نویسنده: زهرا روشنایی
بروزرسانی: 10 شهریور 1400
ستاره | سرویس روانشناسی – یکی از بزرگترین مشکلات در مواجهه با اختلال دوقطبی تشخیص اشتباه علائم این بیماریست. بسیار عجیب است که حتی گاهی با تشخیص اشتباه، درمان هم می‌شود! بسیاری تنها متوجه نوسانات روحی خفیف می‌شوند و به نوسانات شدید‌ی که ممکن است فرد را به انفجار برساند، اهمیتی نمی‌دهند. اختلال دو قطبی، حدود ۲ تا ۵ درصد آمریکایی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما چگونه می‌توان با یک بیماری مبارزه کردن وقتی نمی‌دانیم چه چیزی دربردارد؟
تشخیص درست علائم اختلال دوقطبی
مطالعه‌ای نشان داد که ۴۰ درصد بیمارانی که بیماریشان افسردگی تشخیص داده می‌شود، درواقع از علائم اختلال دوقطبی رنج می‌برند. تمایز این دو بسیار کار حساسیست چراکه نشانه‌های آن‌ها بسیار مشابه به نظر می‌رسند؛ به خاطر داشته باشید که اختلال دوقطبی موجب ایجاد حالت نوسانی میان علائم افسردگی و مانیا می‌شود (مانیا یک نوع بیماری روانی است که با ایجاد اختلال در فرد باعث بروز تغییرات و دگرگونی‌های ناگهانی در رفتار، حالات، انرژی بسیار بالا و توانایی عملکرد فرد مبتلا می‌شود. مانیا را شیدایی نیز می‌گویند).
درواقع بیماران ممکن است فکر کنند که علائم مانیا تنها بخشی از ویژگی‌های شخصیتی‌شان است و نه نشانه‌های یک بیماری. آن‌ها تنها علائم افسردگی را بیان می‌کنند و بیماریشان افسردگی تشخیص داده می‌شود. به این ترتیب این نوسانات به سادگی نادیده گرفته می‌شوند که درنهایت این علائم اختلال دوقطبی است که نادیده گرفته شده است.
ناصر قائمی، مدیر برنامه تحقیقات اختلالات دوقطبی در دانشگاه اِموری، اضافه می‌کند که بسیاری از بیماران دارای بینش لازم برای توصیف یا درک نشانه‌های شیدایی (مانیا) نیستند. در واقع بیماران با کم اهمیت جلوه دادن این نشانه‌ها و گا‌ها پنهان کردن آن‌ها باعث سخت‌تر شدن اوضاع می‌شوند؛ و به همه‌ی این‌ها فقدان اطلاعاتی درمانگر نسبت به تاریخچه‌ی خانوادگی و الگو‌های روانی آن‌ها را اضافه کنید. حال که درمانگر کاملا سردرگم شده‌است، با تجویز دارو‌های ضد افسردگی فقط باعث بدتر شدن اوضاع می‌شود.
تحقیقی که توسط روانپزشک گری ساچس، در بیمارستان عمومی ماساچوست انجام شد نشان داد که دارو‌های ضد افسردگی توام با دارو‌های تثبیت کننده‌ی خلقی مثل لیتیوم، به ندرت می‌توانند به بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کنند. درحالیکه نتایج تحقیق او نشان داد که این دارو‌ها علائم بیماری مانیا راتحریک نمی‌کنند، بسیاری از محققان بااو مخالفند. آن‌ها معتقدند که دارو‌های ضد افسردگی باعث ایجاد اثرات ناخوشایند دیگری مثل تغییرات چرخه‌ای سریع میان حالت‌های افسردگی و شیدایی می‌شوند و فکر خودکشی را در فرد افزایش می‌دهند.
اختلال دوقطبی یک بیماری عود کننده است، و بیمارانی که درمان نمی‌شوند به طرز وحشتناکی در زندگی شخصی و حرفه‌ای آسیب می‌بینند. افزون بر آن، ۵۰ درصد این بیماران درمان نشده، به اعتیاد به مواد مخدر و الکل روی می‌آورند؛ و هیچ تعجبی ندارد که تجربه نوسانات و تغییرحالت‌های افسردگی – مانیک، طولانی‌تر و بیشتر می‌شوند و فرد کمتر حالت نرمال و میانه دارد.
