حکم پا گذاشتن روی قبر مومنین چیست؟

ستاره | سرویس مذهبی – از نظر شرع و مسائل شرعى، قبرستان و قبور مسلمانان و مومنین داراى احترام و ارزش است و پا گذاشتن روی قبر نادرست است!

 

پا گذاشتن روی قبر از نظر فقها

فقها و علمای بزرگ شیعه بر این عقیده اند که بى احترامى نسبت به قبور مومنین، اهانت به قبرستان مومنین، ریختن خاشاک و زباله و چیزهائى که موجب هتک حرمت قبور مومنین در قبرستان است ممنوع و حرام است. این بى احترامى چه نسبت به همه و کل قبرستان و یا نسبت به یک قبر، تفاوتى ندارد و گناه است.

اگر راه رفتن روى قبر نیز به عنوان جسارت به قبور مومنین به حساب بیاید با همان ریختن خاشاک در قبرستان فرقى ندارد. پس از این جهت که ملاک در جواز و عدم جواز، اهانت و جسارت و عدم اهانت و جسارت است بازگشت آن بستگى به قصد انسان دارد؛ اگر به قصد اهانت روى قبر بنشیند، راه برود و یا پا بگذارد حرام و گناهکار محسوب است، ولى اگر قصد اهانت نیست، مثلا از کثرت جمعیت ضرورت ایجاب مى کند، یا قبور درهم و برهم است که اگر بخواهیم روى قبور پا گذاشته نشود با پیچ و خم هاى زیادى روبرو هستیم، در این صورت ایراد و اشکالى ندارد.

 

پا گذاشتن روی قبر از نظر مراجع تقلید

آیت الله مکارم شیرازی

قدم زدن یا راه رفتن روی قبر اشخاص حرام نیست ولی بهتر این است که روی قبر مومنان راه نروند.

آیت الله خامنه ای

اگر این کار بی احترامی باشد اشکال دارد و اگر روی آن ها اسم خدا یا آیات قرآن نوشته شده باشد اشکال دارد ولی اگر اسم خدا و آیات قرآن روی آن ننوشته باشند و بی احترامی هم نباشد اشکال شرعی ندارد. ممکن است که قبر، قبر شخصیت بزرگی باشد و پا گذاشتن روی آن بی احترامی می باشد.

 

پا گذاشتن روی قبر در روایات

در ارتباط با اصل موضوع (پا گذاشتن روى قبور) مرحوم صدوق (ره ) در من لایحضر و مرحوم مجلسى در بحار به نقل از حضرت موسى بن جعفر (ع ) آورده اند:

«…و قال ابوالحسن موسى بن جعفر (ع): اذا دخلت المقابر فطا القبور، فمن کان مومنا استروح الى ذلک و من کان منافقا وجد المه»

حضرت موسى بن جعفر (ع ) فرمود: «وقتى به قبرستان داخل مى شوید و روى قبرها مى روید، اگر صاحب قبر مومن باشد این پا گذاشتن روى آن موجب آسایش و راحتى او از گرفتارى خواهد شد، و اگر صاحب قبر منافق باشد، پا گذاشتن موجب عذاب و غم و اندوه بیشترى براى او مى شود.»

معناى حدیث این نیست که باید روى قبور، به این دلیل که براى آنها اثر دارد پا گذاشت بلکه حدیث در مقام بیان این نکته است که اگر از روى بى توجهى روى قبور رفتیم گناهى نداریم، گرچه صاحب قبر اگر مومن است بهره مند خواهد شد.

نکته دیگرى که در این بحث مورد توجه است این که فرمودند: در صورتى که صاحب قبر مومن است، چنین و اگر منافق است چنان؛ یعنى فقط از مومن و منافق نام برده شده و در مورد قبور کفار سخنى به میان نیاورده اند.

این نشان می دهد که دفن اجساد کفار و مشرکین در قبرستان مومنین جایز نیست.

 

 

آب ریختن روی سنگ قبر

یکی از مستحبات پس از دفن میّت، آب ریختن روی قبر است، بدین ترتیب که رو به قبله بایستی و از طرف سر میت دور تا دور قبر را آب بریزی و بقیه آب را به وسط قبر بریزی.

امام صادق (ع) فرمود: «تا وقتی که خاک های قبر بر اثر پاشیدن آب نم داشته باشد، عذاب از میّت برداشته می شود.» البته نمی توان چنین روایتی را قطعی و یقینی دانست و شاید این روایت ناظر به شخص خاصی باشد، اما استحباب این عمل به جای خود باقی است.

در وسائل الشیعه در مورد آب پاشیدن روی قبر روایاتی نقل شده است که دلالت بر استحباب آن دارد. از ظاهر روایات استفاده می شود که استحباب مربوط به موقعی است که میت را دفن کرده و پس از آن که قبر را از خاک پر کردند، روی آن آب بریزند. فقط از یک روایت استفاده می شود که امام رضا (ع) دستور داد روی قبر یونس بن یعقوب تا چهل ماه یا چهل روز آب بریزند. ریختن آب بر قبر به هنگام دفن میت از سنت رسول خدا و مستحبات است و بنا بر روایت تا زمانی که خیسی آب باشد، عذاب از میت دفع می گردد. با توجه به این روایات نمی توان استحباب آن را بعد از گذشت مدت استفاده کرد. اما برخی از فقها آب پاشیدن روی قبر را مختصّ به بعد از دفن نکرده اند، بلکه گفته اند که هر موقع انسان موفق به زیارت اهل قبور شد، مستحب است روی قبر آب بپاشد.