نویسنده: فاطمه حکمت شعار
بروزرسانی: 9 آذر 1400
ستاره | سرویس هنر – کریستوفر نولان یک کارگردان مولف صاحب سبک در سینماست. سبک مدرنی که از ذهن پیچیده اش به روی پرده می‌نشیند، او را تبدیل به یکی از برترین کارگردان‌های قرن ۲۱ کرده است. نولان به خوبی به درک صنعت سینما و نمایش هنر صنعتی رسیده و فرم و محتوای پیچیده آثارش فقط یک تعریف جامع را در ذهن مخاطبین باقی می‌گذارد: خلاقیت! در عصر ایده‌های نخ نما شده و تکراری، نولان یک صاحب اثر بسیار خلاق است که برای نمایش این خلاقیت هنری به صنعت سینما نیاز دارد.
بیوگرافی کریستوفر نولان
از آنجاییکه هیچ استودیوی فیلمسازی حاضر به همکاری با نولان نبود، او تصمیم گرفت اولین فیلم بلندش را با سرمایه شخصی بسازد. «تعقیب» در سال ۱۹۹۸ در حالی ساخته شد که همه کارهایش (نویسندگی، فیلمبرداری، تدوین و کارگردانی) را خود به عهده داشت. این فیلم بسیار مورد استقبال منتقدین قرار گرفت و باعث جهش نولان در فیلم سازی شد. در سال ۲۰۰۰ با کمک ایده برادرش و با اتکا به موفقیت فیلم تعقیب، فیلمنامه خلاقانه «ممنتو» را نوشت و اجرا کرد. این فیلم در جشنواره فیلم ونیز، تحسین منتقدان را در پی داشت و کاندید اسکار و گلدن گلوب بهترین فیلمنامه شد و نوید یک کارگردان آینده دار را داد. موفقیت ممنتو باعث دعوت از نولان برای ساخت فیلم جذاب «بی خوابی» با بازی آل پاچینو و رابین ویلیامز شد.
در سال ۲۰۰۵ نهمین فیلم پر فروش جهان یعنی «بتمن آغاز می‌کند» را به روی پرده برد که در سال‌های بعد تبدیل به «تریلوژی شوالیه تاریکی» شد.در ۲۰۱۰ با نگارش فیلمنامه «تلقین» یکی از شاهکار‌های قرن را تولید کرد که نامزد هشت جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه شد. فیلم «میان ستاره ای» او که اسکار بهترین جلوه‌های ویژه را بُرد، به خاطر دقت بالای علمی اش مورد تحسین قرار گرفت و از سوی بنیاد فیلم آمریکا یکی از بهترین فیلم‌های ۲۰۱۴ نامیده شد.
علاقه و توجه نولان به درگیر ساختن ذهن مخاطب با استفاده از تکنیک‌های فلسفی و روانشناسی و مسائل علمی و با بهره گیری از ساختار مدرن سینما، منجر به تولید آثاری شده که او را در زمره بهترین و مشهورترین کارگردان‌های عصر حاضر قرار می‌دهد. آثار او تا کنون ۲۶ نامزدی اسکار به دست آورده‌اند هرچند او تا به حال هنوز موفق به دریافت جایزه اسکار نشده است. یکی از مهمترین ویژگی‌های فیلم‌های نولان استفاده از عناصر فیلم‌های قبلی در آثار جدید است.
بهترین فیلم‌های کریستوفر نولان از دیدگاه مخاطبان IMDB
۱۰. بی خوابی (Insomnia 2002)
- IMDB ۷.۲ /۱۰
بی خوابی تنها فیلمی از نولان است که او در فیلمنامه اش تصرفی نداشته، ولی به شکلی عجیب آنرا به نفع خود ضبط کرده است. او با کمک بازی‌های درخشان آل پاچینو و رابین ویلیامز فقید به خلق اثری دست زده که شاید سفارشی بود، ولی بسیار مورد توجه قرار گرفت. بازسازی یک درام نروژی به قدری خوب انجام گرفت که کارگردان اثر اول را هم تحت تاثیر سینمای نولان قرار داد. این درامای جنایی روانشناسی و رازآلود که در واقع سومین فیلم بلند نولان محسوب می‌شود، داستان افسر پلیسی را روایت می‌کند که در فصل روشنایی شش ماهه آلاسکا و با حجم بالای فشار کاری دچار بی خوابی مزمن شده و به دنبال آرامش می‌گردد.
