روز شوراها؛ ۹ اردیبهشت

ستاره | سرویس عمومی – تا کنون چند بار در انتخابات شورای شهر یا روستایتان شرکت کرده‌اید؟ چقدر با اعضای شورای شهرتان و وظایف آن‌ها آشنایی دارید و از عملکرد آن‌ها راضی هستید؟ از سال ۱۳۷۷ تاکنون پنج دوره انتخابات شهر و روستا برگزار شده و تشکیل دوره ششم شوراها در انتخابات بعدی در سال ۱۴۰۰ خواهد بود. در تقویم ایران نهم اردیبهشت روز شوراها نامیده شده است. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه این روز و اهداف آن، همچنین شناخت بیشتر با شوراها و وظایف آن در قانون با ما همراه باشید.

تاریخچه روز شوراها

«در جهت استقرار حکومت مردمی در ایران و حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش که از ضرورت های نظام جمهوری اسلامی است؛ لازم می دانم بی درنگ به تهیه آیین نامه اجرایی شورا، برای اداره امور محل شهر و روستا در سراسر ایران اقدام و پس از تصویب به دولت ابلاغ نمایید تا دولت بلافاصله به مرحله اجرا درآورد…»

اولین انتخابات رسمى شوراهای اسلامی براساس قانون اساسى؛ هفتم اسفند ۱۳۷۷ یعنى ۲۰ سال بعد از پیروزى انقلاب اسلامی برگزار شد که در چارچوب برنامه توسعه سیاسى و گسترش نهادهاى مدنى و مشارکت عمومى بود. در این انتخابات حدود ۱۸۵ هزار نفر اعضاى اصلى و على‌البدل در سراسر کشور از سوی مردم برگزیده شدند و سرانجام آغاز به کار شوراهاى شهر و روستا به‌طور رسمى در سالروز پیام امام خمینی و با صدور پیام ویژه‌ای از سوی آیت الله خامنه‌ای در روز نهم اردیبهشت ۱۳۷۸  صورت گرفت و بدین ترتیب شوراها دوره چهار ساله مسئولیت‌شان را آغاز کردند.

تعریفی از شورا

شورا واژه‌ای عربی است و در لغت به معنی  رایزنی و همفکری است. همچنین شورا یک اصطلاح اسلامی برگرفته از قرآن و سنت پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) است. کلمه شورا دو بار در قرآن ذکر شده‌ و به عنوان یک فعالیت جمعی تحسین گردیده است. نام یکی از سوره‌های قرآن نیز شورا است. 

در کشور‌های اسلامی واژه‌ی شورا به نوعی مجلس اشاره دارد که با واژه‌های مجلس شورا (به عربی: مجلس الشورى) بیان می‌شود و اعضای آن اهل شورا نامیده می‌شود. در بسیاری از کشور‌های اسلامی از جمله ایران مجلس‌های مشورتی در سطح محلی و ملی تشکیل می‌شود.

همچنین طبق اصل یکصدم قانون اساسی؛ شوراهای شهر و روستا برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی، اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان تشکیل می‌گردد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می کنند.

وظایف شورای اسلامی در قانون اساسی

در قانون اساسی وظایف و اختیارات شورای اسلامی شهر به شرح زیر می‌باشد

۱- انتخاب شهردار برای مدت چهار سال

تبصره ۱- شورای اسلامی شهر موظف است بلافاصله پس از رسمیت یافتن نسبت به انتخاب شهردار واجد شرایط اقدام نماید.
تبصره ۲- شهردار نمی‌تواند همزمان عضو شورای شهر باشد.
تبصره ۳- نصب شهرداران در شهر‌ها با جمعیت بیشتر از دویست هزار نفر و مراکز استان بنا به پیشنهاد شورای شهر و حکم وزیر کشور و در سایر شهر‌ها به پیشنهاد شورای شهر و حکم استاندار صورت می‌گیرد.
تبصره ۴- دوره خدمت شهردار در موارد زیر خاتمه می‌پذیرد.
الف:استعفای کتبی با تصویب شورا
ب:برکناری توسط شورای شهر با رعایت مقررات قانونی
ج: تعلیق طبق مقررات قانونی
د:فقدان هر یک از شرایط احراز سمت شهردار به تشخیص شورای شهر.

