همه چیز درباره ماه رجب؛ ماه رجب چه ماهی است؟

رجب ماه هفتم از سال قمری است و در اسلام از ماه‌های حرام به شمار آمده است، بدین خاطر آن را رجب الفرد می‌گویند؛ زیرا سه ماه از ماه‌های حرام به هم پیوسته اند و این ماه از آنها جدا و فرد است.

 

 

فضیلت ماه رجب

این ماه همانند ماه های شعبان و رمضان از ماه های بسیار با شرافت و با فضیلت است که در روایات اسلامی بر آن تأکید و توصیه شده به طوری که ماه رجب، شهر اللّه الأصب یعنی ماه (سرای خداوند) نامیده شده که رحمت خدا در آن بر بندگان سرازیر است. به این ماه «واصل» (بی سر و صدا) نیز گفته شده زیرا در آن از جنگ با مخالفان و مشرکان نهی شده است.

 

احادیثی درباره ماه رجب

• پیامبر (ص) فرمودند: رجب برای امّت من ماه استغفار است پس در این ماه به محضر پروردگار از گناهان خویش پوزش طلبید که خداوند بخشنده ای مهربان است.

• امام صادق(ع) فرمود: روزه بیست و هفتم رجب را از دست مده که آن روزی است که مقام نبوّت به محمّد(ص) داده شد و ثواب آن برای شما به اندازه ثواب شصت ماه است.

• از ثوبان غلام پیامبر (ص) نقل شده که گفت: ما جمعی در خدمت پیامبر (ص) به جایی می رفتیم عبورمان به گورستانی افتاد، حضرت اندکی در میان قبرها بایستاد و سپس به راه افتاد. من عرض کردم توقف شما در قبرستان به چه خاطر بود؟ حضرت سخت گریه کرد و ما نیز محزون و گریه کردیم، سپس فرمود: ای ثوبان اینان در قبرهایشان معذّب اند آنچنان که من ناله آنها را شنیدم و دلم به حالشان به رحم آمد و از خدا خواستم عذابشان را تخفیف دهد و خداوند اجابت فرمود و اگر اینها در ماه رجب روزه گرفته بودند، در قبرهایشان عذاب نمی شدند.
  عرض کردم: یا رسول اللّه روزه و عبادت در ماه رجب از عذاب قبر ایمنی می دهد؟ فرمود: آری سوگند به آن که مرا به حق فرستاد، هر مرد و زن مسلمانی که یک روز از رجب را روزه بدارد و یک شب آن را به عبادت برخیزد و جز رضای خدا نظری نداشته باشد عبادت هزار سال در نامه عملش ثبت گردد که روزهایش را روزه و شب هایش را به عبادت گذرانده باشد.

• از امام صادق (ع) روایت است که هر کس در روز اول رجب امام حسین (ع) را زیارت کند حتما آمرزیده گردد.

• بزنطی گوید: از حضرت رضا (ع) پرسیدم: شما در چه ماهی امام حسین (ع) را زیارت می کنید؟ فرمود: در نیمه رجب و نیمه شعبان.

• در حدیث آمده که پیامبر اسلام (ص) فرمودند: رجب ماه خداست کسی که یک روز از این ماه را روزه بگیرد موجب خشنودی خدا گردد و غضب الهی از او دور شود و دری از درهای جهنّم به روی او بسته شود و نیز فرمود: رجب نام جویی است در بهشت از عسل شیرین تر و از برف سفیدتر هر که در این ماه یک روز، روزه بگیرد از آن جوی به او آب دهند.

• شیخ صدوق از سالم روایت کرده که می گفت: در اواخر ماه رجب حضور امام صادق (ع) رسیدم به من فرمود: آیا روزه ماه رجب را گرفته ای؟ گفتم: نه! حضرت فرمود: واللّه ای سالم آن قدر ثواب از تو فوت شده است که اندازه آن را به غیر خدا کسی نمی‌داند زیرا این ماهی است که خدای متعال بر ماه‌های دیگر فضیلت و برتری داده و حرمتش را بزرگ شمرده و روزه را در آن گرامی داشته است. سپس فرمود: ای سالم هر کس یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد از شدت سکرات مرگ و وحشت بعد از مرگ و نیز از عذاب قبر در امنیّت و آسایش خواهد بود و هر کس دو روز آخر این ماه را روزه بدارد از صراط به آسانی می‌گذرد و از ترس و هراس قیامت و شدت آن نهراسد و از جهنم برائت جوید و سپس حضرت فرمود: هر کس نتواند روزه بگیرد چندبار سبحان اللّه بگوید.

