فواید تنهایی؛ چرا باید گاهی اوقات با خودمان خلوت کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – اغلب تنهایی را نکوهش می‌کنند و از فضایل ارتباطات اجتماعی می‌گویند. کارشناسان معتقدند تعاملات اجتماعی می‌تواند مقاومت فرد را در مقابل استرس بالا برده و عمر را طولانی‌ کند. از طرف دیگر تحقیقات نشان می‌دهد که انزوای اجتماعی و تنهایی، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، چاقی، اضطراب، افسردگی، آلزایمر، فشار خون بالا و حتی مرگ زودرس را افزایش می‌دهد. اما تحقیقات زیادی نیز از فواید تنهایی حمایت می‌کنند. نکته اینجاست که تنهایی را چگونه تعریف کنیم.

در حالی که تحقیقات زیادی وجود دارد که به نکات منفی روانشناختی تنهایی و انزوای اجتماعی اشاره دارد، شواهد زیادی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد اختصاص دادن زمان‌هایی مشخص و با کیفیت برای خلوت کردن با خود تاثیر زیادی بر بهبود سلامتی جسمی و روانی ما دارد. این تحقیقات نشان می‌دهد که بهتر است هر چند وقت یک بار تنها با خودتان وقت بگذرانید بدون اینکه تحت تاثیر عقاید و نظرات دیگران باشید.

حتی افرادی که از انزوا می‌ترسند و از تنهایی گریزانند، در مواقعی احساس می‌کنند به مقداری خلوت نیاز دارند. میزان تمایل هرکس به تنها بودن به شدت تحت تأثیر شخصیت کلی فرد است. جایی که برونگرا‌ها معمولا از تنها بودن متنفرند، افراد درونگرا تنهایی را ترجیح می‌دهند. البته اینکه شما به درونگرایی گرایش دارید، به این معنا نیست که می‌خواهید همیشه تنها باشید. حتی افراد درونگرا به یک شبکه پشتیبانی و ارتباطات اجتماعی نیاز دارند. برونگرا بودن نیز به معنای این نیست که شما قادر نیستید با خودتان خلوت کنید. حتی اگر به طور طبیعی تمایل دارید در جمع باشید باز هم می‌توانید یاد بگیرید که از تنهایی خود لذت ببرید.

اگر در مورد درونگرا یا برونگرا بودن خود شک دارید، تست آنلاین درونگرایی و برونگرایی را انجام دهید.

مهم است به یاد داشته باشید که تنها بودن و احساس تنهایی دو چیز بسیار متفاوت هستند. احساس تنهایی یعنی شما منزوی هستید؛ با اینکه تمایل دارید با دیگران در ارتباط باشید. در حالی که تنها بودن به این معناست که در بین تعاملات اجتماعی خود زمان‌هایی را به خلوت کردن با خودتان اختصاص می‌دهید.
زمانی این خلوت گزینی می‌تواند سودمند باشد که:

برای بهره بردن از فواید تنهایی باید بتوانید بین گذراندن وقت به تنهایی و داشتن روابط اجتماعی خود تعادل برقرار کنید، در این صورت تنها بودن می‌تواند برایتان مزایایی داشته باشد، از جمله:

وقتی در یک گروه مشغول کار هستید، به خاطر سپردن اطلاعات سخت‌تر می‌شود، زیرا فرد به طور ناخودآگاه احساس می‌کند اگر چیزی جا بیفتد دیگران هستند که آن را به یاد بیاورند. این پدیده‌ به عنوان “طفره‌روی اجتماعی” شناخته می‌شود. «تنها کار کردن» توجه را بالا برده و حافظه را تقویت می‌کند.

