ انجام داد.

میکرواینجکشن
در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت مردانه است، پیش از هر چیز تخمدان​ها توسط داروهای محرک تخمک​گذاری تحریک می​شود و پس از آماده‌سازی تخمک​ها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمک تزریق می​شود و تقریبا پس از ۴۸ ساعت جنین‌های تقسیم شده و مناسب به داخل رحم زن انتقال داده می​شود.

لقاح خارج از رحمی
معمولا در مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله‌های رحمی و چسبندگی لگنی و یا تعداد کم و تحرک پایین اسپرم، از این روش (IVF) برای لقاح استفاده می‌شود. در این شیوه لقاح خارج رحمی یا باروری در محیط آزمایشگاه انجام می​شود. این روش در شرایطی که لوله​های رحمی آسیب​دیده باشند یا اختلال در عملکرد آنها مشاهده شود از سوی متخصص به بیمار توصیه می‌شود. این شیوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مشکلات و اختلالات تخمدانی بلکه در برخی موارد درباره ناباروری​ها با علت مردانه نیز به زوج‌ها توصیه می​شود.

IUI
در شیوه درمانی IUI اسپرم​های فعال پس از جداسازی و آماده​سازی به شکل مصنوعی همزمان با تحریک تخمک​گذاری به رحم هدایت می​شوند. در این شیوه از آنجا که تحریک تخمک​گذاری با سونوگرافی​های متعدد در روزهای متوالی یا با اندازه​گیری هورمون​های جنسی موجود در ادرار مشخص می​شود و متناسب و همزمان با ورود اسپرم این اتفاق انجام می​شود، بنابراین احتمال بارداری و باروری زیاد است.

اهدای تخمک و جنین
در شرایطی که برخی از زوج​ها به دلیل عدم پاسخ تخمدان​ها و بروز اختلال در تولید تخمک​ها در زن، از داشتن فرزند محروم می​شوند، با کمک این شیوه​ می​توان فرصتی را برای آنها فراهم کرد تا تجربه بچه​دار شدن را در زندگی داشته باشند. بنابراین در برخی مراکز درمان ناباروری و نازایی اهدای تخمک که شامل تهیه و جمع​آوری تخمک از زن اهدا کننده و باروری آن تخمک در آزمایشگاه با اسپرم مرد و انتقال جنین​​ها به رحم زن نابارور است، صورت می​گیرد. اهدا جنین یا تخمک در هر صورت با توجه به قوانین و راهنمایی​های اخلاقی انجام می‌گیرد و مشاورانی پیش از انجام کار درباره مسائل پزشکی و اجتماعی این موضوع با خانواده​ها صحبت می​کنند و در نهایت پس از بررسی​های نهایی و آگاه​سازی​های لازم اهدای جنین برای زوج صورت می​گیرد.

استفاده از رحم جایگزین
یکی از دلایل ناباروری و ناتوانی مادر عدم توانایی او در حمل، نگهداری و پرورش جنین در رحم است. در این شرایط استفاده از رحم جایگزین از سوی متخصصان ناباروری به زوج توصیه می​شود. استفاده از رحم جایگزین زمانی ضرورت پیدا می​کند که زوج همه شرایط دخیل در شکل​گیری فرزند را دارند و تنها به دلیل فقدان رحم سالم، امکان بچه​دار شدن از آنها سلب شده است. در این شرایط تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام می​شود و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و اسپرم پدر متقاضی درمان به رحم شخص ثالث که قرار است از رحم او به عنوان رحم جایگزین استفاده کنند، منتقل می​ شود.