۲۱ اسفند؛ روز بزرگداشت نظامی

جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید، متخلص به نظامی و مشهور به حکیم نظامی در قرن ششم هجری قمری در گنجه (آذربایجان کنونی) به دنیا آمد. این شاعر و داستان‌سرا و پارسی‌گوی ایرانی و هم دوره با سلجوقیان(دوازدهم میلادی)، به‌عنوان پیشوا و سرآمد داستان‌سرایی در ادب پارسی شناخته شده‌است.

نظامی را در کنار حافظ شیرازی، سعدی و فردوسی یکی از چهار ستون ادب فارسی می‌دانند. شاعری قصه پرداز که آثار مهمی را در حوزه ادبیات تعلیمی پدید آورده است. اگرچه پیش از نظامی نیز داستان سرایی در زبان فارسی وجود داشت اما تنها شاعری که توانست تا پایان قرن ششم  شعر تمثیلی را در زبان فارسی به اوج تکامل برساند، نظامی است. او در انتخاب کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات نو و خاص و اختراع معانی و مضمون‌های تازه و دلپسند و در توصیف بی‌مانند است. مهارت او در تنظیم و ترتیب منظومه‌هایش مقلدان بسیاری را پس از او به دنبال آورد.

پنج گنج نظامی گنجوی عبارت‌ست از مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر و اسکندرنامه. نظامی غیر از پنج گنج، دیوان قصاید و غزلیاتی هم دارد. قصاید او به پیروی از سنایی در وعظ و حکمت سروده شده است. او از آغاز جوانی به تحصیل ادب و تاریخ همت گماشت و با اصول عرفان و تصوف آشنا بود. نظامی گنجه‌ای نیز مانند فردوسی و سعدی به سبک و روشی خاص خود دست یافت. اگرچه زبان شعری نظامی دارای اطناب و بازی با الفاظ و اصطلاحات علمی و فلسفی و ترکیبات عربی و گاهی در بعضی ابیات دارای پیچیدگی معنی است، اما زیبایی‌های کلام او چنان است که او را یکی از بزرگترین شاعران فارسی زبان و مخصوصا در فن خود یعنی داستان‌سرایی بی‌همتا کرده است.

نظامی بیشتر عمر خود را در گنجه گذرانید و در نهایت در همین شهر در در فاصلهٔ سال‌های ۶۰۲ تا ۶۱۲ هجری درگذشت و به خاک سپرده شد.