نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – دیدن خم شدن نوزاد به پشت برای پدر و مادر‌ها دلهره آور است. این حرکت معمولا نشان دهنده ناراحتی اوست که می‌تواند به دلیل مشکلات داخلی یا بیرونی باشد. در بیشتر موارد خم شدن نوزاد به پشت همراه با گریه و چرخش سر او همراه است. گاهی اوقات نیز در خواب این اتفاق می‌افتد. این موضوع می‌تواند یک مساله موقتی و بی خطر یا یک مشکل جدی باشد. با آگاهی از دلایل انجام این حرکت در نوزادان و روش‌های درمان آن می‌توانید در مواجهه با این شرایط، اقدام درستی انجام دهید.
خم شدن نوزاد به پشت
در بسیاری از موارد، نوزادان تا شش ماهگی توانایی خم شدن به پشت را ندارند. پس از ۹ ماهگی می‌توانند نارضایتی، ناراحتی و دیگر احساسات خود را با خم شدن به پشت نشان دهند.
خم شدن نوزاد به پشت یکی از حرکات طبیعی زبان بدن (body language) اوست، اما گاهی اوقات می‌تواند نشان‌دهنده تاخیر در رشد جسمی و شناختی او باشد.
اما چرا نوزادان، خود را به عقب می‌اندازند؟ آیا این حرکت به آن‌ها صدمه می‌زند؟
دلایل خم شدن نوزاد به پشت
۱. ابراز احساسات
۲. خستگی
در ادامه به دلایل خطرناک انجام این حرکت در نوزادان می‌پردازیم.
۳. خم شدن نوزاد به پشت پس از شیردهی، نشانه ریفلاکس معده
اسفنکتر تحتانی مری دسته‌ای از عضلات موجود در نقطه اتصال مری با معده است. این عضلات مانند یک شیر، اجازه جریان یافتن اسید و مواد غذایی را از معده به لوله گوارشی نمی‌دهند. در نوزادان این عضلات به اندازه کافی تقویت نشده اند، در نتیجه گاهی اوقات محتویات معده به سمت لوله گوارشی و مری جریان پیدا می‌کند.
نوزاد در یک واکنش طبیعی به ریفلاکس، عقب می‌رود و استفراغ می‌کند. این شرایط ممکن است همراه با سرفه و بی قراری در هنگام شیر خوردن همراه باشد.
خم شدن نوزاد به پشت ممکن است به دلیل “ریفلاکس خاموش” باشد. نوزاد مبتلا به ریفلاکس خاموش استفراغ نمی‌کند، اما همواره بی قرار است. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، مساله را با پزشک متخصص کودکان در میان بگذارید.
انجام اقدامات زیر موجب می‌شود که نوزاد هنگام ریفلاکس خود را به عقب نیندازد:
- نوزاد را پس از شیردهی به صورت عمودی نگه دارید. شیر به طور طبیعی تحت تاثیر نیروی جاذبه پایین می‌رود و وارد معده می‌شود.
- نوبت‌های شیردهی کوتاه و مکرر موجب می‌شود که معده نوزاد به یکباره پر نشود و احتمال ریفلاکس کاهش یابد.
- نوزاد را بلافاصله پس از شیردهی نخوابانید. برای مدتی او را در بغل بگیرید و قدم بزنید. خم شدن نوزاد به پشت و گریه شبانه او به این دلیل است که دقیقا قبل از خواب شیر خورده است.
- لباس‌های تنگ به تن نوزاد نکنید، زیرا فشار زیادی روی اسفنکتر تحتانی مری اعمال می‌شود و ریفلاکس را تشدید می‌کند.
۴. گریه و خم شدن نوزاد به پشت به دلیل زردی یا کرن ایکتروس (Kernicterus)
اگر نوزاد در زمان ابتلا به زردی یا دیگر بیماری‌های کبدی گریه می‌کند و خودش را به عقب می‌اندازد، ممکن است نشانه کرن ایکتروس باشد. کرن ایکتروس یک اختلال نادر مغزی است که در اثر رسوب کردن بیلی روبین در ماده خاکستری دستگاه عصبی ایجاد می‌شود. زردی به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون ایجاد می‌شود. در شرایط حاد، بیلی روبین وارد جریان خون در مغز شده و به بخش‌هایی از آن آسیب می‌زند و موجب اسپاسم حرکتی ناخواسته می‌شود.
۵. خوابیدن نوزاد به حالت کمانی به پشت نشانه آپنه انسدادی در خواب
آپنه خواب در کودکان عمدتا در خواب عمیق رخ می‌دهد، اما گاهی اوقات نیز در حالت خواب آلودگی نوزاد اتفاق می‌افتد.
این شرایط با دارو درمانی و جراحی درمان می‌شود.
