۳۰ مرداد ماه به نام روز بزرگداشت علامه مجلسی نامگذاری شده است. از مشهورترین آثار علامه مجلسی بحارالانوار است که در آن مجموعه بزرگی از احادیث را گردآوری کرده است.
ستاره | سرویس عمومی – محمدباقر مجلسی معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی، فقیه شیعه در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفویه بود. علامه مجلسى فرزند مولى محمد تقى معروف به مجلسی اول است. او در علوم مختلف اسلامى مانند تفسير، حديث، كلام، فقه، اصول، تاريخ، رجال و درايه مسلط، در بسیاری از آنها صاحب نظر بوده است.
روز بزرگداشت علامه مجلسی
تاریخ
۳۰ مرداد ماه
علت نامگذاری
تاریخ وفات علامه مجلسی، نگارنده کتاب مشهور بحارالانوار
تاریخچه روز بزرگداشت علامه مجلسی
۳۰ مرداد ماه به نام روز بزرگداشت علامه مجلسی نامگذاری شده است. سی‌ام مرداد ماه يادآور روز بزرگداشت علامه مجلسی و روزی است كه نگارنده مجموعه مهم روايات شيعه، بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی وفات يافت.
تعریفی از شخصیت علامه مجلسی
ملا محمدباقر مجلسی فرزند ملا محمدتقی مجلسی، در سال ۱۰۳۷ ق. در اصفهان زاده شد و در سال ۱۱۱۰ ق، در همان شهر چشم از جهان فرو بست. او به «مجلسی دوم» و پدر بزرگوارش به «مجلسی اول» مشهور است و هر دو در شمار دانشمندان بزرگ شیعه هستند.
علامه محمد باقر مجلسی از بزرگترین عالمان شیعه است که خدمات گوناگون و فراوانی به جهان اسلام و مذهب تشیع کرده است. از جمله خدمات فرهنگی و دینی او تألیف کتابهای بسیاری در موضوعات مختلف دینی به دو زبان فارسی و عربی است. امّا در میان آثار گران‌سنگ علامه مجلسی، مجموعه عظیم بحارالانوار که به حق دایرة المعارف بزرگ شیعه است بیش از دیگر آثار وی موجب شهرت او شده است.
دعاى خیر پدر
از ملا محمد تقى مجلسى پدر علامه مجلسى نقل کرده‌اند که فرمـود: در یکى از شب‌ها بعد از نماز شب یک حالت خـوشى به مـن دست داد که فهمیدم هر حاجتى از خدا بخواهم بر آورده مى‌شود و فکر کردم، در امـور دنیا و آخرت چه چیز از خدا مسئلت بنمایم ناگاه صداى گریه محمد بـاقر از گهواره بلند شد. عرض کردم الهى به حق محمد و آل محمد (صل الله علیه وآله) این طفل را مروج دین خودت و نشر کننده احکام سید رسولانت قرار بده و او را موفق کن به توفیقاتى که انتهایى بـراى آن نباشد، شکى نیست که دعاى والد در حق این فرزند شایسته مستجاب و به درجات عالیه دست یافت.
اساتید علامه مجلسی
علامه در دوران جوانى خود از محضر دانشمندان و عالمانى عالیقدر همچون: ملا عبدالله شوشترى، شیخ عبدالله بن جابر آملى، شیخ على جبل عاملى و سایر بزرگان دین به ویژه فقیه و حکیم و محدث نامى ملا محسن فیض کاشانى (که در سفرى به اصفهان آمده و در آن دیار ماندگار شده بود) بهره‌هاى کافى برد.
روح علمی علامه محمدباقر مجلسی
پژوهش در آثار علمی علامه مجلسی و به ویژه بحارالانوار، پرده از این حقیقت بر میدارد که علامه پیش از آنکه در پایه و مایه علمی خویش، مدیون استاد دین و شرکت در حلقات درسی بزرگان باشد، وامدار روح جستجوگر و پژوهنده خود بود. هرچند او استادان فاضل بسیاری از جمله مرحوم پدرش داشته، ولی اهتمام به مطالعه و پژوهش و گفت و گوی علمی و آگاهی از آخرین تحقیقات معاصران و مذاکره با علمای زمان در حل مشکلات حدیثی و یاری دادن و یاری جستن از همگنان در سلوک علمی، از او شخصیت علمی همه جانبهای ساخته بود و انصافا اگر این گستردگی دانسته‌ها و روح تتبع و کاوش و پژوهش و اهتمام خستگی ناپذیر او در فراگیری دانش نبود، از عهده تدوین و تالیف بزرگترین دایرة المعارف حدیثی شیعه یعنی بحارالانوار بر نمی‌آمد.
دانش مرد خستگی ناپذیر
علامه مجلسی از جمله دانشمندانی است که با تدوین و تحقیق و تألیف انس همیشگی داشت و هرگز شعله همت او در دانش اندوزی به خاموش نمیگرایید. آن بزرگوار تمام مدت عمر مبارک خود را صرف فعالیتهای علمی نظیر تربیت شاگردان و آموختن علوم اهل بیت به آنان، و تألیف و تحقیق گذراند و حتی در خلال سفر حج یا سفرهایش به مشهدالرضا و عتبات مقدس عراق، برنامههای علمی خود را ترک نمیکرد و در دو دهه پایانی عمر شریفش که متولی برخی از مناصب رسمی دینی و حکومتی بود، فعالیتهای پژوهش و علمی خود را ادامه میداد.
