ستاره | سرویس روانشناسی – در مديتيشن شما متوجه میشويد که نه شاد هستيد و نه غمگين بلكه يك مشاهده کننده هستيد که شادی ها و غم ها را میبينيد در اين صورت ذهن شما به آهستگي شروع به ساکت شدن میکند و شما وقتی خود را در حال مشاهده آرام شدن ذهنتان ببينيد در واقع خود واقعي خود را ديده ايد. رسيدن به چنين حالتي هدف اصلي تمام مديتيشن هاست.
آموزش مدیتیشن در خانه
مدیتیشن در اصل تاثیر متقابل انرژی و تمرکز است و این نیروهای فعال با مرحله ذهنی و قرار گرفتن حالت صحیح بدن هماهنگ است. پس در نتیجه در این روش وضعیت قرار گرفتن بدن و عمل بسیار مهم است. اگر طرز قرار گرفتن اندامهای شما هماهنگ نباشد، احساس راحتی نمیکنید و حواستان پرت میشود. بدن شما باید در حالت رها شدن کامل باشد و در عین حال آگاه و هشیار باشید.
طرز صحیح قرار گرفتن در حالت مدیتیشن
میتوانید بایستید و یا راه بروید ولی از دراز کشیدن خودداری کنید. دراز کشیدن باعث بهم خوردن حالت ذهنی میگردد. همه چیز نامفهوم میشود و انسان در حالت خواب و بیداری قرار میگیرد. اگر ناراحتی جسمانی دارید به صوتی که بایستی دراز بکشید، سعی کنید در محلی قرار بگیرید که خوابتان نبرد یا میتوانید دستان خود را از آرنج خم کنید و رو به سقف، مچها را شل و رها نگه دارید این مساله باعث ایجاد انرژی کافی برای جلوگیری از خواب میشود.
نشستن روی صندلی
راحتترین روش نشستن این است که صاف بنشینید و سرتان را بالا نگه دارید. قبل از شروع مراقبه بهتر است کمی نرمش کنید تا عضلاتتان آرامش پیدا کند. این مساله بخصوص در مراقبه دراز مدت بسیار مهم است. اگر روی صندلی نشسته اید پاهای خود را روی هم نیندازید و دست به سینه نشینید، زیرا هر دو حالت مانع جریان خون در رگهای شما می شود. در نشستن روی صندلی به اصول زیر دقت کنید
- رانها را باید در تطابق با طول صندلی نگاه داشت و از عقب تا جلوی صندلی کشیده شده باشد.
- ارتفاع صندلی به اندازه ای باشد که کف پاها بطور کامل در تماس با کف اطاق باشند .
- ترجیحا درصندلي غير فلزي و يا در ساختمان صندلی كمتر فلز بکار رفته باشد .
- در صورت امکان از صندلی دسته دار برای قراردادن دستها در روی آن استفاده شود .
- بهتر است محل نشستن دارای یک بالش نازک باشد ، شما باید روی این صندلی کاملا راحت باشید. این کار باعث می شود قسمت تحتانی شما در حالت تعادل قرار گیرد.
نشستن بر روی زمين
برخی از افراد ترجیح می دهند از وضعیت نشسته (اصطلاحاً بر روی زمین ) استفاده کنند. در اوایل کار بصورت خیلی ساده فقط چهار زانو بنشیند و پشت خود را به یک دیوار تکیه دهید. پاها را صاف به سمت بیرون بگذارید. یعنی یک پا را زیر ران مخالفش گذاشته و پای دیگر را روی قوزک پای اول قرار دهید. با این کار پا درحالت استراحت قرار میگیرد. ستون فقراتتان را صاف کنید. این نیمی از حرکت لوتوس است برای کشیدن و تنظیم کردن ستون فقرات می توانید دستها را بالای سر خود برده و کاملا به طرف بالا بکشید، تا ستون فقرات به بهترين وضعيت خود در حال كشيدگي قرار گيرد، وسپس دستها را پايين آورده روي زانوها بگذاريد.
مدیتیشن در حال حرکت
اگر در حال حرکت یا راه رفتن هستید, باید گردن و پشت خود را صاف و در حالت وارهیدگی قرار دهید. زانو های خود را منقبض نکنید, دستتان باید راحت در کنارتان آویزان باشد.شاید لازم باشد کمی هم سرتان را به سمت جلو خم کنید و به زمین چشم بدوزید. مدتی طول می کشد تا وضعیت مناسب بدنی تان برای مراقبه دستتان بیاد, سعی کنید چندین حالت بدنی را امتحان کنید و فراموش نکنید که صبور و مهربان باشید.
- در صورتیکه بطرف شرق بنشینید رسیدن به وضعیت صحیح مدیتیشن کمی آسانتر خواهد بود .
- بهتر است مدیتیشن روزانه و هر روز در یک ساعت معین انجام شود.
- زمان مناسب صبحها پس از بيدار شدن از خواب و شبها قبل از وقت خوابتان باشد.
انواع روشهای مدیتیشن
مدیتیشن و روش ذهنی خود شامل مراقبههای ساختاری و بیساختار میشود.
مدیتیشن ساختاری
مدیتیشن ساختاری آنهایی هستند که با دقت و ظرافت مشخص و در زمان معلوم برای فعالیتهای درونی خاص انجام میگیرند. مدیتیشن لوتوس و شمارش تنفس از این دسته هستند.
