زندگی نامه و آثار مهدی آذر یزدی

ستاره | سرویس چهره ها – مهدی آذر یزدی از پیشگامان عرصه باز نویسی آثار قدیمی و کهن به زبان کودکان و نوجوانان است. او را به دلیل آثارش، پدر ادبیات کودک و نوجوان نامیده اند. کتاب‌های او از جمله پرتیراژترین آثار ویژه کودکان و نوجوانان بوده که که اغلب آن‌ها برگرفته از متون قدیمی فارسی هستند. در این مقاله به بررسی زندگینامه و آثار مهدی آذر یزدی می‌پردازیم.

نام، دوره تاریخی و محل زندگی

مهدی آذر یزدی در ۲۷ اسفند ماه سال ۱۳۰۰ در روستای خرمشاه در نزدیکی یزد متولد شد. پیشه اصلی او نویسندگی برای کودکان و نوجوانان بود. در حقیقت اولین کسی که در ایران ایده نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان را عملی کرد، مهدی آذر یزدی است. به همین علت بود که وی را پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران نامیدند.

اجداد آذریزدی زرتشتی، اما خانواده او تازه مسلمان بودند. پیشه پدرش زراعت بود. پدر وی در امور دینی و مذهبی فردی متعصب به شمار می‌رفت، به طوری که کتاب‌های قرآن، حلیة المتقین، مفاتیح الجنان، جامع المقدمات و معراج ساده تنها کتاب‌هایی بودند که در خانه آن‌ها یافت می‌شد. همچنین پدر وی از ذوق و قریحه شعر و شاعری نیز بی‌بهره نبود به همین دلیل درباره مرثیه و مدح ائمه اطهار، دیوانی از اشعار را از خود به جای گذاشت.

مهدی آذر یزدی تا زمان جوانی در یزد زندگی می‌کرد و از کودکی، کار‌هایی همچون کمک به پدرش در زمین رعیتی، بنایی و کار در کارگاه جوراب بافی را انجام داده است. او پس سن ۲۰ سالگی در کتاب فروشی مشغول به کار شد و همین موضوع، وی را با موضوع کتاب و ادبیات آشنا کرد. مهدی آذر یزدی هیچگاه ازدواج نکرده و هیچ شغل دیگری غیر از نویسندگی نداشته است. آذر یزدی در سنین جوانی به تهران نقل مکان کرده و در چاپخانه‌ای در خیابان ناصر خسرو مشغول به کار شد. این نویسنده مشهور، در ۱۸ تیر ماه سال ۱۳۸۸ در بیمارستان آتیه تهران دار فانی را وداع گفت.

تحصیلات و شروع نویسندگی

آثار مهدی آذر یزدی

مجموعه داستان‌های ” قصه‌های خوب، برای بچه‌های خوب” معروف‌ترین اثر مهدی آذر یزدی به شمار می‌رود. این مجموعه داستان، جزو پرتیراژترین کتاب‌ها در تاریخ ادبیات ایران بوده که در هشت جلد به چاپ رسیده است. این اثر تاکنون ۶۴ بار تجدید چاپ شده و همچنین به زبان‌های چینی، روسی، اسپانیایی و نیز ارمنی ترجمه شد. از دیگر آثار مهدی آذر یزدی ویژه کودکان و نوجوانان می‌توان به گربه ناقلا، مجموعه قصه‌های ساده، مثنوی برای کودکان، قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن و گربه تنبل اشاره کرد.

در مجموع آذر یزدی، بیش از ۲۰ عنوان کتاب مخصوص کودکان و نوجوانان را به رشته تحریر درآورد. آثار دیگری نیز از آذر یزدی برای بزرگسالان وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان تصحیح مثنوی برای بزرگسالان، حکایت منظومی به نام شعر قند و عسل و همچنین دو کتاب در زمینه خودآموزی عکاسی و خود آموزی شطرنج را نام برد. روز درگذشت او را به نام ” روز ملی ادبیات کودک و نوجوان” نام گذاری کردند. مهدی آذر یزدی به واسطه نوشتن آثار خود، جایزه یونسکو و همچنین جایزه سلطنتی کتاب را دریافت کرد.

