علت سرفه مزمن چیست؟ بررسی علل و راه های تشخیص و درمان

ستاره | سرویس سلامت – سرفه یک عکس العمل جسمانی و معمولی است، اما وقتی مدت زمان زیادی طول بکشد ممکن است زندگی روزمره شما را دچار اختلال کند و باعث نگرانی شود. سرفه مزمن می‌تواند مرطوب و خلط آور یا خشک باشد که در این صورت باعث خارش گلو می‌شود.
به سرفه‌ای که بیش از ۸ هفته در بزرگسالان و ۴ هفته در کودکان به طول بینجامد، سرفه مزمن می‌گویند. علل رایج سرفه می‌تواند شامل آسم، آلرژی، رفلاکس معده و یا برونشیت باشد و بطور شایع‌تر، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری شدیدتر، مانند بیماری قلبی یا بیماری ریوی باشد. در این مقاله نگاهی دقیق به علل و نشانه‌های سرفه مزمن می‌اندازیم.

علائم سرفه مزمن چیست؟

سرفه معمولا نتیجه تحریک راه‌های تنفسی می‌باشد و ماهیچه‌های قفسه سینه و شکم را منقبض می‌کند. این تحریک شدن همچنین باعث می‌شود دریچه‌ای که راه‌های تنفسی را می‌پوشاند باز شده و هوا وارد شود، در نتیجه باعث سرفه می‌شود. سرفه می‌تواند خشک یا مرطوب باشد. یک سرفه خشک بدون خلط است. افرادی که سیگار می‌کشند، سرفه‌های خشکی دارند. به سرفه‌ای، سرفه مرطوب گفته می‌شود که خلط داشته باشد و فرد دارای ترشحات پشت بینی یا فیبروز کیستیک باشد.

 

علت سرفه مزمن چیست؟

عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز سرفه مزمن شوند و گاهی اوقات بیش از یک عامل ممکن است مسئول این بیماری باشد. در زیر به تعدادی از این علل شایع و غیر شایع اشاره کرده‌ایم.

علل شایع سرفه مزمن 

برخی از علل شایع سرفه مزمن عبارتند از:

• آسم: زمانیکه مجاری تنفسی به هوای سرد و یا آلوده و یا ورزش حساس می‌شود، آسم بروز خواهد کرد. یک نوع آسم به نام آسم سرفه‌ای است که بطور خاص باعث سرفه می‌شود.
• برونشیت: برونشیت مزمن باعث التهاب دراز مدت مجاری تنفسی شده و باعث بروز سرفه می‌شود. این بیماری گونه‌ای بیماری تنفسی است که به نام بیماری مزمن انسداد ریه نیز شناخته می‌شود و معمولا بر اثر استعمال دخانیات به وجود می‌آید.
• رفلاکس معده: رفلاکس زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به سمت گلو بر می‌گردد و باعث تحریک آن شده و منجر به سرفه می‌شود.
• طولانی شدن عوارض عفونت: چنانچه فردی دارای عفونت شدید مانند ذات الریه یا آنفولانزا باشد، ممکن است اثرات طولانی مدتی بر روی فرد بگذارد که سرفه یکی از این اثرات می‌باشد. حتی اگر بیشتر علائم هم از بین رفته باشند، ولی هنوز مجاری تنفسی تحت تاثیر این عفونت‌ها قرار دارند.
• ترشحات پشت بینی: این حالت به عنوان سندرم سرفه مجاری تنفسی فوقانی نیز شناحته می‌شود و در این بیماری ترشحات پشت بینی وارد گلو شده و باعث تحریک و سرفه می‌شود.
• مصرف دارو‌های کاهش فشار خون: دارو‌های شناخته شده‌ای به عنوان مهار کننده‌های آنزیم آنژیوتانسین می‌توانند در برخی افراد باعث سرفه مزمن شوند. این دارو‌ها شامل بنازپریل، کپتو پریل و رامیپریل هستند.

 

 

علل کمتر شایع سرفه مزمن

کمترین علل رایج درباره سرفه مزمن عبارتند از:

• آسپیراسیون: عبارت است از زمانی که غذا یا بزاق وارد مجاری تنفسی شده و باکتری‌ها یا ویروس‌ها را به سمت مجاری تنفسی هدایت کند و باعث سوزش شود و گاهی منجر به ذات الریه می‌شود.
• برونشکتازی (Bronchiectasis): تولید بیش از اندازه خلط می‌تواند راه‌های تنفسی را بزرگتر از حد طبیعی کند.
• برونشیولیت (Bronchiolitis): یک نوع بیماری شایع است که بر روی کودکان تاثیر می‌گذارد. این یک ویروس است که موجب التهاب در برونشیل‌ها (bronchioles) می‌شود. برونشیل‌ها راه‌های هوایی کوچکی درون ریه‌ها هستند.
• فیبروز کیستیک: باعث ایجاد خلط بیش از حد در ریه‌ها و مجاری تنفسی می‌شود و می‌تواند علت سرفه مزمن گردد.
• بیماری‌های قلبی: گاهی اوقات سرفه و تنگی نفس می‌تواند علامت بیماری قلبی یا نارسایی قلبی باشد. این سرفه، سرفه قلبی نام دارد. یک فرد مبتلا ممکن است متوجه کاهش سرفه‌هایش شود در حالی که این گونه نیست.
• سرطان ریه: بعید به نظر می‌رسد که سرفه‌های مداوم به تنهایی نشانه‌ای از سرطان ریه باشد. یک فرد مبتلا به این سرطان ممکن است در قفسه سینه خود احساس درد داشته و یا خلط خونی داشته باشد.
• سارکوئیدوز (Sarcoidosis): یک نوع اختلال التهابی است که باعث رشد کم ریه‌ها، گره‌های لنفاوی، چشم‌ها و پوست می‌شود.

