تالاب هورالعظیم کجاست و چرا مهم شده؟ هورالعظیم از جنگ تا امروز

هورالعظیم از جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. این تالاب یکی از غنی‌ترین و ارزشمندترین اکوسیستم‌های آبی در جهان است و به‌عنوان گنجینه‌ای از تنوع زیستی شناخته می‌شود. تالاب هورالعظیم زیستگاه انواع پرندگان بومی و مهاجر (مانند اردک، غاز، حواصیل)، پستانداران (روباه، شغال، سمور آبی، گراز)، خزندگان و آبزیان (انواع ماهی‌های کپور، بیاح و بنی) است. بسیاری از گونه‌های جانوری این تالاب منحصربه‌فرد بوده و یا در معرض خطر انقراض قرار دارند.

علاوه‌براین، هورالعظیم نقش بسیار مهمی در کنترل و کاهش پدیده ریزگردها در استان خوزستان ایفا می‌کند و با ایجاد یک میکرو اقلیم خاص، به تعدیل دمای هوا و افزایش رطوبت منطقه کمک کرده است. به‌طورکلی، تالاب‌ها، از جمله هورالعظیم، به‌عنوان انبارهای طبیعی تثبیت کربن شناخته می‌شوند و در چرخه جهانی کربن نقش مهمی دارند.

در گذشته، هورالعظیم منبع اصلی درآمد و معیشت ساکنان محلی بوده است. صید ماهی، پرورش گاومیش، و برداشت نی از فعالیت‌های رایج مردم منطقه بوده که با خشک شدن و آتش‌سوزی‌های تالاب، این مشاغل نیز تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.

متاسفانه وضعیت هورالعظیم در حال حاضر بسیار بحرانی بوده و با چالش‌های جدی روبرو است. اصلی‌ترین مشکلاتی که این تالاب را تهدید می‌کنند عبارتند از:

• خشک شدن بخش عراقی تالاب و آتش‌سوزی‌های گسترده: دود ناشی از این آتش‌سوزی‌ها به شدت شهرهای مرزی خوزستان از جمله سوسنگرد، هویزه، دشت آزادگان، و حتی اهواز را درگیر کرده و سلامت عمومی مردم را به خطر انداخته است. برخی از ادارات ۶ شهرستان خوزستان به دلیل آلودگی شدید هوا به حالت دورکاری درآمده‌اند.

• کاهش حقابه ورودی به تالاب: با وجود بارندگی‌های اخیر، آبگیری تالاب هورالعظیم به خصوص در بخش ایرانی آن، آنطور که انتظار می‌رفت، خوب نبوده است. 

• پدیده ریزگردها: خشک شدن هورالعظیم یکی از عوامل اصلی تشدید پدیده ریزگردها در استان خوزستان است. 

• فعالیت‌های نفتی: به دلیل این فعالیت‌ها، باعث شده که برخی قسمت‌ها به مرداب تبدیل شوند و اکوسیستم طبیعی تالاب مختل شود.

شهدای هورالعظیم، به‌ویژه شهدای غواص، از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ دفاع مقدس برخوردارند و تعداد آن‌ها ۳۰ هزار نفر اعلام شده است. برخی از شهدای شاخص هورالعظیم و عملیات‌های مربوط به آن‌ها عبارتند از:

عملیات خیبر (اسفند ۱۳۶۲):

• شهید محمدابراهیم همت: فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص)

• شهید مفقودالاثر حمید باکری: جانشین فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا

• شهید علی هاشمی: فرمانده قرارگاه نصرت و طراح عملیات خیبر 

عملیات بدر (اسفند ۱۳۶۳):

• شهید مفقودالاثر مهدی باکری: فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا 

• شهید عباس کریمی: فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص)

• شهید کاظم نجفی رستگار: فرمانده لشکر ۱۰ سیدالشهدا (ع) 

• شهید محمدحسین برونسی: فرمانده تیپ ۱۸ جوادالائمه (ع)