در مورد خشونت جنسی چه می‌دانیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – متاسفانه خشونت یکی از ابعاد همیشگی زندگی انسان بوده است. خشونت خود را در شکل‌های مختلف نشان می‌دهد و همیشه به نحوی موجب تسلط بر ضعیف‌ترها می‌شود. یکی از انواع خشونت، خشونت جنسی است که اکثرا زنان و کودکان قربانیان بی‌دفاع آن بوده‌اند. در این مقاله این نوع خشونت را بیشتر بررسی می‌کنیم.

 

تعریف خشونت جنسی

هر گونه عمل جنسی، تلاش برای به دست آوردن عمل جنسی، پیشروی جنسی، تجارت جنسی، یا کارهای دیگری که بر خلاف تمایلات جنسی فرد با استفاده از اجبار، توسط هر فرد بدون در نظر گرفتن رابطه خود با قربانی، در هر محیط، شامل خانه و محل کار اما نه محدود به آن را می توان خشونت جنسی دانست.

خشونت جنسی در تمام جهان رخ می‌دهد، گرچه در بیشتر کشورها تحقیقات کمی روی این مسئله انجام شده‌است. به خاطر طبیعت خصوصی این نوع خشونت، تخمین میزان گستردگی مسئله مشکل است. تحقیقات در آفریقای جنوبی و تانزانیا نشان میدهد که تقریبا یک چهارم زنان خشونت را از طرف شریک جنسی نزدیکشان تجربه کرده‌اند، و تا یک سوم از دختران بزرگسال اولین تجربه جنسی‌شان را تحت اجبار گزارش کرده‌اند. در بسیاری از موارد، انواع خشونت جسمی، جنسی، روانی و…. با یکدیگر تنیده هستند و نمی‌توان آن‌ها را از هم منفک کرد.

اجبار در این خشونت می‌تواند تمام طیف درجات زور را دربر گیرد. جدا از اجبار فیزیکی، ممکن است دربرگیرنده ارعاب روانی، باجگیری یا تهدیدهای دیگر باشد (برای مثال تهدید به صدمه جسمی، اخراج از شغل، ندادن شغل مورد درخواست). همچنین ممکن است زمانی رخ دهد که فرد مورد تعرض قادر نباشد رضایت خود را اعلام کند (برای مثال، هنگام مستی، اعتیاد، خواب یا زمانی که از نظر مغزی قادر به فهمیدن شرایطش نیست).

 

انواع و زمینه‌های خشونت جنسی

طیف گسترده‌ای از اعمال جنسی خشونت بار می‌تواند در شرایط و موقعیت‌های مختلف رخ دهد که می‌تواند برای مثال شامل موارد ذیل شود:

• تجاوز توسط افراد ناشناس
• تجاوز در ازدواج یا روابط دوستی رمانتیک
• “تجاوز جنگی” سیستماتیک در زمان نزاع‌های مسلحانه
• توجهات جنسی ناخواسته و مزاحمت‌های جنسی که شامل درخواست سکس در برابر ارایه خدمات می‌شود.
• آزار جنسی افراد ناتوان ذهنی یا جسمی
• کودک آزاری (آزار جنسی کودکان)
• ازدواج یا همزیستی اجباری که شامل ازدواج کودکان می‌شود.
• انکار حق استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری یا بهره گیری از سایر اقدامات حفاظتی در برابر بیماری‌هایی که از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند.
• سقط جنین اجباری
• اعمال خشونت بار در برابر صحت جنسی که شامل قطع آلت تناسلی (ختنه زنان)‌ و بررسی اجباری بکارت می‌شود.
• تن فروشی اجباری و قاچاق انسان به منظور استثمار جنسی.

 

 

تجاوز به عنف

خشونت جنسی شامل تجاوز است، که بعضی آن را اجبار جسمی و بعضی دخول به فرج یا مقعد، با استفاده از آلت تناسلی مرد، اعضای دیگر بدن و یا یک شی تعریف می‌کنند. تلاش برای انجام این کار به عنوان اقدام به تجاوز به عنف شناخته شده‌است. تجاوز به یک فرد بوسیله دو یا چند نفر تجاوز گروهی نامیده می‌شود. این نوع خشونت می‌تواند شامل شکل‌های دیگر تجاوز در برگیرنده اندام‌های دیگر جنسی نیز باشد مثل تماس با زور بین دهان و آلت مردانه، فرج یا مقعد.

