۱۰ خرداد؛ روز جهانی بدون دخانیات

ستاره | سرویس عمومی – هر ساله به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات یا به تعبیر دیگر روز جهانی بدون تنباکو، اقدامات و فعالیت‌های گسترده‌ای در سطح کشور با همکاری ارگان‌های ذی‌ربط انجام می‌شود. هدف از این اقدامات، حمایت طلبی برای اجرای سیاست‌های موثر بر کاهش مصرف دخانیات و ارتقای سطح آگاهی عمومی به ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به مضرات استعمال دخانیات است.

با توجه به این که بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله سکته‌های قلبی، یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان امروز محسوب می‌شوند، موضوع روز جهانی بدون دخانیات سال ۲۰۱۸ میلادی نیز دخانیات و بیماری قلبی با شعار” TOBACCO BREAKS HEARTS” از سوی سازمان جهانی بهداشت انتخاب شده بود.

تاریخچه روز‌ جهانی بدون دخانیات

کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۸۷ میلادی برای نخستین بار، ۳۱ ماه می را با عنوان روز جهانی بدون دخانیات نامگذاری کردند. در طول سال‌های گذشته تاکنون، این روز برگزیده، باعث رویارویی و بعضاً مقاومت‌هایی در سراسر جهان از جانب دولت‌ها، سازمان‌های بهداشت عمومی، افراد سیگاری، تولیدکنندگان محصولات دخانی و فعالان عرصه صنعت دخانیات شده است.

• سال ۲۰۱۸: مصرف تنباکو و ابتلا به بیماری‌های قلبی
• سال ۲۰۱۷: دخانیات، تهدیدی برای سلامت قلب
• سال ۲۰۱۶: بسته‌بندی محصولات دخانی
• سال ۲۰۱۵: زندگی بدون دخانیات، حقی برای همه
• سال ۲۰۱۴: ارتباط بین افزایش مالیات دخانیات، کاهش مرگ‌ومیر و بیماری
• سال ۲۰۱۳: ممنوعیت تبلیغات، ترویج و حمایت مالی صنایع دخانی
• سال ۲۰۱۲: شرکت‌های بزرگ دخانیات‌سازی
• سال ۲۰۱۱: معاهده جهانی کنترل دخانیات
• سال ۲۰۱۰: جنسیت و دخانیات
• سال ۲۰۰۰۹: هشدارهای بهداشتی محصولات دخانی
• سال ۲۰۰۸: دوران جوانی بدون دخانیات
• سال ۲۰۰۷: فضاهای سرپوشیده بدون دخانیات
• سال ۲۰۰۶: دخانیات به هر شکلی و اسمی کشنده است
• سال ۲۰۰۵: مسئولیت متخصصان بهداشت و سلامت در برابر دخانیات
• سال ۲۰۰۴: دخانیات و فقر، یک چرخه معیوب
• سال ۲۰۰۳: سینمای بدون دخانیات، دنیای مد بدون دخانیات
• سال ۲۰۰۲: ورزش بدون دخانیات
• سال ۲۰۰۱: دود دست دوم دخانیات کشنده است
• سال ۲۰۰۰: دخانیات کشنده است، فریب نخورید

بر همین اساس ۵ تا ۱۱ خرداد ۱۳۹۷ به عنوان هفته ملی بدون دخانیات با شعار ملی ” قلیان، سمی برای سلامت خانواده” و عناوین زیر در نظر گرفته شده است:

۱-شنبه ۵ مهر ۱۳۹۷ ” جوانان علیه قلیان”
۲-یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۷ “خانواده ی سالم با دوری از قلیان”
۳-دوشنبه ۷ مهر ۱۳۹۷ “قهوه خانه سالم عاری از دخانیات”
۴-سه شنبه ۸ مهر ۱۳۹۷ “دوری از دخانیات، حق شهروندی”
۵-چهارشنبه ۹ مهر۱۳۹۷ “تعهد و مسئولیت اجتماعی در پیشگیری از دخانیات”
۶-پنجشنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۷ “دوری از قلیان برای سلامت قلب”
۷-جمعه ۱۱ مهر ۱۳۹۷ “آموزه های دینی علیه قلیان”