۶. برگشتن به عقب در حالت نشسته نشانه آسیب عصبی
آسیب نخاعی یا عصبی ناشی از زایمان زودرس یا پس از تولد، موجب می‌شود نوزاد هنگام نشستن یا در زمان خستگی، خود را به عقب بیاندارد. فشار جسمی زیاد در زایمان‌های دشوار، موجب آسیب دیدن اعصاب نوزاد می‌شود.
گاهی اوقات، نوزادان در زمان دندان درآوردن نیز به دلیل التهاب و درد در اعصاب لثه‌ها، به سمت عقب خم می‌شوند. این درد به دیگر قسمت‌های سر نوزاد سرایت می‌کند و باعث می‌شود نوزاد به عنوان یک واکنش طبیعی خود را به عقب بیاندازد.
خم شدن پشت نوزاد ممکن است به دلیل یک مشکل عصبی باشد. اختلالات زیر نیز می‌توانند از دلایل خم شدن به پشت در نوزاد باشند:
۷. فلج مغزی
عقب انداختن نوزاد معمولا واکنشی غیر ارادی است. اگر نوزاد این کار را به دفعات و بدون هیچ کنترلی انجام می‌دهد، ممکن است نشان دهنده علائم اولیه فلج مغزی باشد. فلج مغزی به طیف وسیعی از اختلالات حرکتی عضلانی ناشی از آسیب به بخشی از مغز که جنبش‌های حرکتی را کنترل می‌کند اشاره دارد.
مراقب نحوه خم شدن نوزاد به پشت باشید، حرکات زیر می‌تواند نشان دهنده فلج مغزی باشد:
- رفلکس تونیک پیچ دار (Tonic labyrinthine reflex): در چند ماه اول تولد، نوزاد به عقب خم می‌شود و پاهایش را سفت می‌کند.
- رفلکس تونیک نامتقارن (Asymmetrical tonic reflex): در این واکنش، نوزاد خود را به عقب می‌اندازد و سر خود را می‌چرخاند. پا‌ها معمولا به طرفی که سر چرخیده است کشیده می‌شوند.
متاسفانه، درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد. با این حال، رفتن به جلسات فیزیوتراپی و روان درمانی متعدد، به بهبود نسبی شرایط بیمار کمک می‌کند.
۸. اوتیسم (autism)
سفت کردن عضلات بدن و خم شدن مکرر به پشت، ممکن است نشانه وجود مشکلات عصبی دیگری باشد که موجب تاخیر در رشد ذهنی، جسمی و روانی می‌شود.
۹. سندرم آسپرگر (Asperger’s Syndrome)
سندرم آسپرگر به عنوان بخشی از طیف اوتیسم در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل خم شدن نوزاد به پشت می‌تواند یکی از علائم این بیماری باشد.
۱۰. اسپاسم نوزادان (Infantile spasms)
اقدامات لازم در مواجهه با خم شدن نوزاد به پشت
- نوزاد خود را آرام کنید: نوزاد را به یک مکان آرام و روشن ببرید. نوزادانی که از اختلالات طیف اوتیسم رنج می‌برند، در این شرایط احساس آرامش می‌کنند.
- نوزاد را در آغوش بگیرید: نوزاد را در یک موقعیت راحت به سینه خود بچسبانید. آغوش گرم مادر برای نوزاد آرامش بخش است.
- حواس نوزاد را پرت کنید: این یک ترفند قدیمی برای آرام کردن نوزادان است و برای کودکانی که به دلیل خستگی و بی قراری خود را به عقب می‌اندازند، کاربرد دارد.
- لباس نرم و راحت بر تن نوزاد کنید: گاهی اوقات، نوزاد به دلیل تحریک ناشی از جنس پارچه یا تنگ بودن لباس به پشت خم می‌شود. لباس‌هایی با پارچه‌های نرم و راحت برای نوزاد تهیه کنید.
- نوزاد را در جای دیگری قرار دهید: اگر نوزاد تنها روی یک تشک یا تخت خاص خود را به عقب می‌اندازد، جای او را عوض کنید.
سخن آخر
خم شدن نوزاد به پشت به خودی خود بیماری نیست. اما می‌تواند علامت یک بیماری یا اختلال در نوزاد باشد. اگر نوزاد به طور مکرر به پشت خم می‌شود، به دنبال دیگر علائم اوتیسم باشید. همچنین بالا نگاه کردن نوزاد نیز می‌تواند یک علامت هشدار دهنده باشد. در صورت نگرانی مساله را با پزشک نوزاد در میان بگذارید. اگر شما هم تجربه ای از این حرکت نوزاد و دلایل آن دارید، آن را با ما و دیگر همراهان ستاره در بخش نظرات و پرسش‌ها در میان بگذارید.
برگرفته از: momjunction
