معرفی مکان های دیدنی بیرجند

۱. ارگ کلاه فرنگی

یکی از آثار تاریخی شهر بیرجند ارگ کلاه فرنگی است. این بنا در دوره قاجار و بین سال های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته شده و در حال حاضر استانداری خراسان جنوبی است. این ساختمان در گذشته به نام های دیگری مثل ارگ حسام الدوله، قصر بی بی عروس و ارگ سرکار نیز معروف بوده است. صرف نظر از فرم زیگوراتی آن، دارای نقشه و پلان جامع و کاملی است.

ارگ کلاه فرنگی یکی از مکان‌های دیدنی بیرجند

این موزه، در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه واقع شده که هدف اصلی از تشکیل آن علاوه بر پیوند نسل جوان با سنت ها و آداب گذشته، شناساندن و معرفی سنت ها و فرهنگ های بومی منطقه ای و شناخت ارزش های اقتصادی، اجتماعی، فنی و فرهنگی ابزار، اشیا و آداب و رسوم به مردمی است که آنها را به کار می گرفته و می گیرند.

موزه مردم شناسی پیوندی رو بین نسل جدید و گذشته پرافتخار نسل قدیم و پیشینیان برقرار می کند و از مهم ترین بخش های آن می شود به بخش مراسم عروسی، قالی بافی، پارچه بافی، سفالگری، عطاری، دستاسی و آهنگری که در قالب ۲۸ عدد مجسمه به نمایش گذاشته شد‌ه‌اند اشاره کرد. قدمت بعضی از اشیای این موزه مثل شیشه های عطاری، قیچی و شانه آرایشگر، وسایل کفاشی و … به بیش از یک قرن می رسد. در اینجا مجموعه ای از غرفه های مورد علاقه مردم یعنی غرفه های مراسم عروسی، کشاورزی، سبدبافی، سفالگری، عطاری، کفاشی، آهنگری، حکیم باشی، سلمانی، نخ ریسی و پارچه بافی وجود دارد.

بسیاری از مشاغل به نمایش گذاشته شده در این موزه از بین رفته‌اند و برخی دیگر نیز رو به نابودی هستند. نکته جالب توجهی که در جای جای این موزه به چشم میاد زندگی ساده و بی تکلف مردم است. موزه باستان شناسی بیرجند در سال ۱۳۷۴ دوباره طراحی و از نو توسعه و تجهیز شده است.

موزه مردم شناسی بیرجند

در زمان‌های قدیم به دلیل نبود یخچال و برق در شهرهای کوچک و دورافتاده، یخدان‌ها آب خنک و گوارای مردم را نگه می‌داشتند. یکی از این یخدان‌ها در بیرجند قرار گرفته است. یخدان رحیم آباد در دوران قاجار ساخته شده و یکی از آثار ملی ایران است.

یخدان رحیم آباد یکی از مکان‌های دیدنی بیرجند

مجموعه معصومیه در نزدیکی غرب بیرجند قرار دارد و در دوره پهلوی احداث شده است. عمارت معصومیه که در مقابل استخری هشت ضلعی واقع شده، دارای پلان چندضلعی بوده و همچون نگینی در میان باغ معصومیه می درخشد. ورودی اصلی باغ در ضلع شرقی قرار گرفته که هم اکنون مورد استفاده نیست. در این عمارت همچون سایر بناهای تاریخی تمام فضاها و اتاقهای آن به یکدیگر راه دارند، به صورتی که امکان ورود به داخل ساختمان ازهر سوی عمارت میسر می باشد.

قوسهای بکار رفته در بنا از نوع هلالی بوده و نمای بیرونی آن با هره چینی آجری مزین شده است. در فضای زیرین این ساختمان زیرزمین بنا وجود دارد. این عمارت از جبهه شرقی به استخری مشرف است که جلوه زیبایی به آن داده است. پلان بنا در ضلع شرقی به حالت مدور در آمده و در جلوی آن بالکنی به چشم می خورد. در این مجموعه علاوه بر باغ اصلی دو باغ دیگر نیز وجود دارد که در یکی از آنها عمارتی ساده خودنمایی می کند و دیگری فاقد عمارت است. گونه گیاهی غالب در این باغ درخت کاج بوده و درختان میوه ای همچون زردآلو، زرشک و عناب نیز در آن وجود دارد.

باغ و عمارت معصومیه بیرجند

کنسولگری انگلیس (منظریه) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بیرجند، بخش مرکزی، روستای منظریه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بخش از بیرجند دارای آب و هوای خنک در طول تابستان و روزهای گرم می‌باشد.

باغ منظریه یکی از مکان‌های دیدنی بیرجند

مجموعه باغ و عمارت رحیم آباد در شهر بیرجند و در روستایی با همین نام واقع شده است. باغ رحیم آباد دارای دو در ورودی است که فضای دسترسی به داخل از همین دو در میسر می باشد.مجموعه تاریخی رحیم آباد شامل حصار، برجهای نگهبانی، باغ، عمارت اصلی، حوضخانه، عمارت کلاه فرنگی، اصطبل و فضاهای خدماتی می باشد.

در سه گوشه حصار گلین باغ بقایای برج ها مشهود است و تنها برج شمال شرقی بنا با ساخت عمارت به کلی از میان رفته است. محور اصلی باغ در حدفاصل دو عمارت و در خط تقارن طولی آن می باشد. این محور با دو حوض، یک استخر و درختانی در دو سوی مسیر از سایر نقاط متمایز شده که خود جلوه ایی است از الگوی باغ ایرانی. همچنیـن ایـن عمـارت دارای طاقنماهای تـزئینی و تزئینات رسمی بندی می باشد.

قدمت این بنا حداقل به دوره زندیـه بر می گردد. در مرکز باغ عمارتی ساخته شده که ویژگی های معماری آن تداعی کننده نوع معماری اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است. در بنای عمارت تزئیناتی شامل قرنیزهای گچی که البتـه به عنـوان سرستـون نیز محسوب می شود به چشم می خورد. نقشه بنا به گونه ای طراحی شده که با تعبیه درهای متعدد، دستیابی به فضاهای گوناگون به راحتی صورت می گیرد. در مقابل عمارت، استخری در وسط خیابان اصلی باغ واقع شده است. باغ دارای دو خیابان اصلی است که عمارت مرکزی در مرکز تقاطع این دو خیابان قرار دارد. درختان باغ عمدتاً شامل کاج و سپیدار و درختان مثـمری چون زردآلو و زرشک است.

باغ و عمارت رحیم آباد بیرجند

مجموعه سنگ‌نگاره‌های کال جنگال در طول دره‌ای به همین نام در رشته کوه باقران، در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غرب بیرجند در نزدیکی روستای زمان‌آباد از توابع بخش مرکزی بیرجند قرار دارد.این سنگ‌نگاره‌ها شامل یازده کتیبه و دو تصویر بوده که هم‌اکنون تنها هفت مورد از کتیبه‌ها باقی مانده است. تصاویر و کتیبه‌ها به صورت پراکنده بر روی صخره‌ها هک شده‌اند.

بعضی کتیبه‌ها تنها شامل یک سطر و بعضی از چند سطر تشکیل شده‌اند. در این مجموعه، دو سنگ‌نگاره (نگارکند) وجود دارد که یکی نیم تنه یک مرد و دیگری صحنه جدال یک مرد با شیر را نشان می‌دهد. با توجه به نحوه آرایش صورت، موها و نوع لباس می‌توان گفت مجموعه کتیبه‌ها و نگارکندهای کال جنگال متعلق به دوره اشکانی است.

سنگ نگاره کال جنگل بیرجند