تحقیقات نشان داده که بسیاری از باورهای عمومی درباره تجاوز جنسی نادرست است؛ برای مثال درست نیست که اگر قربانی مقاومت کند تجاوز جنسی ممکن نیست اتقاق بیافتد یا تنها زنان جوان جذاب احتمال دارد مورد تجاوز جنسی واقع شوند؛ یا بعضی زنان از اینکه تجاوز جنسی را تجربه کنند لذت می‌برند؛ یا اینکه مردانی که مرتکب تجاوز جنسی می‌شوند دارای نوعی ناراحتی روانی هستند.

بیشتر تجاوزات جنسی به خودی خود اتفاق نمی‌افتند بلکه حداقل ‌تا اندازه‌ای از پیش برنامه‌ریزی شده‌اند. تجاوز جنسی آشکارا با ارتباط مردانگی با قدرت، سلطه و نیرومندی مربوط است و اکثرا نتیجه میل جنسی لبریز شونده نیست، بلکه نتیجه پیوندهای میان تمایل جنسی و احساس قدرت و برتری است. به نظر می‌رسد ارتباط چندانی میان شهوت و تجاوز جنسی وجود ندارد. نسبت قابل توجهی از تجاوزگران جنسی در ‌واقع تنها هنگامی می‌توانند از نظر جنسی تحریک شوند که قربانی را دچار وحشت و خفت کرده باشند. عمل جنسی خود اهمیت کمتری دارد تا خوار کردن زن. تجاوز جنسی ارتکاب تجاوزی است که در ‌آن حق خود مختاری قربانی از او سلب می‌شود.

 

اثرات خشونت جنسی

• خشونت و تجاوز جنسی به اندازه سرطان موجب مرگ و جراحت دختران و زنان ۱۵ تا ۴۵ سال می‌شود و هزینه بسیاری را که ناشی از مخارج درمان و فرصت‌های از دست رفته آموزشی است، به کشورها تحمیل می‌کند به نحوی که هزینه خشونت‌های جنسی در امریکا ۶/۱۲ میلیارد دلار در سال برآورد شده است.
• مرگ‌های پس از این خشونت ممکن است در اثر خودکشی، آلودگی HIV یا قتل باشد (یا طی تجاوز جنسی به دختر اتفاق می‌افتد و یا پس از آن با عنوان قتل ناموسی).
• خشونت‌های جنسی تاثیر عمیقی بر سلامتی جسم و ذهن دارد. در عین حال که سبب جراحت‌های فیزیکی می‌شود، با خطرات فزاینده‌ای از مشکلات جنسی و تولید مثلی نیز مرتبط می‌شود که پیامدهای فوری و طولانی مدت دارد.
• این نوع خشونت می‌تواند چهره اجتماعی قربانیان را عمیقا تحت تاثیر قرار دهد، افراد ترک وطن کنند یا از طرف خانواده و دیگران طرد شوند.
• علاوه ‌بر زنان، کودکان نیز قربانیان خشونت‌های جنسی هستند و یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ کودکان زیر ۱۵ سال در اکثر کشورهای جهان تجاوزات جنسی است.

 

چرا خشونت جنسی رخ می‌دهد؟

از مجموع نظریات ارایه شده در این زمینه می‌توان نتیجه گرفت که جنسیت ناشی از طبیعت زیستی می‌باشد اما ضعیف دانستن یکی و خشونت‌ورزی و خشونت‌پذیری نه برخاسته از غریزه که تابع یادگیری و انطباق با شرایط اجتماعی و تعاملات فردی و گروهی است. شرایطی که موجب شکل‌گیری نگرش‌ها و باورها و همچنین رفتارهایی می‌شود که فرصت و پشتیبانی برای آزار و اذیت را مجاز می‌داند.

جنسیت و تفکیک گونه انسانی به زن و مرد، یک امر طبیعی است، باید پذیرفت زن و مرد با تمام تفاوت‌هایی که با هم دارند، اما در جامعه از حقوق و امکانات برابری برخوردارند. خشونت و ابراز آن یک امر اکتسابی است و بروز آن علیه زنان بیشتر حاصل فرهنگ مذکر است، آسیب‌پذیرتر، ضعیف‌تر، مغلوب و جنس دوم دانستن زنان نه تنها هیچ کمکی به کاهش سطح خشونت علیه آنها نمی‌کند، بلکه تشدید کننده‌ آن است، باید ضمن وضع قوانین بازدارنده، بر اجرای آنها نیز نظارت و تاکید داشت و همچنین فرهنگ مذکر جامعه را به سمت اصلاح هدایت کرد.