رفتار عاقلانه با فرزند پرتوقع؛ چطور مهارش کنم که مشکلی پیش نیاد؟

با کودک و نوجوان پر توقع خود چه کنیم؟

تا به حال با کودک یا نوجوانی مواجه شده ‌اید که همیشه توقعات بی ‌پایانی دارد و هرگز از شما راضی نیست؟ این موضوع می‌تواند خسته‌ کننده و ناامید کننده باشد، اما چگونه می‌توانیم با این رفتار ها به درستی برخورد کنیم که تا ابد ادامه پیدا نکنند؟ در این بخش از ستاره، به بررسی علل این رفتارها و راهکارهای موثر برای مدیریت و بهبود آن‌ ها خواهیم پرداخت تا شما بتوانید ارتباط بهتری با فرزند خود برقرار کرده و محیطی آرام‌تر و مثبت‌تر ایجاد کنید.

درک رفتارهای پرتوقعی در کودکان و نوجوانان

چنین رفتارهایی در کودکان و نوجوانان کاملاً طبیعی است و بخشی از مسیر رشد آن ‌ها به سمت بزرگسالی و کسب استقلال محسوب می ‌شود. آن‌ها هنوز توانایی تأثیرگذاری بر دنیای خود را ندارند و باور دارند که برای بقای خود نیاز به ارضای خواسته‌های شان دارند.

به عنوان والدین، نقش شما این است که به فرزندتان کمک کنید تا از خود محوری به خود کنترلی برسند. این امر به آن‌ها کمک می ‌کند تا بین خواسته‌ها و خویشتن ‌داری تعادل برقرار کنند. اگر چه رفتار های پرتوقع و خودخواهی می‌تواند نا امیدکننده باشد، اما دانستن اینکه این رفتار ها بخشی طبیعی از فرآیند رشد هستند، به شما کمک می ‌کند تا بدون احساس شدید خشم یا ترس، به آن ‌ها رسیدگی کنید.

چرایی تسلیم شدن در برابر خواسته‌های فرزند

وقتی به خواسته‌های فرزندتان تن می ‌دهید، خودتان را سرزنش نکنید. گاهی بچه‌ها با اصرار و التماس شما را خسته می ‌کنند و در نهایت با کلافگی می‌ گویید که باشه- قبوله!شاید گاهی احساس گناه کنید و به دلیل عجز آن ‌ها، تسلیم شوید یا حتی ممکن است بدون اینکه دلیلش را بدانید، به خواسته‌هایشان تن دهید.

پس ابتدا باید به تمایلات و رفتارهای خود توجه داشته باشید تا ناخواسته حس استحقاق فرزندتان را تقویت نکنید و اصطلاحا آن ها را بد عادت نکنید.

بررسی تمایلات خود در تربیت فرزندان

تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا گاهی به خواسته‌های فرزندتان بله می‌گویید، در حالی که ترجیح می‌دهید نه بگویید؟ آیا به این دلیل است که می‌خواهید فرزندتان شما را دوست داشته باشد یا از درگیری اجتناب کنید؟ شاید گاهی بدون اینکه دلیلش را بدانید، تسلیم شوید.

سوالاتی مانند این می‌تواند به شما کمک کند تا تمایلات و عادات خود را بهتر بشناسید و متوجه شوید چرا گاهی به جای فرزندتان زندگی می ‌کنید. برای مثال، ممکن است یک لباس گران‌ قیمت را برای دخترتان بخرید چون آرزو داشتید در کودکی خود چنین چیزی داشته باشید، اما بعد او را به خاطر توقعاتش سرزنش کنید. این رفتار ها می‌تواند توقعات بالا را در فرزندان ایجاد کند و در تربیت آن‌ها تأثیر بگذارد.

مراقبت از تمایلات و رفتارهای خود و مرور مستمر آن ‌ها بسیار مهم است. ما باید به فرزندانمان کمک کنیم تا خواسته‌ های خود را مدیریت کنند، خویشتن‌داری را بیاموزند، محدودیت ‌ها را درک کنند و به حریم ‌های خود و دیگران احترام بگذارند. این راهکارها به تربیت بهتر و ایجاد روابط سالم‌تر کمک خواهد کرد.