تاثیر و نقش مهدی آذر یزدی در ادبیات

آذر یزدی یکی از تاثیرگذارترین افراد در زمینه ادبیات کودکان و نوجوانان است. وی مجموعه ارزشمند و زیبای قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب را بر اساس داستان‌های کهنی از جمله قصه‌های کلیله و دمنه، قصه‌های مثنوی مولوی، قصه‌های قرآنی، قصه‌های مرزبان نامه، قصه‌های گلستان و بوستان، قصه‌های چهارده معصوم و قصه‌های سند بادنامه و قابوس نامه به رشته تحریر درآورد. بدین ترتیب، وی داستان‌های کهن را به شیوه سلیس و قابل فهم برای کودکان برگردانده است؛ به طوری که علاوه بر جذابیت و سرگرمی برای کودکان و نوجوانان، آن‌ها را با ادبیات ایرانی آشنا می‌کند.

در اثر قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن نیز تاثیر گذاری نوشته‌ها در ادبیات کودک و نوجوان به خوبی مشهود است. در این اثر، موضوعاتی همچون خیر و شر، حق و ناحق، مرد و نامرد، هشت بهشت، حکایت‌ها و افسانه‌ها و … وجود دارد. مهدی آذر یزدی بیشتر عمر خود را صرف نوشتن کتاب برای کودکان و نوجوانان کرد. کتاب‌های او دوستداران بیشماری در سراسر ایران داشته و آثار وی همیشه در قله ادبیات کودک و نوجوان قرار دارد. از دلایل تاثیر گذاری آثار وی می‌توان به ساده نویسی، تسلط بر مهارت نویسندگی و نیز پرهیز از خود نمایی نام برد. او با بهره گیری از قصه‌ها و شخصیت‌های منطبق با آیین و فرهنگ ایرانی توانست داستان‌هایی سرگرم کننده و آموزنده برای کودکان خلق کند.

از آنجاییکه قصه‌های کودکانه قدیمی از جمله تاثیرگذارترین عوامل در شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان هستند، آذر یزدی با قدرت قلم خود به خوبی توانسته از عهده این کار بربیاید و آن را به نحو احسن عملی کند. او در غنی کردن و باز نویسی داستان‌ها و افسانه‌های قدیمی برای کودکان و نوجوانان نقش به سزایی داشته و عشق به بچه‌ها در آثار او به خوبی قابل مشاهده است.

سخن آخر

اگرچه ادبیات در ایران سابقه‌ای دیرینه و بسیار کهن دارد، اما نویسندگان ادبیات حوزه کودک و نوجوان نسبت به بزرگسالان بسیار کمتر هستند. مهدی آذر یزدی به دلیل پیشگام بودن در این حوزه، همواره شهرت زیادی را در حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان به خود اختصاص داده بود. دغدغه اصلی وی، نگارش متن‌های قابل فهم و زیبا با بیانی ساده و جملاتی دلنشین برای این گروه سنی بوده است. شاید برایتان عجیب باشد اگر بدانید که آذر یزدی فرزندی نداشت. اگر شما نیز به این حوزه از ادبیات علاقه‌مند هستید، مطالعه ۵ داستان آموزنده کودکانه با موضوعات جذاب برای کودکان ، ۳ داستان کوتاه کودکانه در مورد ادب و ۵ داستان درباره مسئولیت پذیری برای کودکان را را از دست ندهید. همچنین در صورتی که درباره ادبیات کودک و نوجوان و آثار مهدی آذر یزدی دیدگاه و نظری دارید می‌توانید آن را در قسمت نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر مخاطبان ستاره در میان بگذارید.

• بیوگرافی فئودور داستایفسکی نویسنده مشهور روسی
•  بیوگرافی علی شریعتی، نویسنده و فیلسوف ایرانی