چگونه خشم در کودکان را کنترل کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – کنترل خشم در کودکان این روزها سخت تر از گذشته شده است چرا که بسیاری از بازی‌های کامپیوتری و ویدیویی، فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی و حتی اخبار و حوادث جهان، ابراز خشم و پرخاشگری را بیش از قبل عادی نشان داده و رفتار خشونت‌آمیز حتی گاهی در برخی از برناهه‌ها و بازی‌ها تشویق نیز می‌شود. تا جایی که برخی از کودکان حتی به این باور رسیده‌اند که خشونت یک رفتار درست و معقول بوده و در شرایط مختلف بهترین راه حل است. در این شرایط آموختن راه‌های کنترل خشم به کودکان بسیار ضروری به نظر می‌رسد تا آنان خشونت طلب و پرخاشگر بار نیایند؛ آنچه که در این مقاله سعی کردیم به آن بپردازیم.

 

راهکارهای کنترل خشم در کودکان

۱- به کودکتان کمک کنید نشانه‌های خشم را بشناسد

به کودکان خود یاد بدهید تا عصبانیت خود را تشخیص دهند و علایم آن را بشناسند تا بتوانند آن را کنترل کنند. به آنها بگویید که خشم بر جسم و روانشان اثر می‌گذارد. وقتی خشمگین هستید ضربان قلبتان تندتر می‌زند. ممکن است نفس کشیدن برایتان سخت شود و عضلات صورتتان سفت شود. مشت خود را گره کرده و احساس کنید که می‌خواهید فریاد کشیده یا کسی را بزنید.

۲- کمک کنید درباره خشم و احساسات خود صحبت کند

به کودکتان بگویید وقتی احساس خشم میکنی بهترین کار این است که آن را با کسی در میان بگذاری. با کسی که به او اعتماد داری مانند پدر، مادر، ‌معلم یا دوست خوبت صحبت کن. در این صورت احساس بهتری پیدا خواهی کرد. اگر کودکتان در به کار بردن کلمات برای توصیف احساساتش مشکل دارد. به او خود یاد بدهید که از طریق نقاشی کردن به بیان احساسات خود بپردازد. وقتی در این مورد نقاشی کشید در مورد احساسات افراد و اشیا درون نقاشی از او بپرسید.

۳- راه‌های مقابله با عصابانیت را به کودک بیاموزید

برای کنترل خشم در کودکان راه‌های مقابله با خشم را بیاموزید. برای این کار زمانی را انتخاب کنید که آمادگی لازم برای پذیرش مطلب را دارد. سعی نکنید وقتی کودکتان در اوج ناراحتی و عصبانیت است به او راه‌های آرام شدن را بیاموزید. تکنیک‌هایی نظیر نفس عمیق کشیدن، تا ده شمردن، استراحت کردن، با اسباب بازی دلخواه بازی کردن، به اتاق خود رفتن و به موسیقی ملایم گوش دادن را به او بیاموزید. وقتی کودکتان عصبانی است از تذکر شفاهی به او بپرهیزید.

۴- به او یاد دهید چگونه گفتگو را جایگزین انتقام کند

به کودکان خود بگویید که خشمگین شدن امری طبیعی است خصوصا زمانی که کسی احساسات شما را جریحه‌دار کرده باشد. ممکن است به فکر انتقام گرفتن بیفتید اما این کار، مشکل شما را حل نخواهد کرد. چرا که فکر کردن و بعد صحبت کردن با کسی که شما را خشمگین کرده بهتر از انتقام جویی است.

 

 

۵- با تکنیک ایفای نقش کنترل خشم در کودکان را تمرین کنید

ایفای نقش یکی از بهترین تمرینات برای کنترل خشم است. از کودک خود بخواهید موقعیتی را که موجب عصبانیت او می‌شود را تصور کند و سپس راه حل‌های ممکن را به ذهن بیاورد. شما می‌توانید نقش دوستی که او را عصبانی می‌کند را بازی کنید و در حین بازی پاسخ بدون پرخاشگری را به او بیاموزید. ممکن است لازم باشد تا ایفای نقش را در چندین موقعیت تمرین کنید. ایفای نقش برای کودکان در هر سنی مفید است. کودکان کوچکتر به آن وانمود کردن می‌گویند. بعد از ایفای نقش کودک را به خاطر علاقه‌اش به کنترل خشم تشویق کنید.

