دیفن باخیا؛ شرایط نگهداری، تکثیر و نکات مهم آن

گیاهان زینتی معمولاً به دلایلی مانند تصفیه هوا یا زیبایی ظاهریشان در محیط‌های آپارتمانی و خانه‌ها نگهداری می‌شوند. در این میان برخی از این گیاهان، هر دو قابلیت تصفیه هوا و زیبایی بصری را با هم دارند و این موضوع سبب شده که محبوبیت بیشتری داشته باشند. دیفن باخیا یکی از گیاهان تصفیه کننده هوا بوده که علاوه بر کاربردی بودن، جلوه خاصی به خانه شما می‌بخشد.

این گیاه از خانواده بزرگ Araceae ها بود و با نام علمی Dieffenbachia amoena شناخته می‌شود. در زبان انگلیسی نیز این گیاه را با نام Dumb cane می‌شناسند و یکی از معدود گونه‌هایی است که خوردن آن برای انسان، مضر خواهد بود. در اصطلاح عامیانه برخی افراد دیفن باخیا را با نام «گیاه گنگی یا بی عقلی» می‌شناسند، چرا که خوردن شیره آن، سبب از دست دادن قدرت تکلم انسان خواهد شد.

اگر به دنبال دلیل محبوبیت و پرفروش بودن این گیاه آپارتمانی هستید، در ادامه همراه ما باشید تا با بررسی مشخصات ظاهری و ویژگی‌های این گیاه، سوالات احتمالی شما را پاسخ دهیم.

 

 

مشخصات ظاهری دیفن باخیا

دیفن باخیا گیاهی با ارتفاع بلند و برگ‌های پهن است که در تمام طول سال سبز خواهد بود و جلوه خاصی به محیط خانه می‌دهد. این گیاه در پروسه رشد، برگ‌های پایینی خود را از دست می‌دهد و برگ‌های بالاتر همزمان با رشد ساقه، پهن‌تر و بزرگ‌تر خواهند شد. به این ترتیب این گیاه در سنین بالاتر، ساقه بلندی دارد که قسمت‌های بالایی آن را برگ‌ها پهن و طرحدار پوشانده است.

ساقه دیفن همواره به رنگ سبز بوده و از نظر بافت، نرم و آبکی است. برگ‌های دیفن به شکل بیضی و نوک تیز رشد می‌کنند و به مرور روی آن‌ها لکه‌هایی ایجاد می‌شود که به رنگ سفید، زرد یا ترکیبی از هر دو آن‌ها هستند. 

اگر شرایط نگهداری برای این گیاه کاملاً مناسب باشد، برگ‌هایی با اندازه ۵۰ سانتی‌متری هم روی آن رشد می‌کنند و در فصل‌های بهار و تابستان گل‌ها سفیدی شبیه به گل‌های گیاه اسپاتی فیلوم می‌دهد که طول عمر چندانی ندارند.

 

انواع مختلف دیفن باخیا

شاید تا به حال چند نوع خاص از گیاه را در گلخانه‌ها دیده باشید، اما جالب است بدانید که محققان تا امروز، ۲۰ گونه مختلف از گیاه را شناسایی کرده‌اند. ویژگی ظاهری مشترک در میان همه این گونه‌ها را می‌توان برگ‌های پهن و ابلق آن‌ها دانست که یک مشخصه خوب برای تشخیص این گیاه هستند.

 در ادامه نام انواع مختلف دیفن آورده شده است:

1. دیفن کاملیا (Dieffenbachia Camille)
2. دیفن استتار (Dieffenbachia Camouflage)
3. دیفن ماکولاتا (Dieffenbachia Maculata)
4. دیفن سگوئین (Dieffenbachia Seguine)
5. دیفن کارینا (Dieffenbachia Carina)
6. دیفن کامپکت (Dieffenbachia Compacta)
7. دیفن باخیا دلیلا (Dieffenbachia Delilah)
8. دیفن هانی دو (Dieffenbachia Honeydew)
9. دیفن باخیا ماری (Dieffenbachia Mary)
10. دیفن تروپیک اسنو (Dieffenbachia Tropic Snow)
11. دیفن اسنو یا برفی (DieffenbachiaSnow)
12. دیفن سارا (Dieffenbachia Sarah)
13. دیفن درخشان (Dieffenbachia Sparkle)
14. دیفن ستاره روشن (Dieffenbachia Star Bright)
15. دیفن پیروزی (Dieffenbachia Triumph)
16. دیفن تروپیک ماریان (Dieffenbachia Tropic Marianne)
17. دیفن وایت اتنا (Dieffenbachia White Etna)
18. دیفن پورتوریکو (Dieffenbachia Puerto Rico Variegated)
19. دیفن تروپیک رین (Dieffenbachia Tropic Rain)
20. دیفن پلنگی (Dieffenbachia Panther)

هر یک از گونه‌های عنوان شده، از نظر سایزی با دیگری متفاوت هستند. بعضی از آن‌ها مانند«دیفن کارینا» تنها تا ارتفاع ۵۰ سانتیمتری و برخی دیگر مانند «دیفن ماکولاتا» می‌توانند تا ارتفاع ۲ متری هم رشد کنند. 