تعریفی از روز جهانی بدون دخانیات

براساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، دخانیات سالانه ۶ میلیون قربانی می‌گیرد که بیش از ۶۰۰ هزار نفر از این قربانیان، افراد غیر سیگاری هستند که در معرض دود سیگار سایرین قرار گرفته‌اند. اگر راهکارهای جدی و موثرتری برای کاهش استعمال دخانیات صورت نگیرد، تا سال ۲۰۳۰ میلادی، تعداد مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات به سالانه بیش از ۸ میلیون نفر می‌رسد که حدود ۸۰ درصد از این تعداد مرگ و میرهای قابل پیشگیری، در کشوهایی با درآمد کم و متوسط رخ می‌دهد. در کشور عزیزمان ایران نیز همگام با دیگر کشورهای جهان روز جهانی بدون دخانیات برگزار می‌شود، در این روز موضوعاتی مانند حمایت‌های سیاسی و اجتماعی و قانون جامع کنترل دخانیات، محیط‌های آموزشی عاری از دخانیات، خانه و خانواده عاری از دخانیات، اماکن عمومی عاری از دخانیات، سازمان‌های مردم نهاد، روز جهانی محیط‌های عاری از دخانیات و محیط‌های ورزشی عاری از دخانیات با اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات بررسی خواهد شد.

مصرف دخانیات و تاریخچه سیگار

مصرف دخانیات سالانه میلیون‌ها نفر از مردم جهان را به کام مرگ می‌کشد و مایه رنج بسیار و تحمیل هزینه‌های بی‌شمار اقتصادی و اجتماعی می‌شود. با توجه به اینکه هر ۹ ثانیه، یک نفر به دلیل مصرف دخانیات می‌میرد، آثار مصرف دخانیات به یک همه‌گیری جهانی تشبیه شده است. دخانیات مهم‌ترین عامل قابل پیش‌گیری مرگ زودرس در بسیاری از کشورها به شمار می‌آید، ولی در بیشتر موارد، حتی خطرهای بهداشتی آن کمتر تخمین زده می‌شود. در آلمان نخستین کارخانه سیگارسازی در سال ۱۸۶۲ میلادی به کار افتاد. در کشورهای انگلستان و امریکا صنعت سیگارسازی در سال ۱۸۶۶ میلادی به وجود آمد. البته مصرف سیگار از اوایل قرن بیستم به شدت رو به گسترش نهاد، امروزه در جهان سالیانه صدها میلیارد سیگار تهیه و مصرف می‌شود.

در کشور ایران نزدیک به ۱۰ میلیون سیگاری، روزانه بیش از سه میلیارد تومان! خرج سیگار می‌کنند (یعنی در هر سال بیش از یک هزار میلیارد تومان!).

• به طور متوسط دولت‌ها بیش از دو برابر مبلغ مصرف سیگار را برای درمان بیماری‌ها و عوارض ناشی از آن هزینه می‌کنند. در کشور ما این مبلغ رقمی حدود ۶ میلیارد تومان در هر روز و بیش از دو هزار میلیارد تومان در هر سال می‌شود.
•  سالیانه ۵۴ میلیارد نخ سیگار در ایران مصرف می‌شود که نزدیک به ۱۲ میلیارد نخ آن تولید داخل و بقیه عمدتا از طریق قاچاق وارد و توزیع می‌شود.
• دود سیگار حاوی ۴۰۰۰ ماده شیمیایی است که سرطان زا بودن ۵۰ نوع از آن‌ها به اثبات رسیده است.
• در سراسر جهان روزانه بیش از ۳۲۰۰ نوجوان در سن زیر ۱۸ سال شروع به سیگار کشیدن می‌کنند که برای حدود ۲۱۰۰ نفر از آنها تبدیل به عادت روزانه می‌شود.
• بطور متوسط طول عمر افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری ۱۳ تا ۱۵ سال کمتر است.
• وابستگی به مصرف سیگار، جزء طبقه بندی بین المللی بیماری‌ها قرار دارد.
• در سراسر جهان از هر ۱۰ نفر بزرگسال، کشیدن سیگار باعث مرگ یک نفر می‌شود و این نسبت تا سال ۲۰۳۰ میلادی به یک نفر از هر ۶ نفر بزرگسال تغییر خواهد کرد.

هدف از بزرگداشت روز جهانی بدون دخانیات

امروز را روز جهانی بدون دخانیات نامیده‌اند. امروز، سمبلی است برای همه مردم دنیا، تا دست کم در این روز از سیگار و دود ناشی از آن کناره بگیرند و به جای دودِ کشنده و مسموم سیگار، زندگی سالم‌تری را به یکدیگر هدیه کنند. امیدواریم امروز همه سیگارها خاموش شود تا بتوان با خیالی آسوده نفس کشید و به جای سرفه‌های پی درپی در هوای دودآلود، در هوای پاک و سالم، با نفس‌هایی عمیق، شادی، نشاط و تازگی را در اعماق روح احساس کرد. بی شک امروز بهتر می‌توان اندیشید، می‌توان از خود پرسید آیا سیگار هم نشین مناسبی است؟ امروز می‌تواند آغازی برای یک پایان باشد، پایان استفاده از دخانیات و آغاز یک زندگی سالم و پرنشاط.