۲- بررسی و شناخت کمبود‌ها، نیاز‌ها و نارسایی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی و رفاهی حوزه انتخابیه و تهیه طرحهاو پیشنهاد‌های اصلاحی و راه حل‌های کاربردی در این زمینه‌هاجهت برنامه‌ریزی و ارائه آن به مقامات مسئول ذیربط

۳- نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرح‌های مصوب در امور شهرداری و سایر سازمان‌های خدماتی در صورتی که این نظارت مخل جریان عادی این امور نگردد.

۴- همکاری با مسئولین اجرایی و نهاد‌ها و سازمان‌های مملکتی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و عمرانی بنا به درخواست آنان.

۵- برنامه‌ریزی در خصوص مشارکت مردم در انجام خدمات اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی با موافقت دستگاه‌های ذیربط.

۶- تشویق و ترغیب مردم در خصوص گسترش مراکز تفریحی، ورزشی و فرهنگی با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط.

۷- اقدام در خصوص تشکیل انجمن‌ها و نهاد‌های اجتماعی، امدادی، ارشادی و تاسیس تعاونی‌های تولید و توزیع و مصرف، نیز انجام آمارگیری، تحقیقات محلی و توزیع ارزاق عمومی با توافق دستگاه‌های ذیربط.

۸- نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های نقدی، جنسی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری و همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه آن‌ها به گونه‌ای که مخل جریان عادی امور شهرداری نباشد.

۹- تصویب آیین نامه‌های پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی به آن‌ها با رعایت دستورالعمل‌های وزارت کشور.

۱۰- تایید صورت جامع درآمد و هزینه شهرداری که هر شش ماه یکبار توسط شهرداری تهیه می‌شود و انتشار آن برای اطلاع عمومی و ارسال نسخه‌ای از آن به وزارت کشور.

۱۱- همکاری با شهرداری جهت تصویب طرح حدود شهر با رعایت طرح‌های هادی و جامع شهرسازی پس از تهیه آن توسط شهرداری با تایید وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی.

۱۲- تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه سالانه شهرداری و موسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با رعایت آیین نامه مالی شهرداری‌ها و همچنین تصویب بودجه شورای شهر.

تبصره – کلیه درآمد‌های شهرداری به حساب‌هایی که با تایید شورای شهر در بانک‌ها افتتاح می‌شود واریز و طبق قوانین مربوطه هزینه خواهد شد.

۱۳- تصویب وام‌های پیشنهادی شهرداری پس از بررسی دقیق نسبت به مبلغ، مدت و میزان کارمزد.

۱۴- تصویب معاملات و نظارت بر آن‌ها اعم از خرید، فروش، مقاطعه، اجاره و استیجاره که به نام شهر و شهرداری صورت می‌پذیرد با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و با رعایت مقررات آیین نامه مالی و معاملات شهرداری.
تبصره – به منظور تسریع در پیشرفت امور شهرداری، شورا می‌تواند اختیار تصویب و انجام معاملات را تا میزان معینی با رعایت آیین نامه معاملات شهرداری به شهردار واگذار نماید.

۱۵- تصویب اساسنامه موسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با تایید و موافقت وزارت کشور.

۱۶- تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می‌شود.

۱۷- نظارت بر حسن جریان دعاوی مربوط به شهرداری.

۱۸- نظارت بر امور بهداشت حوزه شهر.

۱۹- نظارت بر امور تماشاخانه‌ها، سینماها، و دیگر اماکن عمومی، که توسط بخش خصوصی، تعاونی و یا دولتی اداره می‌شود با وضع و تدوین مقررات خاص برای حسن ترتیب، نظافت و بهداشت این قبیل موسسات بر طبق پیشنهاد شهرداری و اتخاذ تدابیر احتیاطی جهت جلوگیری از خطر آتش‌سوزی و مانند آن.

۲۰- تصویب مقررات لازم جهت اراضی غیرمحصور شهری از نظر بهداشت و آسایش عمومی و عمران و زیبایی شهر.

۲۱- نظارت بر ایجاد گورستان، غسالخانه و تهیه وسایل حمل اموات مطابق با اصول بهداشت و توسعه شهر.

۲۲- وضع مقررات و نظارت بر حفر مجاری و مسیر‌های تاسیسات شهری.