 

چه زمانی توسط پزشک مورد معاینه قرار بگیریم؟

سرفه مزمن می‌تواند به یک مرحله اورژانسی برسد و اگر فرد به همراه سرفه مزمن دارای علائم زیر باشد، باید فورا تحت درمان قرار بگیرد:

• تب بیشتر از ۱۰۳ درجه فارنهایت
• سرفه همراه با خون
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس

چنانچه فعالیت‌های روزمره افراد همراه با سرفه مزمن باشد، باید توسط پزشک معاینه شوند. علائم دیگری نیز وجود دارد که باید به پزشک مراجعه کنید و این علائم عبارتند از:

• از دست دادن اشتها
• سرفه همراه با خلط
• خستگی
• عرق شبانه
• کاهش نامعلوم وزن
• تشخیص سرفه مزمن

به منظور تشخیص بیماری، پزشک سوالاتی را از بیمار می‌پرسد مانند اینکه اولا علائم چه وقت بروز کرده، ثانیا چه عواملی باعث بهتر یا بدتر شدن حال بیمار شده است. پزشک همچنین درباره تاریخچه پزشکی و عادات زندگی فرد از او سوالاتی می‌پرسد مانند اینکه آیا دخانیات مصرف می‌کند؟ یک پزشک همچنین با استفاده از گوشی پزشکی، ریه فرد را معاینه می‌کند. گاهی اوقات پزشک

برای تشخیص نیاز به آزمایشات بیشتری دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:

• گرفتن نمونه خلط و ارزیابی آن به منظور وجود خون یا سلول‌های سرطانی
• اسکن‌های تصویری مانند اشعه ایکس یا توموگرافی کامپیوتری برای تشخیص علائم بیماری ریه یا داشتن التهاب ریه
• استفاده از یک برونکوسکوپی (bronchoscopy) برای بررسی وضعیت ریه‌ها

هر یک از این آزمایشات می‌توانند به پزشک کمک کنند تا علت سرفه مزمن را تشخیص دهد.

 

 

معالجه و درمان

درمان سرفه مزمن، بستگی به دلایل بروز این بیماری دارد و اگر پزشک قادر به تشخیص دقیق علت بروز آن نباشد، راه‌های مختلفی را برای تشخیص و درمان آن اتخاذ خواهد کرد. ترشحات پشت بینی شایع‌ترین علت سرفه مزمن است بنابراین پزشک ممکن است برای فرد بیمار دارو‌های کاهش ترشح و التهاب را تجویز کرده و همچنین از اسپری‌های استروئیدی ضد انعقاد نیز ممکن است استفاده کند.

علاوه بر این با توجه به وضعیت خاص بیمار احتمال انجام درمان‌های دیگر نیز وجود دارد؛ برای مثال شخص ممکن است قادر به کنترل رفلاکس معده از طریق تغییر شیوه زندگی و مصرف دارو‌هایی که بر روی اسید معده تاثیر دارند، نباشد.

نمونه‌هایی از این تغییرات شامل موارد زیر است:

• خوردن چند وعده غذایی با حجم کم در روز
• اجتناب از مصرف مواد غذایی شناخته شده که باعث رفلاکس معده می‌شوند مانند کافئین، مرکبات، مواد غذایی حاوی گوجه فرنگی، غذا‌های چرب، شکلات یا نعناع تند
• تا ۲ ساعت پس از غذا خوردن، نخوابید
• هنگام خواب سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید یا از بالشت‌های اضافی برای بلند کردن زیر سر خود استفاده کنید
• مصرف دارو‌هایی مانند رانیتیدین (زانتاک)، سایمیتیدین (تاکامت) یا فاموتیدین (پپسید)
• کسانی که سرفه مرتبط با مهار کننده آنزیم آنژیوتانسین دارند مایل هستند تا با پزشک خود درباره برخی از دارو‌ها که می‌تواند فشار خون را کاهش دهند، صحبت کنند. اگر عوارض جانبی جدی باشد فرد نباید خود سرانه مصرف داروهایش را قطع کند.

 

عوامل خطرناک سرفه مزمن

سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرفه مزمن را افزایش می‌دهد. همچنین قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز خطرناک بوده و می‌تواند مجاری تنفسی را تحریک کرده و منجر به سرفه مزمن و آسیب به ریه‌ها شود.
علاوه بر این قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی موجود در هوا از جمله هوای محیط کارخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها نیز می‌تواند منجر به سرفه‌های طولانی مدت شود. استفاده از مهار کننده آنزیم آنژیو تانسین یک عامل خطر مهم است و به گفته مجله پزشکی انگلستان، حدود ۲۰% از افرادی که از این مهار کننده استفاده می‌کنند به سرفه مزمن مبتلا می‌شوند.

 

عوارض جانبی سرفه مزمن

سرفه وقتی وارد زندگی روزمره یک فرد می‌شود می‌تواند درد سر ساز باشد. سرفه مزمن می‌تواند اثرات جانبی زیر را داشته باشد:

• می‌تواند بر خواب فرد مخصوصا اگر سرفه‌های شبانه داشته باشد، تاثیر بگذارد.
• خستگی روزانه
• مشکل تمرکز در محل کار و مدرسه
• سر درد و سر گیجه

همچنین سرفه‌های بسیار شدید می‌تواند منجر به عوارض زیر شود که البته بسیار نادر است:

• غش
• بی اختیاری ادرار
• شکستگی دنده‌ها

اغلب موارد سرفه مزمن قابل درمان می‌باشد با این حال گاهی می‌تواند دلیلی باشد بر پیگیری جدی پزشک معالج شما.

برگرفته از: medicalnewstoday