 

 

دعا در ماه رجب

یکی از چیزهایی که در ماه رجب پسندیده است دعاست. از جمله این دعاها که بسیار هم سفارش شده است سید بن طاووس از محمد بن ذکوان که این مرد آن قدر در حال سجده گریه کرد که نابینا شد می‌گوید: به حضرت امام صادق (ع) گفتم لطفاً برای ماه رجب مرا دعایی تعلیم دهید که از طرف خدای متعال به وسیله آن سود ببرم. حضرت فرمود: در تعقیب نمازهای صبح و شام هر روز این ماه این دعا را بخوان:

«یا من ارجوه لکلّ خیر و آمن سخطه عند کلّ شر یا من یعطی الکثیر بالقلیل یا من یعطی من سئله یا من یعطی من لم یسئله و من لم یعرفه تحنّنا منه و رحمه اعطنی بمسئلتی ایّاک جمیع خیر الدّنیا و جمیع خیر الآخره و اصرف عنّی بمسئلتی ایّاک جمیع شرّ الدّنیا و شرّ الآخره فأنّه غیر منقوصٍ ما اعطیت وزدنی من فضلک یا کریم»

محمد بن ذکوان می‌گوید، سپس حضرت محاسن خود را به دست چپ گرفت و با حالت تضرّع و خشوع در حالی که انگشت سبّابه دست راست را حرکت می داد ادامه دعا را می خواند:

«یا ذاالجلال و الأکرام یا ذالنّعماء و الجود یا ذالمنّ و الطّول حرّم شیبتی علی النّار»

در حدیثی دیگر از پیامبر (ص) گزارش شده که فرمود: هر کس در ماه رجب این عبارت را صدبار بگوید:

«استغفر اللّه الّذی لا اله الّا هو وحده لاشریک له واتوب الیه»

و با صدقه این ماه را به پایان ببرد، پاداش صد شهید را دارد و اگر در ماه رجب از دنیا برود خدا از او راضی می باشد.»

 

اعمال ماه رجب

در حدیثی آمده است که هر کسی دوست دارد که جایگاه خود را در بهشت ببیند و برای او نشان داده شود در ماه رجب یک روز روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند در رکعت اول ۱۰۰ بار قل هو اللّه احد، در رکعت دوم ۲۰۰ بار قل هو اللّه احد بخواند.

 

 

حوادث و اتفاقات ماه رجب

سوار شدن نوح بر کشتی

در حدیث است که حضرت نوح (ع) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند: کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور می شود

 

لیله الرغائب

از جمله شب های بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است که معروف به لیله الرغائب است. انجام اعمال لیله الرغائب در روایات بسیار سفارش شده است.

در حدیث است که شب جمعه اول این ماه احیا و بیداری و نیایش فضیلت ویژه دارد و موجب دست یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است. در حدیث است که رسول خدا (ص) فرمود: «ملائکه این شب را به این نام نهادند» و محدثان در کتاب های دعا نمازی با کیفیت مخصوصی در این شب ذکر کرده اند که پیامبر (ص) فرمود:

«هر کس این نماز را در این شب انجام دهد ثواب این نماز به نیکوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح در شب اول قبر در حضور این فرد ظاهر شود و به او می گوید: ای دوست من مژده می دهم تو را که از هر شدّت و سختی نجات یافتی.

نمازگزار می گوید: تو کیستی که من تاکنون چنین صورتی زیبا با چنین جلوه ای ندیدم و سخنی شیرین تر از کلام تو نشنیده ام و بویی بهتر از بوی تو نبوئیدم در پاسخ می گوید: من همان نماز لیله الرغائبم که شما انجام دادی. امشب آمده ام نزدت باشم تا حق را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایه بر سر تو خواهم افکند پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد.»

 

ایام البیض و ولادت امام علی (ع)

از جمله فضیلت ماه رجب آن است که ایام البیض در آن واقع شده یعنی روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم و اعتکاف برای خدا و روزه داری، در آموزه های دینی بر آن تأکید و سفارش شده است. ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در روز سیزدهم همین ماه واقع شده است.

 

بعثت پیامبر (ص)

روز بیست و هفتم ماه رجب روز مبعوث شدن پیامبر اسلام (ص) به رسالت و پیامبری است و روزه گرفتن در این روز مستحب و ثواب ویژه دارد برای هر کدام از این شب ها اعمال مخصوصی ذکر شده است.