مدیتیشن ساختاری خود به سه دسته بیرونی، میانی و درونی تقسیم میشود. در نوع بیرونی تمرین با موضوعی بیرونی شروع میشود. روش تفکر یک مدیتیشن ساختاری بیرونی است. در این روش شی خاصی انتخاب میشود و در فاصلهای از چشمها قرار داده میشود، فرد باید تلاش کند نگاه خود را متمرکز بر شی نگه دارد و هر زمان که نگاهش منحرف شد، میتواند با جمله یا عبارتی مثل « خوب حالا برگرد به راهت »، دوباره نگاهش را روی شی متمرکز کند. نگاه نباید به یک نقطه خاص از شی متمرکز باشد، بلکه کل یک شی نگریسته میشود و به این طریق فرد ذهن خود را روی شی متمرکز نگاه میدارد.
روش تراوا ، نیلوفر آبی هزار برگ ، ذکر یامانترا ، من کیستم ، سماع صوفیه ، آگاهی حسی و پناهگاه امن از جمله روشهای ساختاری مدیتیشن هستند.
مراقبه بیساختار
در روشهای بیساختار ذهنی موضوع مشخصی انتخاب میشود و فرد تلاش میکند ذهن خود را معطوف به مسائل پیرامون این موضوع نگه دارد. موضوع انتخابی ممکن است یک کلمه باشد، یا یک عبارت یا یک سوال مشکل. هدف از این نوع روش آزاد کردن ذهن در یک زمینه مشخص است تا فرد بتواند در این زمینه رشد کند. هدفمندی و داشتن اراده در تمرکز روی موضوع آن را از افکار ساده و گیج کننده معمولی متمایز میسازد.
چگونه مدیتیشن را انجام دهیم؟
روش اول
با چشمان باز ميتوانيد از يك شمع روشن در مقابل خود استفاده نمائيد و با تمركز بر روي شعله آن، سعي كنيد فقط به شعله نگاه كنيد. به نور شمع و هاله دور آن توجه كنيد و سعي كنيد كمتر پلك بزنيد و اگر افكار آمدند ، آرام آنها را از ذهنتان خارج كنيد و مجددا تمركز خود را به نور شمع دهيد. اگر متوجه شديد فكري ذهنتان را مشغول كرده وشما توجه تان از شمع خارج شده به آرامي فكر را رها كنيد و دوباره توجه خود را به نور شمع برگردانید
روش دوم
با بيني ، يك دم عميق شكمي انجام دهيد و چند لحظه نفس را نگه داريد و سپس با دهان و با كمك شكم تمام نفس را به بيرون برگردانيد. سعي كنيد زمان دم و نگه داشتن هوا و بازدم باهم مساوی باشد. بهطور مثال اگر دم شما ۴ ثانيه طول ميكشد هوا را ۴ ثانيه در درون ريه خود نگه داريد و بعد با يك بازدم ۴ ثانيه اين هوا را به بيرون برگردانيد و چند با اين عمل را انجام دهيد تا به يك احساس آرامش دست يابيد. شما در حال مديتيشن میتوانید به موزيك گوش دهيد و اگر فكری به ذهنتان خطور كرد به آرامي آنرا از خود دور كنيد و دوباره توجه خود را به مديتيشن و تنفس و شنيدن صداي موزيك بازگردانید.
شگردهای مراقبه
مراقبه برای ارادهای قویتر
بیخ شستت را سفت با انگشت سبابهات بگیر و بکوش نبضت را تنها سر نوک شستت حس کنی. اینی که میزند، نیروی زندگی توست، نفس توست، تکلیف و واقعیت و روان و آماج توست. همهی اینها در سر شست تو متمرکز میشوند. آنگاه ناخن شستت را در نگر بگیر و احساس کن که رویا و واقعیت تو در آنجا نهفته است. آنگاه اگر ایدهای داشته باشی، همهی توان ارادهای را که میخواهی از شستت دریافت خواهی داشت. این را هم باید گفت که شست میتواند نشان دهد کسی نیروی ارادهی خوبی دارد یا نه. اگر بیخ شست کسی نازک باشد، وی باید از نیروی اردهی خوبی بهرهمند باشد. هر چه این نازکی هویداتر باشد، آن کس باید نیروی ارادهی نیرومندتری را دارا باشد.
مراقبه پایین آوردن وزن
تو میتوانی هر روز برای لاغر شدن مراقبه کنی. تا آغاز به مراقبه میکنی، باید تصور کنی یک پر هستی. میتوانی یک پر را پیش روی خود بگذاری و حس کنی همان پر هستی. نیروی تصورت را به کار بگیر. تصور، واقعیت در جهان دیگر است. اگر نیروی ارادهی متمرکزت را سوی پر کنی و اگر بتوانی با آگاهی پر یکی شوی، میتوانی وزنت را کم کنی، توفیری هم ندارد چه میخوری. تو که نمیخواهی به سبکی پر بشوی- روشن است که نمیخواهی! این پر تنها یک نماد است. پر، سبکی را نمادین میکند. اگر بتوانی تصوری نیرومند را در خردت پدید آوری و خود را سبک بدانی، خردت خودبهخود به هستی فیزیکی تو فشار میآورد. تصور، نیرویی بسیار توانمند است. نیروی تصورت به تو یاری خواهد کرد.
مدیتیشنها و مراقبههای فراوانی مانند مراقبه روی قلب، مراقبه با تنفس از راه بینی، مراقبه روی سادگی، خلوص، پاکی و… وجود دارد که هر یک از آنها مریدان و طرفداران خود را دارد که میتوانید با استفاده از آنها به آرامش و تعالی روح خود برسید.
روشها و شگردهای مراقبه: شری چینموی/ امیرحسین اکبری شالچی
علی حشمتی
سلام و ارادت…مطلب مفید و آموزنده درج شده در سایت ستاره درباره مدیتیشن و مراقبه جای بسی تقدیر و تشکر دارد.از زحمات شما عزیزان و از مترجم محترم این مقاله نهایت سپاسگزاری را دارم.با احترام
علی حشمتی