حکم نماز جمعه در زمان غیبت چیست؟

ستاره | سرویس مذهبی – درباره فضیلت و حکم نماز جمعه در زمان غیبت همین بس که سوره ای از قرآن به نامش نازل شده است.

 

نماز جمعه در آیات و روایات

نماز جمعه عبادتى است همچون نمازهاى دیگر که در ظهر روز جمعه با شرایطى خاص انجام مى‏ شود. خداوند در سوره جمعه صریحاً مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است:

«هنگامى که صداى مؤذن بلند شد و دعوت به نماز شدى معامله و تجارت را رها ساز و براى انجام این فریضه الاهى حاضر شو، که از همه چیز براى شما بهتر است.»

مراد از ذکر در آیه، به اتفاق مفسران نماز جمعه است.

در روایت نیز آمده است که نماز جمعه باعث حرام شدن آتش جهنم است بر بدن و موجب تخفیف هول هاى قیامت و کشیده شدن قلم عفو بر جرائم اعمال گذشته است و ثواب شرکت در نماز جمعه براى غیر مستطیع، معادل با حج است و در روایات دیگر تارکین آن را سخت نکوهش کرده تا آن جا که مى‏خوانیم: کسى که سه هفته نماز جمعه را ترک کند منافق است.

 

نماز جمعه در زمان غیبت

در زمان غیبت امام زمان (عج)، نماز جمعه، واجب تخییرى و افضل از ظهر است. کسى که نماز جمعه را بجا آورده واجب نیست نماز ظهر را هم بخواند، ولى احتیاط مستحب آن است که آن را نیز بجا آورد.

 

چگونگی خواندن نماز جمعه

نماز جمعه دارای دو خطبه و دو رکعت نماز است.

خطبه اول

در خطبه اول واجب است حمد الهى و سپس به پیغمبر اسلام درود فرستد و واجب است مردم را به تقوا سفارش کند و یک سوره کوچک از قرآن را بخواند.

خطبه دوم

در خطبه دوم نیز حمد و ثناى الهى و درود بر پیغمبر اسلام واجب است. احتیاط واجب آن است که در این خطبه نیز به تقوا سفارش کند و سوره کوچکى از قرآن تلاوت نماید.

کیفیت نماز جمعه

بعد از تمام شدن خطبه، نماز جمعه خوانده می شود. نماز جمعه مانند صبح دو رکعت است ولى با نماز صبح چند فرق دارد:

• احتیاط آن است که قرائت حمد و سوره در نماز جمعه با صدای بلند خوانده شود.
• مستحب است در رکعت اوّل بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوّم بعد از حمد سوره منافقین خوانده شود.
• در نماز جمعه دو قنوت مستحب است یکى در رکعت اوّل پیش از رکوع و دوّم در رکعت دوّم بعد از رکوع، و در هر قنوت دعاهایى که در قنوت نمازها خوانده مى‏شود مى‏توان خواند ولی بهتر و افضل در دو قنوت نماز جمعه بلکه در قنوت نمازهاى دیگر خواندن کلمات فرج است.

 

 

شرایط نماز جمعه

شرط اوّل: به جماعت است.‏

شرط دوّم: حداقلّ نمازگزاران که امام هم یکى از آنها است باید پنج نفر باشند و به کمتر از آن منعقد نمى‏شود.

شرط سوّم: مسافت بین دو نماز جمعه نباید کمتر از یک فرسخ باشد.

 

آیا شرکت در نماز جمعه واجب است؟

آیات عظام خمینی و سبحانی:

در روز جمعه انسان مى‏تواند به جاى نماز ظهر، دو ركعت نماز جمعه بخواند. (امام خمینی: ولى احتیاط مستحب آن است كه اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را هم بخواند، و این احتیاط خیلى مطلوب است.)

آیت الله خامنه ای:

هرچند نماز جمعه در عصر حاضر واجب تخییرى است و حضور در آن واجب نیست، ولى با توجه به فوائد و آثار شرکت در آن، سزاوار نیست که مؤمنین خود را از برکات حضور در این نماز به مجرد تشکیک در عدالت امام جمعه و یا عذرهاى واهى دیگر، محروم سازند.

معناى وجوب تخییری این است که مکلّف در اداى فریضه واجب ظهر روز جمعه بین خواندن نماز جمعه یا نماز ظهر مخیر است.

ترک حضور و شرکت نکردن در نماز عبادى سیاسى جمعه به خاطر اهمیت ندادن به آن، شرعاً مذموم است.

آیات عظام خوئی و سیستانی:

نماز جمعه واجب تخییری است به این معنی که مکلّف در روز جمعه مخیّر است که نماز جمعه را بخواند در صورتی که شرائطش موجود باشد، یا نماز ظهر بجا آورد پس اگر نماز جمعه را بجا آورد؛ کفایت از ظهر می کند.

آیات عظام گلپایگانی و صافی:

در زمان حضور امام (ع) واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در این زمان اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.

آیت الله شبیری زنجانی:

در زمان حضور امام (ع) واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در زمان غیبت حضرت (ع) خواندن نماز ظهر در وقت امکان حضور در نماز جمعه با شرایط معتبر، خلاف احتیاط است؛ همچنان که اگر نماز جمعه خواند بنابر احتیاط به ان اکتفا نکرده، بلکه باید نماز ظهر را هم بخواند.

 

 

آیات عظام فاضل لنکرانی و مکارم شیرازی:

نماز جمعه دو رکعت است و در روز جمعه جانشین نماز ظهر می شود و در زمان حضور پیامبر (ص) و امام معصوم (ع) و نائب خاص او ‌واجب عینی است، امّا در زمان غیبت کبری واجب تخییری می باشد، یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیّر است، ولی در زمانی که حکومت عدل اسلامی باشد. و نماز جمعه اقامه شود. (فاضل لنکرانی: بهتر آن است که نماز جمعه خوانده شود؛ مکارم شیرازی: احتیاط آن است كه ترك نشود.)

آیت الله بهجت:

در روز جمعه انسان می تواند بنابرأظهر بجای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند و در عصر غیبت وجوب آن تخییری است، یعنی نماز جمعه کفایت از نماز ظهر می کند.

آیت الله وحیدخراسانی:

نماز جمعه با امام معصوم (ع) یا منصوب از قبل آن حضرت واجب تعیینی است و در زمان غیبت مکلّف مخیّر است که نماز ظهر بخواند یا (با اجتماع شرایط) نماز جمعه بخواند و احوط نماز ظهر است و افضل نماز جمعه است.

آیت الله نوری همدانی:

در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی بهتر آن است که نماز جمعه بخواند و احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند نماز ظهر را هم بخواند و این احتیاط خیلی مطلوب است.

آیت الله مظاهری:

نماز جمعه در زمان حضور و در زمان غیبت امام‏ (ع) واجب تخییرى است كه به جاى نماز ظهر خوانده مى‏شود و آن دو ركعت است مثل نماز صبح و تمام شرایط عمومى نماز صبح را دارد حتّى حمد و سوره آن باید بلند خوانده شود ولى در آن دو قنوت مستحب است یكى قبل از ركوع ركعت اوّل و دیگرى بعد از ركوع ركعت دوّم و نیز مستحب است در ركعت اوّل سوره جمعه و در ركعت دوّم سوره منافقین خوانده شود. و ظن و سهو و شك در آن، حكم ظن و سهو و شك در نماز صبح را دارد.

آیت الله تبریزی:

در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است، لكن در صورت اقامه آن با شرایط، شركت در آن بنابر احتیاط، واجب است.