نویسنده: حدیث پاکدل مقدم
بروزرسانی: 28 تیر 1401
ستاره | سرویس علوم – بیشتر مارها نقاط گرمسیر و استوایی را برای زندگی انتخاب می‌کنند. از نظر پراکندگی گونه‌های مختلف مار در جهان به ترتیب می‌توان قاره‌های استرالیا، آفریقا، آمریکا، آسیا و اروپا را نام برد. وجود مار در مزارع و کشتزار‌ها باعث از بین رفتن موش ها، کرم‌ها و حشرات مختلف می‌شود و این امر موجب افزایش محصولات کشاورزی می‌شود.
اکثر انسان‌ها از مارها می‌ترسند و البته حق هم دارند چراکه بسیاری از مارها سمی اند و اگر انسان را نیش بزنند در صورت عدم رسیدگی به موقع، احتمال مرگ وجود دارد. مارهای غیرسمی معمولا در نواحی مرطوب و حوالی رود‌ها و دریا‌ها زندگی می‌کنند و مارهای زهری معمولا در خشکی ها، سنگلاخ‌ها و بیابان‌ها زندگی می‌کنند. ضمنا گاهی نوعی مار سمی در دریا‌ها و دریاچه‌های گرم مشاهده می‌شود که سمیت زهر آن چندین برابر زهر مار کبری است. اصطلاحا به کلیه مارهای زهری همچون مار جعفری که در خشکی به سر می‌برند، افعی گفته می‌شود. مارها برای سلامتی فواید بسیاری دارند. در این بخش برخی فواید مارها را به شما معرفی می‌کنیم.
کنترل افت‌های جانوری
گوشت مار خاصیت دارویی دارد
درمان ریزش مو و افزایش قدرت بینایی
سم مار یک عنصر کاربردی در داروسازی است
بررسی اثرات پپتید‌های موجود در زهرمار تیره گرزه ماران (وایپریدا) باعث شناخت آنزیم‌های موثر بر عملکرد قلب و فشار خون شده و در نهایت تولید این دارو منجر به انقلابی در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی شد.
برخی از پپتید‌های موجود در زهرمار خاصیت ضد خونریزی دارند. از این ماده برای ساخت داروی جلوگیری از خونریزی در هنگام عمل قلب باز استفاده می‌شود. از سوی دیگر امروزه با مساله مقاومت آنتی بیوتیک‌ها، ترکیباتی با خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، می‌توانند به کشف آنتی بیوتیک‌های جدید منجر شوند.
زهرمار به دلیل داشتن ترکیبات پیچیده زیستی و دارویی مانند پروتئین‌ها و پپتید‌های آنزیمی و غیرآنزیمی، مواد معدنی متنوع و مواد غیر معدنی خاصیت هیدرولیز دارد. این خاصیت می‌تواند در درمان بیماری‌های مختلف از جمله سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
یک شرکت داروسازی در نزدیکی هامبورگ آلمان، مزرعه‌ای ویژه برای نگهداری و پرورش مارهای زنگی و سمی دارد. در ایران ترکیبی از سم مار استخراج شده است که رشد سلول‌های سرطانی را به میزان ۲۰ درصد متوقف کرده و موجب مرگ طبیعی این سلول هامی شود. در واقع این ماده توده‌های سرطانی بدخیم را به خوش خیم تبدیل کرده است.
همچنین از زهر مار به عنوان داروی اولیه در سکته‌های مغزی و قلبی استفاده می‌شود. در چنین مواردی باید ماده سمی به دست آمده از مارها به نام آنکرود Ancrod به کار گرفته شود. این ماده به سرعت سبب رقیق شدن خون می‌شود. در صورت استفاده از این ماده تا شش ساعت پس از حمله مغزی، می‌توان امیدوار بود که از ضایعات احتمالی مغزی جلوگیری شود.
در اینجا باید به این نکته جالب نیز اشاره کرد که هر آمپول محتوی ۱۰ سی سی پادزهر با قیمت ۵۲ دلار صادر می‌شود، ولی قیمت جهانی آن ۴۰ دلار است. در واقع از هر یک گرم سم خشک مار، حدود یک هزار و ۵۰۰ ویال آمپول پادزهر تولید می‌شود (هر ویال معادل ۱۰ سی سی است). با یک محاسبه ساده می‌توان به این نتیجه رسید که هر گرم زهر خشک مار می‌تواند معادل ۶۸۰ بشکه نفت صادراتی برای کشورمان ارز آوری داشته باشد.