۹- تعقیب (Following1998)
- ۷.۶/۱۰ IMDB
تریلر جنایی رازآلود تعقیب در واقع اولین فیلم بلند سینمایی نولان به شمار می‌آید که با هزینه شخصی اش و به صورت ۱۶ میلیمتری تولید شده و کاملا سیاه و سفید است. داستان فیلم درباره نویسنده‌ای است که برای خلق شخصیت‌های داستانی اش، هر روز به تعقیب آدم‌های مختلف در خیابان می‌پردازد. توجه به جزئیات و حالات درونی کاراکتر روایت جذابی از فیلم روبروی تماشاگر قرار می‌دهد. روایتی که از همان ابتدای راه نشان داد این فیلم یک اثر تجربی از جوانی جویای نام نیست وکارگردانی خاص و مستعد و خلاق با سبکی نو در راه است. چنانکه وقتی صحبت از بهترین فیلم‌های کریستوفر نولان می‌شود، هنوز هم اولین ساخته اش در این فهرست خودنمایی می‌کند.
۸- دانکرک (Dunkirk 2017)
- IMDB ۷.۹ /۱۰
درامای اکشن و تاریخی نولان اولین ساخته‌ای از اوست که با اقتباس از یک رخداد واقعی شکل گرفته است. شاید بتوان گفت عمده توجه کارگردان در این فیلم بر خلاف آثار قبلی اش که روی فیلمنامه تمرکز داشت، بر جنبه فنی فیلم سایه انداخته و حتی بعضی از منتقدان به ضعف فیلمنامه اشاره کرده اند. با این حال چیزی که همیشه به شدت به چشم می‌آید قدرتِ کارگردانیِ نابغه‌ای مثل نولان است. قدرتی که ۹۰% از آرای مثبت منتقدان را کسب کرده و فیلم را به یکی از برترین فیلم‌های جنگی در تاریخ سینما و یکی از بهترین فیلم‌های کریستوفر نولان تبدیل کرده است.
روایت نبرد دانکرک در جنگ جهانی دوم مربوط به محاصره سربازان ارتش فرانسه و بریتانیا توسط آلمان نازی است. جاییکه هیتلر فرمان توقف نیروهایش را صادر می‌کند و بریتانیا از یک تسخیر تاریخی جان سالم به در می‌برد. چیزی که در دانکرک جالب توجه است پرداخت درست و منطقی نولان به احساساتی است که عمدتا در فیلم‌های این چنینی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و یا در نمایش‌های جنگ آوری حل و حذف می‌شود. فضای وحشت و استرس حاکم بر محل محاصره انقدر خوب و باورپذیر توصیف شده که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت و این همان نولانی است که ابعاد روانشناختی همیشه در آثارش به وضوح دیده می‌شود، حتی وقتی پای جزئیات جنگ در میان باشد.
موسیقی «هانس زیمر» هم در القای حس تعلیق حاکم بر فیلم نقش بسزایی داشته است. این فیلم توانست در هشت رشته کاندید اسکار شود که برنده جایزه اسکار بهترین میکس صدا، ادیت صدا و ادیت فیلم شد و شخص نولان بالاخره بعد از سال‌ها تلاش خستگی ناپذیر، نامزد دریافت جایزه بخش کارگردانی اسکار برای فیلم دانکرک شد.
۷. بتمن آغاز می‌کند (Batman Begins 2005)
- IMDB ۸.۲ /۱۰
اولین فیلم از سه گانه بتمن نولان هم مثل همه آثارش با سبک خاص او پیش رفت. سبکی که قهرمان سازی‌های مرسوم هالیوودی را می‌شکند و به ابرقهرمانان بعد انسانی می‌دهد، به طوری که ژانر اکشن ماجراجویانه و سرگرم کننده‌ی فیلم را که بیشتر مورد توجه مخاطب عام سینماست، با تم دراماتیک هنری آمیخته و اثری در خور توجه همگان تولید می‌کند. نکته قابل توجه دیگر در این فیلم عدم استفاده از گرافیک کامپیوتری مرسوم در فیلم‌های این چنینی است. البته که باید به خاطر داشته باشیم، شخصیت پردازی عمیق بتمن با بازی جذاب «کریستین بیل» در این فیلم کامل می‌شود. این فیلم نامزد دریافت جایزهٔ اسکار بهترین فیلمبرداری و سه جایزهٔ بفتا و نهمین فیلم پر فروش جهان در سال ۲۰۰۵ شد تا ثابت کند نگاه روانشناسانه و فلسفی نولان در آثارش در هر ژانری در جذب مخاطب موفق عمل می‌کند.
