هیپنوتیزم درمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

ستاره | سرویس روانشناسی – هیپنوتیزم یا خواب مصنوعی حوزه جذابی از روانشناسی است که خیلی از افراد دوست دارند آن را برای یک بار هم که شده تجربه کنند. اما در اصل هیپنوتیزم یک روش درمانی است که به درمانگر کمک می‌کند تا بتواند به بخش ناخودآگاه فرد نزدیک شده، علت تعارضات او را کشف کرده و با روش‌هایی مانند تلقین مثبت آنها را حل کند. در ادامه با هیپنوتیزم درمانی بیشتر آشنا می‌شویم.

 

هیپنوتیزم درمانی چیست؟

هیپنوتیزم یک روش درمانی موثر و شاخه‌ای از علم روانشناسی است که به دلیل عدم دخالت هیچ گونه داروی شیمیایی و بدون هر عوارضی می‌تواند سلامت بیمار را تضمین نموده و به درمان بسیاری از بیماری‌های روانی و اختلالات هیجانی و عاطفی وی بپردازد.

هیپنوتیزم درمانی روشی است که اجراکننده آن (هیپنوتیست) حالتی خلسه گونه از اطاعت و تلقین پذیری در شخص برمی‌انگیزد. تمرکز بسیار بالای فرد موجب افزایش تلقین پذیری می‌شود که در این حالت می‌توان احساس یا افکار مختلف را به بیمار القا نمود، در این عمل میزان تلقین پذیری فرد بیش از حد نرمال می‌شود.

برخلاف تصور عامه مردم، تقریبا همه افراد بشر هیپنوتیزم پذیرند. به واقع هر چه فردی بیش‌تر هوشمند باشد بهتر پذیرای هیپنوتیزم خواهد بود. پیش‌تر تصور می‌شد که تنها افراد ساده لوح زودباور هستند که به آسانی هیپنوتیزم می‌شوند ولی این پندار دیگر اعتبار ندارد. تمام افراد در تمام درجات می‌توانند هیپنوتیزم شوند اما برخی زمینه قوی دارند و راحت‌تر هیپنوتیزم می‌شوند و برخی به سختی هیپنوتیزم شده و نسبت به آن مقاوم هستند. برخی افراد خیلی عمیق هیپنوتیزم نمی‌شوند و جلسات زیادی را باید صرف کنند تا به درمان پاسخگو باشند و عموما تاثیر آن بر افراد مختلف متفاوت است.

 

 

روش کار در هیپنوتیزم درمانی

هیپنوتیزم را می‌توان حالتی از توجه متمرکز کانونی، تلقین پذیری بالا و کاهش آگاهی محیطی دانست که طی آن ارزیابی‌های شناختی سوژه به حالت تعلیق نسبی درمی‌آیند. تحت هیپنوتیزم، حرکات و حس‌های تلقین شده، غیر ارادی و به صورت خودکار اتفاق می‌افتند. ادراکات تلقین شده، ادراکات معمول سوژه را تغییر داده و جایگزین آنها می‌شوند.

هیپنوتیست به طریقی آهسته، کنترل شده، ترغیب کننده، و در عین حال آمرانه با بیمار صحبت می‌کند. برخی هیپنوتیست‌ها از بیمار می‌خواهند که بر چیزی خاص تمرکز ذهن کند. آنان گاهی از یک پرتوی نور مستقیم یا بازتابنده، یا یک آونگ برای متمرکز کردن ذهن و حواس بیمار استفاده می‌کنند، یا چیزی به بیمار می‌دهند که محکم در مشت خود نگه دارد، یا از بیمار می‌خواهند که تصویری خاص در ذهن خود مجسم کند. هدف این گونه تمرکزها و خلسه‌های القایی بعد از آن، شل کردن عضلات و رفتن به حالت خلسه و تلقین پذیری می‌باشد. هیپنوتیست‌ها سعی نمی‌کنند شخص هیپنوتیزم شده را وادار به کاری خاص کنند و فقط با او گفتگو می‌کنند تا نکات و مسایل پنهان روان او یا تجربه‌های تلخ زندگی او و به عبارت دقیق‌تر ریشه ناراحتی یا نگرانی یا درد و بیماری او را آشکار سازند.

هیپنوتیزم کامل به فرد وابسته است و اگر فرد علاقه نشان نداده و واکنش منفی و حالت خودکنترلی نسبت به تلقینات ایجاد کند مسلما درمان جواب نداده و با اختلال روبه رو می‌شود. همچنین حوصله درمانی جزو درمان حساب شده و نبود آن تا حد زیادی منجر به شکست درمان می‌شود. هنگام هیپنوتیزم بیمار حس خوشایندی دارد و گاهی همین حالت باعث می‌شود که فرد نسبت به درمان خوب واکنش نشان داده و درمان ادامه پیدا کند.

 

هیپنوتیزم درمانی چه کاربردی دارد؟

• هیپنوتیزم می‌تواند به درمان بیماری‌های روان تنی یا سایکوسوماتیک (بیماری‌های جسمانی هستند که عوامل روانی در ایجاد و تشدید عوارض آن دخالت دارند مانند بیماری‌های گوارشی، پوستی، بیماری‌های مربوط به سیستم قلب وعروق، سرطان و …) کمک کند.
• امروزه آسم، سردردهای دوره‌ای، بی‌خوابی، انواع ترس‌های نامعقول و بعضا فلج کننده چون ترس از ارتفاع، وحشت از مسافرت هوایی، وحشت از جراحی دندان پزشکی و … را می توان با هیپنوتیزم درمان کرد.
• عادت‌های نامطلوب و زیان‌آوری چون سیگار کشیدن و ناخن جویدن را می توان به راحتی با استفاده از هیپنوتیزم ترک کرد.
• هیپنوتیزم برای درمان اضطراب‌ها، ایجاد آرامش، وسواس و اختلال افسردگی ناشی از اضطراب، اختلالات جنسی و انحرافات جنسی و غیره می‌تواند کمک کننده باشد.
• همچنین از هیپنوتیزم برای تقویت اعتماد به نفس، تقويت اراده، پيشرفت تحصيلی و بهبودعملکرد ورزشی می توان کمک گرفت.
• کاربرد دیگر آن بازیابی اطلاعات فراموش شده از حافظه می‌باشد.

 

آیا هیپنوتیزم درمانی عوارض دارد؟

هیپنوتیزم مزایای خوبی داشته و حالت تهاجم و خطر و هیچ عارضه‌ای در پی ندارد. متاسفانه این روش درمانی در ایران مانند سایر کشورهای جهان متداول نیست و مهم‌ترین عامل آن آشنایی نداشتن مردم با این روش است زیرا عموما این روش بیشتر به عنوان یک سرگرمی و عمل نمایش مورد توجه بوده و به عنوان یک روش درمانی به آن توجه نمی‌شود. مردم گمان می‌کنند در حالت هیپنوتیزم به حیوانی بی‌اراده تبدیل خواهند شد و کارهای عجیب و ناپسند خواهند کرد. این خیالی بی‌اساس است و واقعیت ندارد.

محبوبیت وسیع روش هیپنوتیزم درمانی بین پزشکان کشورهای غربی در دهه‌های اخیر بیشتر به این دلیل است که این روش در بسیاری موارد که دارو درمان‌های معمول فایده نداشته‌اند مفید بوده است. هیپنوتیزم جزو روش‌های مکمل درمان بوده و می‌توان در کنار درمان دارویی از آن استفاده کرد تا هم کیفیت درمان و هم کنترل بیماری با سرعت بیشتری انجام شود.