۶- با کودکتان در زمان مناسب صحبت کنید

صحبت کردن با کودک در مورد خشم و عصبانیتش زمانی که هنوز خشمگین است اشتباه می‌باشد و ممکن است خشم کودک را دوباره برانگیزد. بهتر است به او بگویید هر زمان آماده گفتگو شدی به من خبر بده و در آن موقع با او صحبت کنید. گفتگوی خود با کودک را با این پرسش شروع کنید که چطور شد عصبانی شدی؟ در مورد کودکان بزرگتر می‌توان پرسید چه چیزی تو را خشمگین کرد. اگر می‌بینید در بیان خشم خود دچار مشکل است او را راهنمایی و کمک کنید. همچنین می‌توانید در ادامه از کودک سوال کنید که به جای عصبانیت چه کار دیگری می‌توانسته انجام دهد اما انجام نداده است. برای بسیاری صحبت کردن در مورد خشم راه مفیدی برای یادگیری کنترل خشم در کودکان می‌باشد.

۷- الگوی مناسبی برای کودک خود باشید

برخی از والدین خیلی سریع از کوره در می‌روند و خشم خود را برزو می‌دهند. این رفتار صرفا به کودک یاد می‌دهد که آنها نیز موقع عصبانیت چنین رفتاری داشته باشند. تا زمانی که خودتان الگوی مناسبی در کنترل خشم نباشید نمی‌توانید کنترل کردن خشم را به کودکتان بیاموزید. توضیح شفاهی برای بچه‌ها جهت کنترل خشم در کودکان کفایت نمی‌کند. بلکه باید آن را علنا مشاهده کنند. لازم است شما برای آنها یک الگوی عملی باشید.

وقتی کودکتان با عصبانیت با شما برخورد می‌کند، سعی کنید آرام باشید و او را سرزنش نکنید. در صورت نیاز موقعیت را ترک کرده و قدم بزنید. اگر شما نیز متقابلا خشمگین بشوید در واقع برای کودک خود الگوی خشم و عصبانیت خواهید شد و کودک شما نحوه کنترل خشم را یاد نخواهد گرفت بلکه در عوض ممکن است به فکر انتقام و تلافی نیز باشد. آنها کنترل عصبانیت خود را از طریق مشاهده رفتار و کردار شما موقع خشم یاد خواهند گرفت.

 

نکات مهم درمورد خشم در کودکان

• به دنبال روش‌هایی باشد که موجب افزایش هوش هیجانی کودک شود. مثلا به او بیاموزید که احساسات خود را کنترل کرده و احساسات دیگران را پذیرا باشد. مسلط بودن به این مهارت اعتماد به نفس کودک را بالا برده و کمک می‌کند با دید عمیق‌تر به مسایل بتواند مشکلات خود را بدون توسل به زور و خشونت حل کند.
• برخی از کودکان چون احساس تنهایی می‌کنند افسرده و ناراحت می‌شوند و این منجر به افزایش پرخاشگری و خشم در کودکان می‌شود. با کلام محبت‌آمیز با او صحبت کنید. با حرف زدن و گوش دادن به صحبت‌های بچه‌ها می‌توانید مانع پرخاشگری کودکان شوید.
• اگر در مورد محتوای یک برنامه تلویزیونی مطمئن نیستید به همراه کودک به تماشای آن بپردازید (بهترین معیار برای خوب بودن یاد بد بودن یک برنامه این است که ببینید آیا کودکان تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد و خشونت را تقلید می‌کند یا نه. اگر می‌بینید که تحت تاثیر برنامه تلویزیونی قرار گرفته باید از دیدن آن برنامه در آینده منع شود).
• کودکانی که مجذوب خشونت‌های رسانه‌ای می‌‌شوند احتمال زیادی دارد که در آینده خشونت طلب و پرخاشگر باشند.
• قبل از اینکه کودکانتان فیلمی را ببیند قبلا آن را خودتان مورد مشاهده قرار بدهید.
• اگر از تلویزیون برنامه خشونت آمیزی پخش می‌شود فورا کانال را تغییر دهید.
• احتمال پرخاشگری کودکانی که نسبت به حیوانات خشونت روا می‌دارند بیشتر است.
• همیشه و همه حال در مورد کودکان هوشیار باشید مخصوصا در دوران نوجوانی.
• اهمیت خوب بودن و درست بودن را به کودکانتان گوشزد کنید.
• در صورتی که نتوانید پرخاشگری و خشم در کودکان خود را کنترل کنید بهتر است در این زمینه از یک متخصص کمک بگیرید.