معنی شعر صبح ستاره باران با آرایه های ادبی

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – شعر «صبح ستاره باران» غزلی است از محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) که از کتاب شعر «مثل درخت، در شب باران» این شاعر انتخاب شده و در کتاب فارسی پایه دوازدهم آمده است. در این مطلب، معنی شعر صبح ستاره باران را با آرایه های ادبی و معنی کلمات و نکات دستوری هر بیت می‌خوانید. 

 

 

معنی شعر صبح ستاره باران

۱.

ای مهربان‌تر از برگ در بوسه‌های باران
بیداری ستاره در چشم جویباران

معنی: ای کسی که از برگ هنگام بارش باران مهربان تری و ای کسی که مانند ستاره ای روشن در چشم خوابالود جویباران، بیداری و می‌درخشی.

آرایه های ادبی: یار مهربان تر از برگ: تشبیه / برگ مهربان: تشخیص / یار همچون بیداری ستاره : تشبیه / بوسه باران: تشخیص، منظور خوردن چکه‌های باران بر زمین / بیداری ستاره: شخصیت بخشی / چشم جویباران: اضافه استعاری، تشخیص/ واج آرایی حرف «ب» / باران، جویبار، ستاره: تناسب / بیداری، چشم:‌تناسب

نکات دستوری: حذف فعل (هستی) به قرینه معنایی

 

۲. آیینه نگاهت، پیوند صبح و ساحل
لبخند گاه‌گاهت صبح ستاره باران

معنی: نگاه همچون آیینه ات، به زیبایی ساحل در صبحگاهان است. لبخندی که هر از گاهی بر لب می‌زنی (و دندان های درخشانت را نمایان می‌کنی) شبیه بامداد پر ستاره است.

آرایه های ادبی: آیینه نگاه: اضافه تشبیهی / نگاه همچون ساحل در صبح: تشبیه / لبخندت مانند صبح روشن است و دندانت مانند ستاره، درخشان و سپید است: تشبیه / ستاره: استعاره از دندان یار/ صبح، ستاره، ساحل: تناسب / گاه، صبح: تکرار 

نکات دستوری: حذف فعل (است) به قرینه معنایی

 

۳.

بازآ که در هوایت خاموشی جنونم
فریادها برانگیخت از سنگ کوهساران

معنی: برگرد که در عشق تو، سکوت دیوانه وارم، حتی فریاد و ناله ی سنگ کوهسار را نیز بلند کرد (دل سنگ ها نیز به حالم سوخت.)

معنی کلمات: بازآ: برگرد / هوا: عشق / خاموشی: سکوت / جنون: دیوانگی / برانگیخت: بلند کرد

آرایه های ادبی: خاموشی، فریاد: تضاد / خاموشی ام، فریاد سنگ را بلند کرد: متناقض، اغراق / فریاد سنگ: تشخیص / سنگ: نماد سختی و بی احساسی و سکوت / سنگ، کوهساران: تناسب 

 

۴.

ای جویبار جاری! زین سایه برگ مگریز
کاین گونه فرصت از کف دادند بی شماران

معنی: ای کسی که مانند جویبار جاری (زلال و روان) هستی، از من که مانند سایه ی برگ (بر روی رودخانه) هستم فرار نکن. زیرا افراد زیادی به همین شکل فرصت‌ها را از دست دادند.

معنی کلمات: زین: از این /  مگریز: فرار نکن / کاین گونه: که اینگونه

آرایه های ادبی: جویبار جاری: استعاره از دلبر / سایه برگ: استعاره از خود شاعر / از کف دادن: کنایه از «از دست دادن» / کف به معنای دست: ایهام تناسب با کف رودخانه / بی شمار: گروه بسیار / واج آرایی: «ر»

 

۵.

گفتی: به روزگاران مهری نشسته … گفتم:
بیرون نمی‌توان کرد، حتی به روزگاران!

معنی: تو این بیت سعدی را خواندی: به روزگاران مهری نشسته….( با گذشت زمان عشقی بر دل عاشق نشسته …) (می‌خواستی بگویی با گذشت زمان عشق را فراموش می‌کنی] اما من ادامه ی شعر را تغییر دادم و خواندم: بیرون نمی‌توان کرد حتی به روزگاران (این عشق را حتا با گذشت زمان هم از دلم نمی‌توانم بیرون کنم.)
[بیت سعدی: سعدی به روزگاران مهری نشسته بر دل / بیرون نمی‌توان کرد الّا به روزگاران]

معنی کلمات: مهر: عشق / روزگاران: گذشت زمان 

آرایه های ادبی: تضمین شعر سعدی / واژه آرایی: روزگاران / مهری نشسته: کنایه از ایجاد علاقه شدن / نشستن مهر: تشخیص

 

۶.

پیش از من و تو بسیار بودند و نقش بستند
دیوار زندگی را زین گونه یادگاران

معنی: قبل از من و تو عاشقان بسیاری وجود داشتند که بر روی دیوار زندگی یادگاری‌های بسیاری از عشق کشیدند (ثبت کردند) و رفتند.

معنی کلمات: نقش بستند: حک کردند، کشیدند / زین گونه: از اینگونه

آرایه های ادبی: نقش بستند: کنایه از ماندگاری و ثبت کردن / دیوار زندگی: اضافه تشبیهی / واج آرایی: «گ» /

نکات دستوری: «را» در دیوار زندگی را: به معنی حرف اضافه «بر» => بر دیوار زندگی

 

۷.

وین نغمۀ محبّت بعد از من و تو مانَ
تا در زمانه باقی‌ست آواز باد و باران

معنی: و این آواز زیبای عشق من و تو، پس از ما تا زمانی که صدای باد و باران باقی است (جهان پایدار است) ماندگار خواهد بود و نابود نخواهد شد.

معنی کلمات: وین: و این / نغمه:‌آواز خوش، سرود

آرایه های ادبی: نغمه محبت: اضافه تشبیهی / باقی بودن صدای باد و باران: کنایه از برپا بودن دنیا / باد، باران: تناسب

 

 

کاربران عزیز؛ شما می‌توانید گزیده‌ای از زیباترین اشعار شفیعی کدکنی را نیز در ستاره بخوانید. لطفا نظرات و پرسش‌های خود را با ما در میان بگذارید.