نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 28 اردیبهشت 1401
ستاره | سرویس مذهبی – در کتاب های دینی مسلمانان اعمال مستحبی زیادی را برای نوروز ذکر کرده اند که از جمله آن انجام غسل، روزه گرفتن، پوشیدن لباس نو و زیبا، استعمال عطریات و خوشبو کردن در آغاز فصل بهار است.
آداب و اعمال عید نوروز
غسل در عید نوروز
در اکثر کتب فقهی و استدلالی یکی از اغسال مستحبه، غسل روز عید نوروز است و در کتب روایی هم روایات زیادی درباره لزوم اهتمام به غسل در روز نوروز نقل شده که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- در کتاب «وسایل الشیعه» شیخ حر عاملی که بابی را با عنوان باب استحباب غسل «یوم‌النیروز» باز کرده و در این باب روایتی نقل می‌کند از امام صادق (ع) در روز نوروز که حضرت فرمودند: «در روز عید نوروز غسل بنما و بهترین و پاکیزه‌ترین لباس‌‌های خود را بپوش.»
- علامه حلی در کتاب «القواعد» می‌گوید: مستحب است غسل روز جمعه از طلوع فجر تا اذان ظهر و غسل روز عید غدیر و روز مباهله با نصارای نجران و روز عرفه و روز عید نوروز عجم و غسل احرام.
- و همچنین در کتب دیگری از جمله: کتاب «الدروس» از مرحوم شهید، کتاب «البیان» کتاب«مصباح المتهجد»، کتاب «المهذب»، کتاب«جامع اللشرایع»، کتاب «شرح لمعه» از مرحوم شهید ثانی، کتاب «کشف اللثام»، کتاب «حبل المتین»، کتاب «مدائن»، مرحوم علامه فهامه شیخ محمد حسن در کتاب «جواهر کلام»، کتاب «عروة‌الوثقی» و کتاب «المجتهد» در رابطه با غسل روز نوروز احادیث و روایات نقل شده است.
روزه در عید نوروز
از جمله روزه های مستحب، روزه روز نوروز است همچنان که شیخ «مصباح» نقل نموده است که امام صادق (ع) فرمود: هنگامی که روز نوروز رسید پس غسلی بنما و پاکیزه‌ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌ها خود را خوشبو گردان و در این روز روزه بگیر.
نماز عید نوروز
از معلی بن خنیس نقل می‌کند که امام صادق در مورد عید نوروز فرمودند هنگامی که روز نوروز فرا رسید … همین که نماز نافله و ظهر و عصر خواندی چهار رکعت نماز به این ترتیب بخوان:
- در رکعت اول بعد از سوره «حمد» ده مرتبه سوره «قدر» بخوان
- در رکعت دوم بعد از سوره «حمد» ده مرتبه سوره «کافرون» را قرائت کن
- در رکعت سوم ده مرتبه سوره مبارکه «توحید» را بخوان
- و در رکعت چهارم بعد از سوره «حمد» هر یک از معوذتین «سوره فلق و ناس» را ده مرتبه قرائت کن
و سپس سر بر سجده بگذار و سجده شکر به جای آور و این دعا را بخوان خداوند گناهان ۵۰ ساله تو را می‌آمرزد:
| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَی جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ |
| ❆❆❆ |
| اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ |
| ❆❆❆ |
| اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّی لا أَشْکُرَ أَحَدا غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ |
| ❆❆❆ |
| اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ. |
پوشیدن لباس نو و استفاده از عطر
شیخ انصاری در کتاب طهارت آورده است: همین که روز نوروز رسید پس غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بر تن کن و به بهترین و خوشبوترین بوها خود را خوشبو گردان.
نوشیدنی های شفابخش لحظه تحویل سال
سوره آل عمران آیات ۱۶۹ الی ۱۷۱ (وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللَّهِ… وَ أَنَّ اللَّهَ لا یُضیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنینَ) را در کاسه چینی نوشته و آن را با آب زمزم شسته و پس سال تحویل از آن آب بعد از ۵ نماز یومیه بیاشامید.
آداب نوروز از دیدگاه علمای بزرگ
روش مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی (ره)
ایشان قبل از تحویل سال ۳۶۵ مرتبه دعای «یا مقلّب القلوب» را می‌خواندند و این روز را روزه می‌گرفتند و با تربت امام حسین علیه السلام افطار می‌کردند.
آیت الله جوادی آملی حفظه الله
ایشان در موقع تحویل، سال این دعا را می‌خواندند:یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر الّیل و النّهار یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
حضرت آیت الله العظمی مظاهری
ایشان بهترین چیز‌ها در موقع تحویل خواندن دعای یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر الّیل و النّهار یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال». نما ز و توبه از گناهان می‌دانست.
دعای علامه مجلسی در زاد المعاد در لحظه تحویل سال نو
اللَّهُمَّ هَذِهِ سَنَهٌ جَدِیدَهٌ وَ أَنْتَ مَلِکٌ قَدِیمٌ أَسْأَلُکَ خَیْرَهَا وَ خَیْرَ مَا فِیهَا وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ مَا فِیهَا وَ أَسْتَکْفِیکَ مَؤُنَتَهَا وَ شُغْلَهَا یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ. (منبع کتاب زاد المعاد علامه مجلسی، ص ۴۱۸)
خواندن دعای اول سال قمری به قصد رجا و امید ثواب در نوروز
خواندن دو رکعت نماز و پس از آن خواندن این دعا:
اَللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدِيمُ وَ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِيدَةٌ فَأَسْأَلُكَ فِيهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّيْطَانِ وَ الْقُوَّةَ عَلَى هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بِمَا يُقَرِّبُنِي إِلَيْكَ يَا كَرِيمُ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ يَا ذَخِيرَةَ مَنْ لا ذَخِيرَةَ لَهُ يَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ يَا غِيَاثَ مَنْ لا غِيَاثَ لَهُ يَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ يَا كَنْزَ مَنْ لا كَنْزَ لَهُ يَا حَسَنَ الْبَلاءِ يَا عَظِيمَ الرَّجَاءِ يَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ يَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى يَا مُنْجِيَ الْهَلْكَى يَا مُنْعِمُ يَا مُجْمِلُ يَا مُفْضِلُ يَا مُحْسِنُ،
أَنْتَ الَّذِي سَجَدَ لَكَ سَوَادُ اللَّيْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ دَوِيُّ الْمَاءِ وَ حَفِيفُ الشَّجَرِ يَا اللَّهُ لا شَرِيكَ لَكَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَيْرا مِمَّا يَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لا يَعْلَمُونَ وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِمَا يَقُولُونَ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلا أُولُوا الْأَلْبَابِ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
خوانندگان گرامی ستاره در این روزهای عزیز ما را از دعای خیرتان بی‌نصیب نگردانید.
