سندروم سر تخت (صاف) در نوزادان چیست؟

ستاره | سرویس مادر و کودک – سرصافی یا نشانگان سر صاف شکلی از ناهمواری جمجمه است که در کودکانی به وجود می‌آید که در دوران نوزادی، در هنگام خوابیدن همیشه یک طرف سرشان روی سطحی صاف مانند گهواره، کالسکه و بالش قرار داده شده است. مشاهده قسمت تخت در پشت یا کناره‌های سر، برجستگی در یک طرف سر، تمایل یکی از گوش‌ها به سمت جلو و نیز چهره نامتعادل صورت از علائمی است که در سندروم سر تخت نوزادان قابل مشاهده است.

دلایل سر تخت شدن نوزادان

• از آن جایی که از بدو تولد تا چند ماه نخست، استخوان‌های جمجمه بسیار نرم و انعطاف پذیرند، با کوچک‌ ترین فشاری تغییر شکل می‌دهند. از سوی دیگر، نوزادانی که معمولا به یک طرف می‌خوابند، به دلیل نامناسب بودن وضعیت گردن، بیشتر دچار این سندروم می‌شوند.
• گاهی جمجمه نوزاد داخل رحم مادر شکل می‌گیرد و سر جنین در زمان خروج از کانال زایمان به طور موقت دچار تغییر شکل می‌شود. این حالت گاهی در چند قلوزایی و به دلیل کمبود فضا داخل رحم رخ می‌دهد که معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی  بهبود می‌یابد. 
• زایمان زودرس بیشترین تأثیر را در تولد نوزادانی با شکل سر غیرعادی دارد؛ چرا که جمجمه آن ها مراحل تکاملی را به طور کامل طی نکرده و به نوعی ناقص است. 
• گاهی نوزادان عضلات سفتی در ناحیه گردن دارند که مانع از حرکت سر به یک طرف می‌شود و این بدان معناست که سنگینی سر غالباً در طرف دیگر قرار داشته و موجب صاف و تخت شدن آن قسمت سر می‌شود. 
• سر نوزادی که روی صندلی مخصوص ماشین، کریر و کالسکه قرار می گیرد، مدتی طولانی بی‌حرکت روی سطحی سخت قرار دارد. استفاده درازمدت و خوابیدن طولانی نوزاد در چنین وسایلی احتمال صاف شدن سر را افزایش می‌دهد.

روش های جلوگیری از سر تخت (صاف) شدن نوزاد 

این اقدامات از صاف شدن سر نوزاد پیشگیری میکند:

1. هنگام خواباندن نوزاد، هر بار سرش را در یک جهت قرار دهید. اگر تخت رو به دیوار باشد، نوزاد ناخودآگاه سر را می‌چرخاند تا داخل اتاق را ببیند، یا می‌توانید آویزی را بیرون تخت آویزان کنید تا توجه‌اش را جلب کند. جهتی را که کودک مایل به نگاه کردن به آن است، تغییر دهید تا کودک سرش را بچرخاند و فشار فقط بر یک سمت سر وارد نشود.
2. نوزاد را در زمان هوشیاری، به شکم برگردانده و اجازه ندهید به پشت بچرخند. چنانچه این کار را از بدو تولد در مورد نوزادان انجام دهید، هرگز دچار چنین سندرومی نمی‌شوند ولی مرقب او باشید.
3. زمانی که نوزاد دراز می کشد، او را وادار کنید تا جهت خوابیدن خود را تغییر دهد و از اعمال فشار بیش از حد روی یک نقطه از سر او جلوگیری شود.
4. اگر چراغ متحرکی در اتاق دارید، آن را در زمان خوابیدن نوزاد در جهات مختلف حرکت دهید تا او وادار شود جهت خوابیدن خود را تغییر دهد.
5. یکی از راهکارهای جلوگیری از سر تخت (صاف) نوزاد این است که در زمان بغل کردن کودک، سمتی که او را در آغوش می‌گیرید مدام تغییر دهید.
6. تا جایی که می‌توانید نوزاد را صاف ننشانید. این کار باعث اختلال در رشد مهره‌های کمر می‌شود. به شکم خوابیدن کودک بهترین تمرین برای بالا بردن انعطاف پذیری عضلات نوزادان است.
7. یکی از روش‌هایی که پزشکان در مواجه با چنین نوزادانی به کار می‌گیرند، استفاده از کلاه‌های مخصوصی است که در اطراف جمجمه قرار می‌گیرد و  شکل استخوان‌های سر را گرد و دایره‌ای نگه می‌دارد.
8. استفاده از بالش فرم دهنده سر نوزاد تا حدودی برای جلوگیری از تخت شدن سر نوزاد توصیه می شود، که معمولاً در بازار براحتی قابل دسترس است.
9. وقتی نوزاد شیر مادرش را می خورد، مادر به صورت ناخودآگاه او را جا به جا کند و هر از چند گاهی او را به چپ یا به راست برگرداند.
10. توجه کنید زمانی هم که با شیشه به کودکتان شیر می دهید هر از چند گاهی او را جا به جا کنید تا مدت زمان زیادی را روی یک جهت از سرش یا به پشت سرش نخوابیده باشد. 
11. نوزاد را زمانی که در صندلی اش در ماشین، صندلی نوزاد، گهواره و هر جای دیگری که مدت ها بدون حرکت روی یک نقطه، سرش ثابت می ماند، تنها نگذارید و او را تغییر دهید.