رایج‌ترین گونه از دیفن باخیا در ایران را می‌توان دیفن سگوئین دانست که مقاومت بیشتری در برابر شرایط آب و هوایی دارد.

 

 

شرایط نگهداری از دیفن باخیا در خانه

گیاه دیفن باخیا یکی از گیاهان آپارتمانی مقاوم و جان‌سخت محسوب شده و شرایط نگهداری و مراقبت از آن در خانه کار دشواری نخواهد بود. با این وجود برای رشد بهتر این گیاه، لازم است اطلاعاتی هر چند محدود، در مورد نحوه آبیاری یا خاک مناسب آن در اختیار داشته باشید. 

در ادامه این مطلب، پارامترهای مهم در نگهداری از دیفن در خانه را بررسی خواهیم کرد:

آبیاری

یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که سبب خرابی این گیاه در محیط آپارتمانی می‌شود، آبیاری بیش از حد است. دیفن به عنوان گیاهی رطوبت دوست شناخته می‌شود، اما این موضوع دلیلی برای آبیاری پی در پی نخواهد بود. بهتر پس از خشک شدن ۲ الی ۳ سانتیمتر از سطح خاک، اقدام به آبیاری کنید. 

در زمان آبیاری بهتر است از آبی استفاده شود که برای مدت ۲۴ ساعت در فضای آزاد مانده باشد؛ چراکه کلر یکی از موادی است که می‌تواند آسیب‌های زیادی به گیاهان وارد کند و با این کار، کلر موجود در آب از بین خواهد رفت.

خاک این گیاه بایستی همواره مرطوب باشد و به همین دلیل یکی از گیاهان مناسب سرویس بهداشتی و حمام خواهد بود. (البته با وجود نور کافی)

نور

دیفن در نور غیر مستقیم و زیاد می‌تواند بهترین شرایط رشد را داشته باشد، اما از قرار دادن این گیاه در معرض نور مستقیم آفتاب خودداری کنید؛ چرا که سبب سوختگی برگ‌های آن خواهد شد. از طرفی نور کم می‌تواند بر فرآیند رشد گیاه اثر منفی گذاشته و سبب رشد علفی آن شود.

 

 

خاک

خاک مناسب برای دیفن باخیا، باید توانایی نگهداری رطوبت را داشته باشد. از این رو به زهکشی خاک توجه زیادی داشته باشید و از خاک سبک برای کاشت دیفن باخیا استفاده کنید. ترکیبات خاک دیفن می‌تواند شامل پرلیت، خاک برگ و کوکوپیت باشد.

دما و رطوبت

این گیاه در برابر تغییر دمای ناگهانی حساس بوده و بهتر است در دمای ثابتی بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد، نگهداری شود. اگر دمای محیط بیش از ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد، بهتر است روزانه با آب بدون کلر این گیاه را غبار‌پاشی کنید.

در کل دیفن باخیا گیاهی رطوبت دوست است؛ رطوبت خاک گلدان این گیاه باید عددی بین ۶۰ تا ۹۰ درصد باشد. برای تامین رطوبت مورد نیاز این گیاه، می‌توانید یک ظرف آب کوچک کنار گیاه قرار دهید یا از روش ایجاد «جزیره» استفاده کنید.

ساخت جزیره:

1.  یک زیرگلدانی (بزرگ‌تر از گلدان) انتخاب کنید.
2.  در آن یک لایه شن درشت بریزید یا در مرکز آن، یک تخته سنگ قرار دهید.
3.   گلدان را روی شن‌ها یا سنگ قرار دهید.
4.   درون زیرگلدانی را پر از آب کنید؛ دقت کنید که انتهای گلدان، به هیچ وجه داخل آب نرود؛ چراکه خیس ماندن دائمی ریشه، منجر به نابودی آن خواهد شد.

 

 

روش های کاشت و تکثیر دیفن باخیا

اولین نکته ضروری برای تکثیر دیفن باخیا توجه به این نکته است که این گیاه از گروه گیاهان سمی است و شیرابه موجود در ساقه و برگ‌های آن بسیار سمی و خطرناک است؛ به طوریکه شیره تند برگ و ساقه این گیاه در صورت تماس با دهان، سبب سوزش و بی حسی دهان و گلو می‌شود، به حدی که حتی ممکن است تارهای صوتی را فلج کرده و حتی منجر به خفگی شود. بر همین اساس لازم است برای قلمه زدن گیاه حتما از دستکش استفاده شود.

برای تکثیر این گیاه می‌توانید از سه روش استفاده کنید که شامل استفاده از پاجوش، قلمه زنی در خاک یا قلمه زنی در آب می‌شوند.