راهکارهای مؤثر برای کاهش خود محوری کودکان و نوجوانان

در مواجهه با کودک و نوجوانی که همیشه توقعات بالایی دارد، چند نکته مهم می ‌تواند به شما کمک کند تا آن‌ها را از خود محوری دور کنید و در عین حال علایق شان را حفظ کنید:

توجه به دیگران

به فرزندانتان بیاموزید که به فکر دیگران نیز باشند. از آن ‌ها بخواهید هنگام صرف غذا از دیگران بپرسند آیا چیزی نیاز دارند؟ یا این که از غذا راضی هستند؟ همچنین در کار های خانه کمک کنند و به اهمیت تشکر و قدردانی پی ببرند.

گوش دادن به احساسات

اجازه دهید فرزندتان نیازها و خواسته‌هایش را بیان کند و با رغبت به او گوش دهید. ندای درونی خود را با یادآوری اینکه آن‌ ها حق دارند احساسات خود را بیان کنند، آرام کنید. این به معنای برآورده کردن همه خواسته‌های شان نیست، بلکه اهمیت به احساسات آن‌ها خواهد بود.

مشارکت و مسئولیت‌ پذیری

به جای اینکه همیشه نه بگویید یا همیشه بله، به فرزندتان مسئولیت بدهید. به او توضیح دهید که برای به دست آوردن چیزی باید تلاش کند. مثلاً بگویید: “می ‌دانم که این گوشی را خیلی دوست داری، بهتر است خودت هم کمک کنی و بخشی از پولش را پس‌انداز کنی تا با هم بخریم.”

محدود کردن تمرکز به خود

دقت کنید که مکالمات روزانه شما بیش از حد حول محور کودک نباشد. مثلاً فقط نپرسید که شام چی دوست داری؟ یا کی کار مدرسه‌ات تمام می‌شود؟. به جای آن، جملاتی مانند من امروز خیلی روز سختی داشتم، نیاز به استراحت دارم، برنامه عصر شما چیست؟ برای شام چه کار می‌کنید؟ استفاده کنید..

احترام به خود و دیگران

به فرزندان خود بیاموزید که در مورد روزتان بپرسند و به شما احترام بگذارند. این کار به آن ‌ها نشان می‌دهد که دیگران نیز اهمیت دارند و باید به آن ‌ها احترام گذاشت.

با پیروی از این راهکارها، می‌توانید به فرزندانتان کمک کنید تا از خودمحوری به سمت مسئولیت‌پذیری و توجه به دیگران حرکت کنند، و در عین حال علایق و نیازهایشان را در زندگی حفظ کنند.

 

مدیریت فرزندان پرتوقع و همیشه طلبکار

فرزند ده ساله‌تان اصرار دارد که یک گوشی جدید بخرید؛ التماس می‌کند، پرخاش می‌کند و گریه می‌کند: “همه بچه‌های کلاس گوشی مدل خوب دارند، من چرا نباید داشته باشم؟ شما چه جور پدر و مادری هستید؟” یا دختر ۱۳ ساله‌تان می‌خواهد موهایش را رنگ کند و فریاد می‌زند: “خیلی از دوستام موهاشونو رنگ کردن، شما چرا اجازه نمی‌دید؟”

در این شرایط، احتمالاً شما هم کلافه می‌شوید و با خودتان می‌گویید: “کجای کار به خطا رفتم؟ چرا فرزندم شرایط مالی خانواده را درک نمی‌کند؟ چرا فکر می‌کند من باید همیشه در خدمت خواسته‌هایش باشم؟”

واقعیت این است که کنار آمدن با خودخواهی و توقعات بالا سخت است؛ فرقی نمی‌کند این رفتار از طرف همسر، دوست یا فرزند باشد. کودکان، به ویژه نوجوانان، بر این باورند که حق دارند چیزهایی که می‌خواهند را داشته باشند و اگر مطالبه‌ای دارند، باید برآورده شود. آن‌ها کمتر متوجه تأثیر نگرش و اصرارشان بر دیگران می‌شوند و گاهی با اعتقاد به خاص بودن‌شان مغرور می‌شوند. بسیاری از نوجوانان در صورت نرسیدن به خواسته‌هایشان، نافرمانی و مطالبه‌گری می‌کنند و حتی به تهدید و پرخاشگری روی می‌آورند.

اما این رفتارها بخشی از فرآیند رشد آن‌هاست و با استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان به مدیریت این رفتارها کمک کرد و ارتباطی سازنده‌تر با فرزندان ایجاد کرد.