۶. شوالیه تاریکی برمی‌خیزد (The Dark Knight Rises 2012)
- IMDB ۸.۴/۱۰
۵. یادگاری (Memento 2000)
- IMDB ۸.۵/۱۰
۴- پرستیژ / حیثیت (The Prestige 2006)
- ۱۰/IMDB ۸.۵
۳- میان ستاره‌ای (Interstellar 2014)
- IMDB ۸.۶/۱۰
درامای علمی تخیلی حادثه‌ای نولان روایت آخر الزمانی فضانوردانی است که در پی تهدید زمین با آفات گیاهی در جستجوی سیاره‌ای قابل سکونت می‌گردند تا نسل بشر را نجات دهند. فیلم نامه‌ی این اثر را نولان به همراه برادرش نوشت. این فیلم در ۵ رشته اسکار نامزد دریافت جایزه شد که توانست اسکار جلوه‌های ویژه را تصاحب کند. این فیلم به دلیل توجه درست و دقیق و علمی و البته ساده به فیزیک، نجوم و علوم فضایی آن هم در قالب داستانی دراماتیک بسیار مورد توجه منتقدان قرار گرفته تا جاییکه پیشنهاد نمایش آموزشی آن در دانشگاه‌ها مطرح شد و دو مقاله علمی در جریان تولید فیلم منتشر شد. موسیقی متن این فیلم که ساخته آهنگساز شهیر آلمانی هانس زیمر (آهنگساز اکثر آثار نولان) است نامزد دریافت اسکار بهترین موسیقی متن فیلم بود.
۲. تلقین (Inception 2010)
- IMDB ۸.۸/۱۰
تلقین یک فیلم اکشن علمی تخیلی دلهره آور است که نولان علاوه بر کارگردانی، نویسندگی و تهیه کنندگی آنرا هم خود به عهده داشت. نولان ده سال روی فیلمنامه این اثر فکر کرده تا کاری بی نقص ارائه دهد. این فیلم در هشت رشته نامزد جایزه اسکار و در چهار رشته برنده اسکار شد. تلقین ماجرای یک سارق افکار با بازی «لئوناردو دی کاپریو» بوده که به نوعی جاسوس اسرار ارزشمند دیگران است. توجه به بُعد روانشناختی خواب و رویا در فیلم بسیار جالب توجه است. شخصیت پردازی‌های خوب، روایت داستانی درست، فیلم برداری حرفه‌ای و عوامل بسیار دیگری در کنار نبوغ و خلاقیت نولان قرار گرفته اند تا از این اثر یک اتفاق به یادماندنی در سینما و یک شاهکار در کارنامه‌ی نولان بیافرینند. نولان نامزد بهترین فیلمنامه اورجینال آکادمی اسکار شد. ولی هنوز هم به زعم دوستداران این کارگردان، در بخش بهترین‌های فیلم و فیلمنامه اسکار، در حقش اجحاف شده است.
۱. شوالیه تاریکی (The Dark Knight 2008)
- IMDB ۹.۰/۱۰
درامای اکشن جنایی ابرقهرمانی شوالیه تاریکی، در ادامه فیلم «بتمن آغاز می‌کند» ساخته شده بوده و در واقع دومین فیلم بتمن به کارگردانی نولان است. این فیلم که یکی از بهترین آثار دهه اول قرن ۲۱ نام گرفته، دوازدهمین فیلم پر فروش ابرقهرمانی در تاریخ سینما و پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۰۸ به حساب می‌آید. کاندیداتوری هشت جایزه اسکار و دریافت دو جایزه اسکار از جمله افتخارات این فیلم به شمار می‌رود. در کنار کریستین بیل، «هیث لجر» فقید در نقش جوکر درخشید و پس از مرگش نامزد دریافت بیش از بیست جایزه در جشنواره‌های مختلف شد که از آن جمله برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و جایزه بفتا و گلدن گلوب است. همچنین این فیلم در سال ۲۰۰۹ نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم اروپایی جوایز گویا شد. کریستوفر نولان برای این فیلم نامزد دریافت جایزه انجمن کارگردانان، نویسندگان و تهیه کنندگان فیلم شد. او این فیلم را به «هیث لجر» تقدیم کرده است.
سخن آخر
سعی ما در این مطلب بر این بود که ده ساخته‌ی بلند یکی از بهترین و محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین کارگردان‌های نسل نوی سینما را بررسی کنیم. بدون شک نولان کارگردانی مدرن، خلاق و با نبوغی سرشار و باورنکردنی است. بسیاری بر این عقیده اند که او با تغییر نگرش مخاطبین در تماشای فیلم، فیلم سازی نسل آینده را هم تحت تاثیر خود خواهد گذاشت. نولان در هیچ چارچوب تعریف شده‌ای نه می‌گنجد و نه خود را محدود می‌کند. تازه‌ترین اثر نولان به نام اعتقاد یا انگاشته (Tenet) در ژانر اکشن دلهره آور در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۰ اکران خواهد شد. به جرئت می‌توان گفت یکی از درخشان‌ترین بازی‌های لئوناردو دیکاپریو در تمام دوران بازیگری اش، بازی در فیلم تلقین بود. برای آشنایی بیشتر با آثار این بازیگر محبوب، با بهترین فیلم‌های دیکاپریو نیز آشنا شوید. بی صبرانه در انتظار دریافت نظرات شما پیرامون این کارگردان شهیر بریتانیایی و آثارش هستیم.