به شما فرصت می‌دهد تا روی علاقه خود تمرکز کنید. تنها بودن بخش مهمی از رشد خود است. این امکان را به شما می‌دهد تا خود را بشناسید. وقتی با دیگران هستید خیلی احتمال دارد که خواسته‌ها، ایده‌ها و احساسات خود را کنار بگذارید تا خواسته‌ها و نیاز‌های دوستان و خانواده خود را برآورده کنید. وقتی با خودتان تنها هستید می‌توانید بدون نگرانی از اینکه دیگران چه فکر می‌کنند، برای خودتان تصمیم بگیرید.

از طوفان فکری گروهی اغلب به عنوان یکی از بهترین راه‌ها برای تولید ایده‌های جدید یاد می‌شود، اما تحقیقات نشان داده است که افراد هنگام کار به تنهایی، بهتر می‌توانند راه حل مشکلات را بیابند. در میان گروه، رسیدن به یک اجماع و همسویی با گروه، اجازه نمی‌دهد فرد آزادانه ایده‌های خلاقانه خود را ابراز کند.

وقتی زمانی را به مراقبت از خودتان اختصاص می‌دهید، روابط شما نیز سالم‌تر و قوی‌تر خواهد شد. اینکه می‌گویند «دوری قلب‌ها را عاشق‌تر می‌کند» یا «دوری و دوستی» می‌تواند تا حدی درست باشد. داشتن دوست و حامی به سلامت روان کمک می‌کند، اما استراحت کردن و برخی کارها را به تنهایی انجام دادن نیز کمک می‌کند تا قدر ارتباطات خود را بیشتر بدانیم.

کار‌های گروهی به دلیل بهبود همکاری و نوآوری مورد توجه هستند، اما گروهی کار کردن می‌تواند موجب حواس پرتی شده و توجه و تمرکز را در فرد کاهش دهد. همچنین برای اکثر افراد تمرکز کردن روی بیش از یک موضوع کاری دشوار است و بهره‌وری را پایین می‌آورد. پس اگر گروهی نیز کار می‌کنید؛ برای افزایش تمرکز هر کس بهتر است روی یک موضوع کار کند. 

تحقیقات نشان داده است یکی از فواید تنهایی افزایش مهارت همدلی است. البته با وجود تکنولوژی‌های ارتباطی، سخت می‌توان به معنای واقعی تنها شد. چون اکثر ما در تنهایی خود نیز نمی‌توانیم از ارتباطات فضای مجازی فاصله بگیریم. پس برای داشتن یک تنهایی مفید باید برای مدت کوتاهی هم که شده، تلفن همراه خود و ارتباطات آنلاین را نیز کنار بگذارید. در یک مطالعه، محققان دریافتند که وقتی نوجوانان ۵ روز بدون وسایل ارتباطی بودند، توانایی‌اشان در تفسیر احساسات و حالات چهره بهبود یافت که از نشانه‌های توانایی در همدلی است.

فقط مراقب باشید که دوره‌های تنها بودن شما به انزوای اجتماعی تبدیل نشود، در آن صورت همدلی و درک احساسات دیگران کاهش خواهد یافت.

اگر می خواهید بدانید همدل هستید یا خیر، تست همدلی را انجام دهید.

انجام کار‌ها به تنهایی به شما این امکان را می‌دهد که از فعالیت‌هایی که دوست دارید با راه و روش خودتان لذت ببرید. با تنها بودن خودتان را بیشتر و بهتر خواهید شناخت و تجربیات شخصی خود را بیشتر کاوش خواهید کرد. 

کار‌هایی که می‌توان به تنهایی انجام داد

۲-  به کنسرت خواننده مورد علاقه خود بروید. وقتی تصمیم بگیرید که خودتان تنهایی به یک کنسرت موسیقی بروید دیگر نگران نخواهید بود که کسی از نزدیکانتان شما را برای رفتن به کنسرت همراهی نکند، یا همراهان شما موسیقی و خواننده‌ای که شما می‌پسندید را نپسندند. شما با شرکت در کنسرت مورد علاقه‌تان افراد زیادی را ملاقات خواهید کرد که با آنها علائق مشترک دارید. پس شاید کاری را به تنهایی انجام داده‌اید، اما در واقع فرصتی برایتان ایجاد می‌کند تا اگر بخواهید بتوانید دایره ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دهید.