جایگاه مجلسی در نزد عالمان دین
بسیاری از اهل تدین از مجلسی با عنوان بزرگترین احیاگر حدیث شیعه و از مروّجان موفق و کم مانند امامیه یاد می کنند. تعبیراتی، چون یگانه روزگار، کاونده دریا‌های حقایق الهی، روشن کننده مسائل پیچیده شریعت، جامع نیکیها و فضیلتها، عالم ربانی، خدمتگزار اخبار امامان، خاتم المحدثین، جامع معقول و منقول، کشاف حقایق ظاهری و باطنی قرآن، و سرآمد گذشتگان و آیندگان، که در نوشتههای دانشمندانی، چون اردبیلی، شیخ حر عاملی، یوسف بحرانی و سید بحرالعلوم آمده، نشان از پایگاه بلند او در نزد دانشمندان علوم دینی دارد.
شاگردان علامه مجلسی
از جمله شاگردان مشهور علامه مى‌توان میرزا عبدالله اصفهانى، سید هاشم بحرانى، سید نعمت الله جزایرى و ملا صالح مازندرانى را نام برد.
علامه مجلسی و فعالیت های اجتماعی
علامه مجلسی عالمی دینی بود که عرصه نشر تعالیم شیعی، ترویج آداب و سنتهای دینی، باز گفتن دیدگاههای خود درباره نحلهها و فرقههای منحرف از دین، سامان دادن یکی از بزرگترین جوامع حدیثی شیعه و امر به معروف و نهی از منکر را میدان فعالیت خود قرار داد. علامه مجلسی افزون بر همه این‌ها برخی مناصب رسمی دین را که بنا بر آموزههای دینی بر دوش فقیه نهاده شده، در بخش پایانی عمر خود تصدی کرد. اقامه نماز جمعه و شعایر دینی، نهی از منکراتی، چون شراب خواری، مبارزه با جریانات افراطی تصوف، و امر کردن پادشاهان به اجرای عدالت در دوران شیخ الاسلامی و…، از جمله فعالیتهای اجتماعی او به شمار می رود.
تالیفات علامه محمدباقر مجلسی
علامه مجلسى محقق پر‌کارى بود که در عمر شریف خـویش لحظه‌اى از تألیف و تحقیق نیاسود و توانست کتابخانه بزرگى را که یادگار نیاکانش بـود غنى‌تر و پر بارتر ساخته و جهت استفاده علاقه‌مندان در اختیار دانش پژوهان قرار دهد، او براى به دست آوردن کتب نادر و کمیاب به کشورهاى دیگر از جمله یمن مسافرت نمود. به دست تواناى علامه مجلسى کتب زیادى نگارش یافت که به دو بخش، تألیفات فارسى و عربى قابل تقسیم است.
تألیفات فارسى عبارت است از :
حیاه القلوب: مشتمل بر سه جلد است.
حلیه المتقین: در آداب معاشرت و زندگى فردى و اجتماعى.
عین الحیات: شرح وصیت پیـامبر اسلام به امت خودش.
مشکاه الانوار: در فضیلت و آداب قرائت قرآن و ثواب آن.
جلاء العیون: کتابى در باب تاریخ زندگانى چهارده معصوم .
ربیع الاسابیع: در اعمال روزها و هفته ها به خصوص شب و روز جمعه.
تحفه الزایر .
اختیارات الایام صغیر.
اختیارات الایام کبیر.
رساله بلا.
شرح کتاب روضه کافى و بسیارى از آثار دیگر از جمله تراجم و رسالات و مناجات نامه ها و …
تألیفات عربى به شرح ذیل مى باشد :
بحار الانوار: این اثر مشهور ترین و مهمترین اثر علامه مجلسى و اثر پر بار و بلند آوازه تاریخ تشیع است که در ۱۱۰ جلد تدوین شده است.
کتاب مرات العقول .
آداب الحج .
آداب التجهیز الموات.
الاجازات .
ملاذ الاخبار فى شرح کتاب تهذیب الاخبار شیخ طوسى .
شرح الاربعین حدیث … و ده‌ها کتاب دیگر .
وفات علامه مجلسی
چراغ عمر علامه مجلسی پس از ۷۳ سال نور افشانی در شب ۲۷ رمضان سال ۱۱۱۰ هجری در شهر اصفهان خاموش گشت و جهان از فیض وجود این عالم گرانمایه محروم شد. پیکر پاک علامه مجلسی در کنار مسجد جامع اصفهان و جنب مدفن پدر فرزانه‌اش مولی محمدتقی مجلسی به خاک سپرده شد و زیارتگاه شیعیان جهان شد.
علامه مجلسی هنگام مرگ کار‌های نیمه تمامی داشت که موفق به اتمام آنها نشد از قبیل: تکمیل بحار الانوار، نوشتن مستدرک البحار و… گرچه پس از ایشان شاگردان و ادامه دهندگان این راه پر فروغ خدمات ارزشمندی ارائه نمودند، اما جای خالی یک عالم فرزانه را هیچ کس و هیچ چیز پر نمی‌کند.
هدف از روز بزرگداشت علامه مجلسی
بزرگداشت یاد و خاطر علامه مجلسی بزرگ مردی که آثاری گرانبها تالیف کرد. هدف از بزرگداشت علامه مجلسی زنده نگهداشتن نام و یاد او و معرفی آثار گرانبهایش است.
نویسنده: مریم میرهاشمی
بروزرسانی: 28 مرداد 1400
