نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 21 شهریور 1401
ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – یکی از مهمترین اصول نگهداری و پرورش کبوتر، توجه به جیره غذایی کبوتر در زمان‌های مختلف رشد این پرنده و در نظر گرفتن فصل است. کبوتران در طبیعت از دانه‌های گیاهان، حلزون‌ها و کرم‌ها تغذیه می‌کنند، ولی به طور کلی به عنوان یک پرنده دانه خوار معروف هستند. تقریبا کبوتران پرورشی و پرواری از توقع یکسانی نسبت به کمیت و کفیت غذا برخوردارند و ۸۰ درصد غذای کبوتران را دانه‌های مختلف غلات و ۲۰ درصد بقیه را دانه‌هایی که بیشتر حاوی پروتئین هستند، تشکیل می‌دهند. در این مقاله با اصول تغذیه کبوتر، جیره غذایی مناسب در فصل تابستان و زمستان و میزان ترکیب جیره غذایی برای کبوتران آشنا می شوید.
اصول تغذیه کبوتر
۱. تغذیه کبوتر در تابستان
بهترین دانه‌های گیاهی در فصل تابستان برای تغذیه کبوتر دانه‌هایی مانند سویا، تخم کتان، کنجد، بادام زمینی، کلزا، شاهدانه، تخم آفتابگردان، ذرت سفید، تخم جارو، جو و مقداری گندم است. همچنین ارزن نیز دانه‌ای سبک و کامل برای کبوتر در فصل تابستان محسوب می‌شود که به دلیل هضم راحت و سبک بودن، پرنده را هنگام پرواز سنگین نکرده و برای کبوترانی که به منظور مسابقه پرورش داده می‌شوند، مناسب است. علاوه بر آن به دلیل داشتن طبع خنثی، در فصول گرم دارای طبع سرد خواهد بود.
۲. تغذیه کبوتر در زمستان
۳. نحوه تغذیه کبوتر جوجه دار
۴. غذای جوجه کبوتر
بعد از آن برای تغذیه جوجه کبوتر‌ها بهتر است که در آغاز، دانه‌ها به مدت نیم ساعت خیسانده شود و سپس در اختیار جوجه‌ها قرار گیرد و باید توجه داشت که پرنده بیش از اندازه لازم غذا نخورد. تغذیه کبوتر با ارزن، در زمانی که هنوز جوجه است به دلیل ریز و لیز بودن توصیه می‌شود. البته این بدان معنا نیست که فقط از ارزن استفاده کنید، زیرا در این زمان بدن کبوتر در حال بزرگ شدن و شکل گرفتن است و رعایت تنوع غذایی صحیح کمک شایانی به رشد خوب پرنده خواهد کرد.
میزان غذای کبوتر در هر وعده
بهتر است، هر کبوتر دو یا سه وعده در روز تغذیه شود، یا این که مقدار غذای مورد نیاز روزانه برای هر جفت کبوتر محاسبه شود و این مقدار غذا در طول روز در برابر کبوتر‌ها قرار داده شود. بهترین زمان تغذیه کبوتر از نظر کبوترداران با تجربه هنگام غروب آفتاب است. این کار موجب می‌شود که کبوتر گرسنه مانده و از صاحب خودش اطاعت کند و همیشه آماده پرواز بوده و هرز نشیند. البته کبوتر‌های ماده‌ای که جوجه دارند از این قاعده مستثنی هستند و لازم است در روز ۴ تا ۵ وعده غذا به آن‌ها داده شود. میزان مصرف دانه‌ها، مواد معدنی و سنگریزه در کبوتران در جدول زیر آورده شده است.
| – | دانه | مخلوط مواد معدنی و سنگریزه |
| یک جفت کبوتر با تولید ۱۳ جوجه در سال |
۱۳۶ گرم در روز ۵۰ کیلوگرم در سال |
۷ گرم در روز ۲/۵ کیلوگرم در سال |
| کبوتر بالغ بدون تولید جوجه |
۳۸ گرم در روز ۱۴ کیلوگرم در سال |
۲ گرم در روز ۰/۷ کیلوگرم در سال |
| کبوتران با ۴ هفته سن تا ۶ ماهگی |
۵۲ گرم در روز ۸ کیلوگرم در ۲۲ هفته |
۲/۵ گرم در روز ۰/۳۸ کیلوگرم در ۲۲ هفته |
| کبوتران جوان تا ۴ هفته سن | ۱/۶۲ کیلوگرم | ۸۰ گرم |
میزان ترکیب جیره غذایی برای کبوتران
| ماده غذایی | مقدار |
| پروتئین خام | ۱۸ درصد |
| چربی خام | ۴ درصد |
| فیبر خام | ۵درصد |
| انرژی قابل جذب | ۱۵ MJ در کیلوگرم |
| کلسیم | ۱ درصد |
| فسفر | ۰/۶ درصد |
| مس | ۲ میلیگرم / گرم |
| ید | ۱ میلیگرم / کیلورگرم |
| منگنز | ۵۰ میلیگرم / کیلوگرم |
| روی | ۵۰ میلیگرم / کیلوگرم |
| متیونین | ۰/۳۵ درصد |
| متیونین + سیستئین | ۰/۶۵ درصد |
| لیزین | ۰/۸۰ درصد |
| ویتامین آ | ۸۰۰۰ IE / کیلوگرم |
| ویتامین د ۳ | ۱۰۰۰ میلیگرم / کیلوگرم |
| ویتامین د | ۱۵ میلیگرم / کیلوگرم |
| ویتامین کا | ۳ میلیگرم / کیلوگرم |
| ویتامین ب ۶ | ۵ میلیگرم / کیلوگرم |
| ویتامین ب ۱۲ | ۳۵ میلیگرم / کیلوگرم |
نحوه غذا دادن به کبوتر
توجه: تغذیه کبوتر و شیوه دانه دادن و نوع دانه، به سن (جوجه یا بالغ بودن) پرنده بستگی دارد، پس از دادن دانه‌های درشت به کبوتران کوچک و یا دانه کوچک به کبوتران بزرگ که باعث عدم سیر شدن پرنده خواهد شد، پرهیز کنید.