۴- پیاده‌روی کنید. گذراندن زمان در طبیعت فواید زیادی برای سلامتی دارد، اما گاهی اوقات پیدا کردن کسی که با شما پیاده‌روی کند، سخت است. تنها پیاده‌روی کردن به شما فرصت می‌دهد که از ارتباط با طبیعت و خلوت آرام خود لذت ببرید. ارتباط با طبیعت به کاهش استرس و افزایش توجه کمک می‌کند.

۶- چیز‌های جدید بیاموزید. در یک کلاس آموزشی ثبت نام کنید تا مهارت جدیدی یاد بگیرید؛ هر چیزی که به آن علاقه‌مند هستید مثل آشپزی، تیراندازی با کمان، نقاشی یا هر سرگرمی دیگری که دوست دارید. در واقع دارید کاری برای رضایت درونی خودتان انجام می‌دهید نه رضایت دیگران.

چگونه تنها باشیم؟

اگر عادت دارید که همیشه با دوستان یا خانواده‌تان احاطه شده باشید، یا حتی گفتگو با غریبه‌ها را به تنها بودن ترجیح می‌دهید، اینکه یاد بگیرید چگونه با خودتان خلوت کرده و از فواید تنهایی بهره ببرید سخت خواهد بود؛اما راهکار‌های زیر به شما کمک می‌کند.
۱- برنامه ریزی کنید. دوره زمانی خاصی را به خودتان اختصاص دهید. یک عصر یا آخر هفته را به عنوان “زمان من” در نظر گرفته تا کمک کند انرژی از دست رفته‌تان بازیابی شود.   
۲- عوامل حواس پرتی را کنار بگذارید. لپ‌تاپ و تلفن خود را کنار بگذارید و به انجام کار‌هایی بپردازید که قبلا به تنهایی انجام نمی‌دادید.
۳– برای تنها بودن خود ارزش قائل شوید. در دنیای امروز که دنیای ارتباطات است و غالبا تنها بودن را بی ارزش می‌داند، مهم است که شما برای صرف وقت با خودتان ارزش قائل شوید. متاسفانه محققان به این نتیجه رسیدند که بیشتر افراد ترجیح می‌دهند کاری انجام دهند (حتی کاری منفی) تا اینکه بنشینند و بدون انجام هیچ کاری با خودشان خلوت کنند.

البته، این بدان معنا نیست که شما باید در هنگام تنها بودن خود را از تمام تحریکات بیرونی محروم کنید. نکته اصلی انجام فعالیت‌هایی است که به احساس خلوت درونی شما کمک کند. برخی از افراد می‌توانند هنگام گوش دادن به موسیقی یا خواندن کتاب به این احساس برسند و شاید برخی دیگر مدیتیشن و مراقبه را ترجیح دهند. آنچه فکر می‌کنید برای شما مفید است را پیدا کرده و مطمئن شوید می‌توانید در یک فضای ذهنی آرام با خودتان خلوت کنید.

فارغ از این که آیا شما یک درونگرای خلوت‌گزین هستید یا یک برونگرای عاشق معاشرت، اختصاص دادن یک زمان کوتاه اما با کیفیت برای تنها بودن می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی شما کمک کند. به یاد داشته باشید که این زمان برای شماست و باید به پرورش احساسات خود، پیدا کردن بینش جدید، شناخت یهتر از خود و رفع نیازتان به آرامش، اختصاص یابد. پس حتی اگر سرتان شلوغ است، باز هم در طول هفته مدت کوتاهی را برای خودتان کنار بگذارید تا از فواید تنهایی بهره ببرید. نظرات و پرسش‌های خود را با ما و خوانندگان این مطلب در میان بگذارید.