ستاره | سرویس مادر و کودک – عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی که به اختصار H.S.G گفته می شود، روشی است که به وسیله آن شکل و ساختمان رحم، باز بودن لوله های رحمی و هر گونه چسبندگی داخل حفره لگن بررسی می شود. معمولا در عرض ۷ ماه بعد از عکس رنگی رحم، بیشتر حاملگی ها اتفاق می افتاد. این حاملگی به علت فلاشینگ موکوس و دبری های جمع شده در لومن لوله ها و باز شدن لوله بدنبال آن می باشد. مهار ایننی سلولی در مایع پریتونئال توسط ماده کنتراست روغنی اتفاق می افتد و این نکته ممکنست میزان بسیار بالاتر حاملگی بدنبال استفاده از مواد رنگی روغنی را نسبت به مواد محلول در آب نشان دهد.
حساسیت و ویژگی عکس رنگی رحم بر حسب نوع انومالی
- عکس رنگی رحم در تشخیص پاتولوژی های لوله ای ۸۵% تا ۱۰۰% حساسیت دارد.
- عکس رنگی رحم برای تشخیص چسبندگی های داخل رحم تنها ۷۵% حساس است.
- حساسیت عکس رنگی رحم در تشخیص نقایص پرشدگی داخل رحم کم است و حدود ۵۰% می باشد و با استفاده از آن نمی توان بطور قابل اعتمادی پولیپ ها را از لیومیوم های ساب موکوز تشخیص داد.
کاربرد عکس رنگی رحم
- بررسی باز بودن لوله های رحمی
- بررسی فیبروم و پولیپ های رحم
- بررسی توده های توموری، چسبندگی، میوم فیبروئید رحمی در سقط های مکرر ناشی از ابنورمالیته مادرزادی رحمی و برای اثبات وجود و شدت این ابنورمالیته ها
نکات قابل توجه برای انجام عکس رنگی رحم
- معاینه برای اطمینان از عدم عفونت رحمی قبل از گرفتن عکس
- اطمینان از عدم بارداری در زمان عکس برداری
- زمان ایده ال برای انجام عکس رنگی رحم بعد از پایان سیکل قاعدگی و قبل از تخمک گذاری می باشد (روز دهم سیکل قاعدگی).
- دیلاتاسیون ساختمان های وریدی اطراف رحم در دوران قاعدگی احتمال اینتراوازیشن ماده حاجب را بیشتر می کند و لذا در دوران قاعدگی باید از انجام عکس رنگی رحم اجتناب شود.
- استفاده از مسهل، شب قبل از عکسبرداری و یا همان روز برای اینکه رحم و لوله ها به وضوح دیده شود.
- بعد از گرفتن عکس، یک تا سه درصد احتمال عفونت لگنی وجود دارد؛ و استفاده از آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت احتمالی ضروری است.
- ممکن است تا چند روز بعد از عکس گرفتن لکه بیینی وجود داشته باشد که امری طبیعی است.
- گاهی اوقات بعد از عکس گرفتن، لوله رحمی که بسته بوده، باز می شود و بارداری در همان ماه اتفاق می افتد.
- بیمارانی که در آنها آنتی بادی سرمی کلامیدیا، مثبت است و یا سابقه قبلی بیماری التهابی لگن دارند، باید ۱۰۰ میلی گرم داکسی سایکلین، دو بار در روز از دو روز قبل از عکسبرداری بمدت ۵ روز استفاده کنند.
- بهتر است بیمار یک ساعت قبل از عکس گرفتن از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی استفاده کند تا از کرامپ های مربوط به اینکار جلوگیری گردد.
تجهیزات و روش انجام عکس رنگی رحم
تجهیزاتی که معمولا برای گرفتن عکس استفاده می شود، شامل یک تخت رادیوگرافیک، یک تیوب اشعه ی X و یک مانیتور شبیه تلویزیون است.
- بیمار به پشت روی تخت می خوابد و پاهایش روی رکاب قرار می گیرد.
- یک اسپکولوم در واژن قرار داده می شود و دهانه رحم تمیز می شود و یک کاتتر از دهانه رحم عبور داده می شود.
- اسپکولوم خارج می شود و محلول مخصوص از طریق کاتتر تزریق می شود تا وارد رحم، لوله رحم و حفره لگن شود.
- در مراحل متعدد عکس رنگی رحم گرفته می شود.
- در برخی موارد اگر با ناهنجاری های مشخصی برخورد شود از بیمار خواسته می شود استراحت کرده و تا ۳۰ دقیقه منتظر بماند تا عکس های بعدی نیز گرفته شود. این تصاویر تاخیری ممکن است سرنخ هایی در جهت وضعیت پزشکی بیمار ارائه دهند که تصاویر اصلی که با ماده ی حاجب برداشته شده اند، این سرنخ ها را نشان ندهند.
- زمانی که تزریق ماده حاجب به اتمام رسید، کاتتر خارج شده و به مریض اجازه بلند شدن از روی تخت داده می شود.
طی انجام عکس رنگی رحم مقداری ناراحتی در زیر شکم احساس می شود اما زیاد طول نمی کشد.
عکس رنگی رحم، معمولا برای شناخت مشکلات باروری در زنان بکار می رود و به پزشک این امکان را می دهد که شکل و ساختمان دهانه ی رحم و لوله های فالوپ و هر نوع بدشکلی رحم و ساختار تولید مثلی را ارزیابی کند. این روش همچنین می تواند برای ارزیابی سقط جنین های مکرر که نتیجه ی ناهنجاری های مادرزادی رحم است، استفاده شود و یک روش تشخیصی و درمانی، با عوارض اندک است که با استفاده از آن می توان اطلاعات باارزشی در جهت انواع ناهنجاری هایی که سبب ناباروری یا عدم تکامل جنین می شود، به دست آورد. این روش بعضی اوقات لوله های فالوپ مسدود شده را باز کرده و به بیمار امکان حامله شدن را می دهد.