زندگینامه شیخ مفید؛ عکس واقعی، فرزندان و نامه امام زمان به شیخ

شیخ مفید از مفاخر اسلامی مهم جهان شیعه است که در قرن چهارم هجری قمری می‌زیست. این عالم بزرگوار در طول عمر پربار خود فعالیت‌هایی ارزشمند را به ثمر رساند و به‌واسطه دستاوردهایش، یک روز در سال در تقویم ملی ایران به نام او ثبت شده است. در ادامه زندگینامه شیخ مفید را می‌خوانید.

شیخ مفید که بود و چه کرد؟

طبق بیوگرافی این شخصیت بزرگ که در منابع معتبر اسلامی آمده است، تاریخ تولد شیخ مفید با نام اصلی محمّد بن محمّد بن نُعمان مشهور به ابن المعلّم روز یازدهم ذیقعده سال ۳۳۶ یا ۳۳۸ قمری بوده و ایشان در نزدیکی شهر بغداد متولد شد. شیخ مفید که فقیه و متکلم و از علمای تشیع محسوب می‌شود، قرآن و علوم مقدماتی را نزد پدر گرامی خود آموخت و برای ادامه تحصیل با پدرش به بغداد رفت و توانست از علم محدثان، متکلمان و فقهای برجسته شیعه و سنی استفاده کند و دانشش را ارتقا دهد.

بسیاری از کاربران عکس واقعی شیخ مفید را جست‌وجو می‌کنند که در این خصوص باید بگوییم تنها عکس زیر به عنوان عکس منتسب به وی، یافت شده است.

همسر و فرزندان شیخ مفید

شیخ مفید ازدواج کرده بود و دو فرزند، یک دختر و یک پسر، داشت. پسر او ابوالقاسم علی، از بزرگان شیعه بود. داماد شیخ مفید نیز ابوبعلی جعفری بود که او نیز از عالمان بزرگ آن زمان محسوب می‌شد.

اساتید شیخ مفید

از مهم‌ترین و نام‌آشناترین اساتیدی که به شیخ مفید آموزش دادند، می‌توان به شخصیت‌های مطرح زیر اشاره کرد:

• شیخ صدوق
• ابن جنید اسکافی
• ابن قولویه
• ابوغالب زراری
• ابوبکر محمّد بن عمر جعابی

لقب مفید برای شیخ نعمان

برخی اعتقاد دارند لقب مفید را معلمی به نام رمانی به شیخ نعمان داده و عده‌ای نیز بر این باورند که لقب مفید برخاسته از گفت‌وگوی علمی بین ابو نعمان و قاضی عبدالجبار است.

برخی دیگر نیز می‌گویند لقب مفید از سوی علی بن عیسی معتزلی به ایشان داده شده است.

اما عده‌ای مانند ابن شهر آشوب اعتقاد دارند که لقب مفید را امام زمان (ع) به شیخ داده‌اند و امام غایب شیعیان در نامه‌ای ابن نعمان را به این لقب خوانده‌اند.

مک درموت این لقب را به این معنا می‌داند که شیخ نعمان برای امام غایب ما سودمند بوده و برای شاگردان خود نیز آموزنده بوده است.

شیخ مفید و عقاید شیعی

شیخ مفید زمانی که در حدود ۴۰ سال داشت، به مقام ریاست شیعیان در فقه، کلام و حدیث رسید. ایشان برای دفاع از عقاید و باورهای تشیع، با عالمان ديگر مذاهب مناظره می‌کرد.

کتاب شیخ مفید

شیخ مفید نزدیک به ۱۷۸ اثر تالیفی دارد که از جمله آثار مهم شیخ مفید می‌توان موارد زیر را نام برد:

• الرسالة المقنعة
• تصحیح الاعتقادات
• الأرکان فی دعائم الدین
• کتاب الإیضاح فی الإمامة
• کتاب الافصاح فی الامامة
• کتاب الإرشاد
• کتاب العیون و المحاسن
• کتاب الرد علی الجاحظ العثمانیة
• کتاب نقض المروانیة

نظر علامه حلی درباره شیخ مفید

علامه حلی راجع‌به شخصیت علمی شیخ مفید گفته است:

شیخ مفید معروف به (ابن المعلم) از بزرگ ترين مشایخ شیعه، رئیس و استاد آن ها بود و دانشمندانی كه پس از او آمده اند از دانش او استفاده نموده اند و فضل و دانش وی در فقه و كلام و حدیث مشهورتر از آن است كه به وصف آید.

هم‌چنین افزوده است:

وی موثق ترین و داناترین علمای عصر خویش بود و ریاست علمی و مذهبی طایفه شیعه امامیه در زمان او به وی منتهی شد.

نامه امام زمان به شیخ مفید

نکته‌ای که در داستان شیخ مفید و زندگی او مورد توجه همگان است، این است که گفته می‌شود شیخ مفید و امام زمان باهم در ارتباط بوده‌اند.

از جمله نامه‌های منتسب به امام زمان (عج) برای شیخ مفید، نامه‌ای به شرح زیر است:

درگذشت شیخ مفید

شیخ مفید سال ۴۱۳ قمری و زمانی که ۷۷ سال سن داشت، در شهر بغداد از دنیا رفت و هشتاد هزار تن از شیعیان، او را تشییع کردند.

شیخ مفید کجا دفن شد؟

به گفته شیخ طوسی، شیخ مفید در حرم مطهر امام محمدتقی (ع)، پایین پای آن حضرت، نزدیک قبر استادش ابن قولویه، دفن گردید.

طبق اقوال دیگر نیز شیخ مفید برای چند سال در خانه‌اش دفن شد و پس از آن او را به مقابر قریش نقل کردند و در نزد پاهای حضرت جواد (علیه السّلام) به جانب قبر صدوق مدفون ساختند.

در برخی منابع نیز نوشته شده شیخ مفید در پایین پای امام موسی بن جعفر و امام محمدتقی یعنی کاظمین (علیهماالسلام) جنب آرامگاه استادش جعفر بن محمد قولویه قمی آرمیده است.

روز بزرگداشت شیخ مفید در تقویم ایرانی

در تقویم ایران روز بزرگداشت شیخ مفید 9 آذرماه ثبت شده است.