۱. تکثیر از طریق پاجوش

پاجوش‌ها روی ساقه و بدنه گیاه یا در کنار گیاه اصلی رشد می‌کنند؛ نوعی که در کنار گیاه اصلی رشد می‌کند دارای ریشه بوده و برای تکثیر مناسب خواهند بود. پاجوش بایستی به اندازه کافی رشد کند تا برای تکثیر مناسب باشد.

۲. تکثیر از طریق قلمه زنی در خاک

۱. قلمه ها را می توان از قسمت انتهایی ساقه دیفن باخیا و همچنین از طول ساقه تهیه کرد. جالب است بدانید، قلمه‌های تهیه شده از قسمت انتهایی ساقه زودتر از دیگر انواع قلمه ریشه می‌دهند.

۲. طول قلمه مورد نظر لازم است حداقل ۱۰-۸ سانتیمتر باشد. همچنین هر قلمه لازم است حداقل یک جوانه و به شکل مطلوب چند جوانه داشته باشد.

 

 

۳. بهتر است قلمه مورد نظر را به شکل اریب برش دهید.

۴. لازم است قبل از کاشتن قلمه‌ها شیره گیاه خشک شود که در حدود ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد. در طی این مدت قلمه‌ها را در مکانی خشک با دمای متوسط و به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کنید.

۵. برای کاشت قلمه‌ها بهتر است از مخلوط یک قسمت پیت ماس، یک قسمت شن یا یک قسمت پیت ماس و یک قسمت پرلایت استفاده شود.

 

 

۶. قلمه دیفن باخیا را می‌توان هم به شکل عمودی و هم به صورت افقی در بستر کاشت. در کاشت عمودی، حدود ۳-۲ سانتیمتر را در داخل بستر فرو ببرید. در کاشت افقی باید نیمی از ارتفاع قلمه به پایین در بستر کاشت قرار گیرد. همچنین میتوان قلمه‌های دیفن باخیا را در آب نگهداری کرد تا زمانی که ریشه دهد.

 

 

۷. ظرف محتوی قلمه ها را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب با دمای ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتیگراد قرار دهید.

۸. حفظ رطوبت بستر کاشت و به‌خصوص هوای اطراف در طی ریشه زایی قلمه دیفن باخیا بسیار مهم است و می‌توانید با قرار دادن یک کیسه پلاستیکی شفاف به حفظ رطوبت در اطراف قلمه‌ها کمک کرد. به منظور تهویه هوا در روی پلاستیک چند سوراخ ایجاد کنید.

۹. در شرایط مناسب، ریشه‌زایی قلمه‌های دیفن باخیا ۳۰-۲۱ روز طول خواهد کشید و زمانی که طول ناحیه جوانی که به تازگی رشد کرده است حدود ۵ سانتیمتر شد، می‌توان پوشش پلاستیکی را برداشته تا گیاه در شرایط رطوبت عادی و معمولی اتاق به رشد خود ادامه دهد.

 

۳. تکثیر از طریق قلمه زنی ساقه در آب

مراحل انجام این روش بسیار ساده است و تنها باید دقت کرد که ساقه‌ای انتخابی، حداقل یک جوانه (دایره قهوه‌ای رنگ) داشته باشد. پس از مدتی می‌توانید ریشه‌های گیاه را مشاهده کرده و این در واقع زمان کاشت قلمه در خاک است.

 

 

زمان مناسب قلمه زدن دیفن باخیا

به طور کلی در سراسر سال می توان از گل دیفن باخیا قلمه تهیه کرد اما ریشه زایی در قلمه هایی که در بهار و یا اوایل تابستان تهیه شده اند بیشتر است.

 

پاسخ به سوالات متداول درباره دیفن باخیا

۱. آیا دیفن باخیا سمی است؟

همه انواع دیفن باخیا، گیاهان سمی و مضر برای انسان هستند که خوردن آن‌ها مشکلاتی از قبیل خفگی یا از دست دادن قدرت تکلم را به همراه دارد.

۲. آیا دیفن باخیا گل می‌دهد؟

بله، در شرایط نگهداری مناسب، این گیاه در فصل‌های بهار و تابستان گل می‌دهد.

۳. آیا دیفن باخیا پاجوش می‌زند؟

بله، پاجوش‌های این گیاه هم روی ساقه اصلی و هم در کنار آن رشد می‌کنند.

۴. آیا گل دیفن باخیا حساسیت زاست؟

تمام قسمت‌های دیفن باخیا از جمله برگ، ساقه، ریشه و حتی گل آن، برای انسان سمی و مضر هستند. (برای کودکان خطر بیشتری دارد.)

 

نکته آخر

امیدواریم از این مطلب استفاده لازم را برده باشید؛ اگر به دنبال انتخاب گیاهان مقاوم و زیبا برای شرایط آپارتمان و خانه خود هستید، توصیه می‌کنیم سانسوریا و قاشقی را نیز در نظر داشته باشید.

در آخر فراموش نکنید نظرات و تجربیات خود را در پایین همین مطلب با ما در میان بگذارید.