۲۳- نظارت بر اجرای طرح‌های مربوط به ایجاد و توسعه معابر، خیابانها، میادین و فضا‌های سبز و تاسیسات عمومی شهر بر طبق مقررات موضوعه.

۲۴- تصویب نامگذاری معابر، میادین، خیابانها، کوچه و کوی در حوزه شهری و همچنین تغییر نام آنها.

۲۵- تصویب مقررات لازم به پیشنهاد شهرداری جهت نوشتن هر نوع مطلب و یا الصاق هر نوع نوشته و آگهی و تابلو بر روی دیوار‌های شهر با رعایت مقررات موضوعه و انتشار آن برای اطلاع عموم.

۲۶- تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمان‌های وابسته به آن با رعایت آیین نامه مالی و معاملات شهرداریها.

۲۷- تصویب نرخ کرایه وسایل نقلیه درون شهری.

۲۸- وضع مقررات مربوط به ایجاد و اداره میدان‌های عمومی توسط شهرداری برای خرید و فروش مایحتاج عمومی با رعایت مقررات موضوعه.

۲۹- وضع مقررات لازم در مورد تشریک مساعی شهرداری با ادارات و بنگاه‌های ذیربط برای دایر کردن نمایشگاه‌های کشاورزی، هنری، بازرگانی و غیره.
تبصره ۱- در کلیه قوانین و مقرراتی که انجمن شهر عهده‌دار وظایفی بوده است شورای اسلامی شهر با رعایت مقررات این قانون بعد از یک سال از تاریخ تصویب جانشین انجمن شهر خواهد بود.
تبصره ۲- وزارت خانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و سازمان‌هایی که شمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر نام است موظف‌اند در طول مدت یک سال مذکور در تبصره فوق با بررسی قوانین و مقررات مربوط به خود هر کجا نامی از انجمن شهر سابق آمده و وظایفی را به آن محول نموده است جهت اصلاح این گونه موارد لایحه اصلاحی به مجلس شورای اسلامی ارائه نمایند.

۳۰- نظارت بر حسن اداره امور مالی شهرداری و کلیه سازمان‌ها، موسسات، شرکت‌های وابسته و تابعه شهرداری و حفظ سرمایه، دارایی‌ها، اموال عمومی و اختصاصی شهرداری، و همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه آن‌ها با انتخاب حسابرس رسمی و اعلام موارد نقض و تخلف به شهردار و |یگیری‌های لازم بر اساس مقررات قانونی
تبصره – کلیه پرداخت‌های شهرداری در حدود بودجه مصوب با اسناد مثبته و با رعایت مقررات مالی و معاملاتی شهرداری به عمل می‌آید که این اسناد باید به امضای شهردار و ذی حساب یا قائم مقام آنان که مورد تآئید شورا یشهر باشند برسد.

۳۱- شورا موظف است در پایان هر سال مالی صورت بودجه و هزینه خود را جهت اطلاع عموم منتشر نماید و نسخه‌ای از آن را جهت بررسی به شورایشهرستا ن. و استا ن. ارسال کند.

۳۲- واحد‌های شهرستانی کلیه سازمان‌ها و موسسات دولتی و موسسات عمومی غیر دولتی که در زمینه ارائه خدمات شهری وظایفی را بر عهده دارند، موظفند برنامه سالانه خود را در خصوص خدمات شهری که در چهارچوب اعتبارات و بودجه سالانه خود تنظیم شده به شورا ارائه نمایند.

۳۳- همکاری با شورای تآمین شهرستان در حدود قوانین و مقررات

۳۴- بررسی و تآئید طرح‌های هادی و جامع شهرسازی و تفصیلی و حریم و محدوده قانونی شهر‌ها پس از ارائه آن توسط شهرداری و ارسال به مراجع ذی ربط قانونی جهت تصویب نهایی

پیشنهادد میکنیم  آشنایی با اهداف و وظایف شورای انقلاب فرهنگی  را مطالعه کنید.

هدف از بزرگداشت روز شوراها

هر سال در این روز در شهرها و روستاهای ایران مراسم بزرگداشت و تجلیلی از روز شوراها با حضور اعضای شورای آن شهر یا روستا برگزار می‌شود و ضمن بیان مشکلات و موانع در جهت توسعه شهرها، از خدمات این شوراها تقدیر می‌گردد.