دانش بزرگترین دوست شما در تشخیص علائم اختلال دوقطبی است، در ادامه چند نکته در این خصوص آمده است.
علائم اختلال دوقطبی
علائم زمانی که فرد در قله‌های شیدایی و سرخوشی مانیا به سر می‌برد:
- انرژی افزاینده و بی قراری
- شادی و هیجان بسیار شدید
- افکار سریع
- ناتوانی در تمرکز
- عصبانیت شدید
- سختی در خوابیدن
- افزایش میل جنسی
- رفتار پرخاشگرانه
- سوءمصرف مواد مخدر
- مخالفت با همه چیز
علائم فرد هنگامی که در دره‌های عمیق افسردگی است:
- احساس غم، خلاء، ناامیدی و گناه
- از دست دادن علاقه نسبت به فعالیت‌هایی که زمانی لذت بخش بوده‌اند
- کاهش انرژی، احساس بی حالی و خستگی
- کاهش تمرکز و دشواری در تصمیم گیری
- تغییر در ذائقه غذایی
- درد و رنج بی دلیلی
- فکر به مرگ و خودکشی
چگونه اختلال دوقطبی را درمان کنیم؟
در حالیکه هر بیمار مبتلا به اختلال دو قطبی با دیگری متفاوت است و نیازمند درمان فردی است، برای بسیاری از آن‌ها دارو‌های تثبیت کننده خلق و خو مثل لیتیوم، آنتی بیوتیک، والپروات، کاربامازپین یا لاموتریژین تجویز می‌شوند.
۱. رواندرمانی، رواندرمانی، رواندرمانی
طبق مطالعات منتشر شده در آرشیو‌های روانشناسی عمومی (AGP)، ترکیب درمانی، از جمله درمان خانوادگی و درمان رفتاری-شناختی، می‌تواند بسیار موثرتر از دارو درمانی باشد. یافته‌ها نشان می‌دهند که بیمارانی که تحت روان درمانی فشرده (نه ماه یا بیشتر) همزمان با مصرف دارو قرار می‌گیرند، شانس بیشتری در دفع حالات روحی افسرده و ماندن در حالت روحی خوب دارند. این بیماران که تحت رواندرمانی فشرده بوده‌اند، حدودا ۱۱۰ روز زودتر از همتایان خود درمان شده‌اند. اگرچه تمام روش‌های درمانی‌ای که گفته شد کارایی نسبتا برابری نسبت به یکدیگر داشته‌اند، اما درمان خانوادگی کمی اثرگذاری بیشتری نسبت به سایرین داشته است.
۲. نوسانات خلق و خویتان را طبقه بندی کنید
ثبت چارت روزانه‌ی حالات، الگوی خواب، احساسات، درمان‌های فعلی و رویداد‌های روزانه بسیار برای بیماران اختلال دوقطبی مفید است. این کار به پزشک و بیمار کمک می‌کند که علائم اختلال دوقطبی را بهتر مدیریت کنند.
۳. با دکترتان حرف بزنید
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، تاریخچه‌ی خانوادگی‌تان و یادداشتی از چرخه‌های خلق و خوی خود به او ارائه دهید و هنگام شرح علائم با او صادق باشید. همچنین اگر دوستان و یا خانواده‌تان نیز با پزشکتان صحبت کنند بسیار مفید خواهد بود. آن‌ها ممکن است بتوانند یک ارزیابی صادقانه تری از شرایط به وی ارائه دهند.
آیا شما تجربه ای در زمینه ی اختلال دوقطبی دارید؟ پزشک یا روانشناسی را می‌شناسید که در این زمینه قادر به تشخیص درست باشد؟ می‌توانید با به اشتراک گذاری نظرات و تجربیاتتان به سایرین در این زمینه کمک کنید.
شما می توانید تست اختلال دوقطبی را در ستاره انجام دهید.