ظرف غذای کبوتر
غذا‌های مضر برای کبوتر
- گندم و نان سیاه برای کبوتر مناسب نیست و باعث مشکلات گوارشی می‌شود.
- تغذیه کبوتر با غذا‌های گوشتی مضر است، زیرا معده این پرنده قدرت هضم غذا‌های گوشتی را ندارد و در صورت خورده شدن گوشت توسط کبوتر، منجر به مرگ او می‌شود.
- استفاده از شیر و فراورده‌های تهیه شده از آن مانند پنیر برای کبوتر مناسب نیست.
- از دادن هسته میوه‌ها، باقی مانده غذا‌های چرب و نمک‌دار و تنقلاتی مانند بیسکوییت، چیپس، پفک، شکلات و … به کبوتر خودداری کنید.
سایر توصیه‌های مهم
۱- از دادن باقی مانده‌های غذای خودتان مانند برنج پخته، باقیمانده خورش‌ها و .. به کبوتر پرهیز کنید، زیرا چربی و نمک موجود در این غذا برای پرنده مضر بوده و باعث اثر بسیار بدی در سیستم گوارشی حیوان و بروز اسهال و انسداد روده و بیماری گوارشی می‌شود.
۲- اگر کبوتری دارید که قبلا سابقه تخم کردن داشته ولی دیگر تخم نمی‌کند به او مخلوطی از گاو دانه و شاه دانه بدهید، چون این دو دانه گیاهی دارای میزان زیادی انرژی، ویتامین و پروتئین هستند و کمک خواهد کرد کبوتر شما دوباره تخم‌گذاری داشته باشد.
۳- در هنگام خرید دانه دقت کنید دانه‌ها تازه و سالم باشند و هیچگونه آثار کپک زدگی در آن‌ها مشاهده نشود. همچنین آلوده و کثیف نباشند. بهتر است مقداری از دانه را روی کف دست بریزید؛ دانه‌های خوب و مناسب، خیلی سریع جدا از هم روی کف دست قرار می‌گیرند. با مشاهده کوچکترین اثری از رطوبت یا جوانه زدن یا وجود فضله موش در دانه‌ها از خرید آن‌ها صرفنظر کنید.
۴- قرار دادن سیر در جیره غذایی کبوتر به پیشگیری از بیماری‌ها در پرنده کمک خواهد کرد، زیرا سیر یک ماده ضدعفونی‌کننده دستگاه گوارش است. سیر را به دو روش می‌توان به کبوتر داد:
- سیر تازه را با هاون کوبیده با مقداری آب مخلوط کنید و در اصطلاح «آب سیر» تهیه شده را با آب مورد نیاز روزانه کبوتر مخلوط کنید.
- مقداری روغن زیتون و سیر پودر شده را با دانه‌های روزانه مخلوط کنید.
سیر یکی از قوی‌ترین عامل‌ها برای جلوگیری از انواع بیماری‌هاست و علاوه بر آن در شادابی و سلامتی حیوان نیز بسیار مؤثر است.
سخن پایانی
در این مقاله از ستاره به طور کلی به مبحث تغذیه کبوتر پرداخته شد. در صورتی که علاقه‌مندید تا پرورش و نگهداری کبوتر را به عنوان شغل اصلی یا جانبی برای خود در نظر بگیرید یا قصد نگهداری از این پرنده را به عنوان یک حیوان خانگی و برای سرگرمی دارید، در درجه اول باید در این زمینه تحقیق کنید و معلومات خود را افزایش دهید، برای این کار می‌توانید به کتاب‌های مربوط و پرورش دهندگان فعال در استان خود مراجعه کنید و از نزدیک با نحوه کار آشنا شوید.
شما می‌توانید درباره نحوه نگهداری و پرورش قناری در منزل و نحوه پرورش جوجه مرغ عشق نیز در ستاره اطلاعات کسب کنید. چنانچه شما نیز تجربه‌ای در زمینه نگهداری و تغذیه کبوتر دارید، می‌توانید آن را از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر علاقه‌مندان به فعالیت در این حوزه به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: کتاب پرورش پرندگان مفید و کتاب جامع کبوتر
