آشنایی با پرنده قمری؛ مشخصات ظاهری و نحوه تولید مثل آن

پرنده قمری با نام علمی (Spilopelia senegalensis) گونه‌ای پرنده از راسته کبوترسانان است که به طور معمول در ارتفاعات پایین پرواز می‌کند و هنگام فرود آمدن بسیار بال‌هایش را تکان می‌دهد. پرنده قمری در مناطق گرمسیری مانند جنوب صحرای آفریقا، خاورمیانه، جنوب آسیا، هند، استرالیای غربی و ایران زندگی می‌کند. این پرنده را در تمام نقاط ایران می‌توان یافت، حتی در مناطقی که بسیار گرم و سرد است. این نشان می‌دهد که این پرنده در برابر سرما و گرما مقاومت دارد و در هر آب و هوایی می‌تواند زندگی و تخم گذاری کند.

 

مشخصات ظاهری پرنده قمری

بیشتر پرهایی که روی بدن پرنده قمری مشاهده می‌شود خاکستری شنی است. این مسئله سبب می‌شود، پرنده قمری شبیه کبوترهای دیگر به نظر برسد. از این رو برای تشخیص آن باید به نیم طوقی که در پشت گردن این پرنده وجود دارد توجه کرد. در واقع نیم طوق پشت گردن قمری، مشکی با کمی سفیدی است که از این نشانه وجه تمایز این پرنده نسبت به سایر کبوترهاست. از دیگر ویژگی‌های قابل تمایز این پرنده، نوک بلند و نازک و پاهای قرمز آن است. در قسمت دم قمری نیز پرهای سیاه رنگی را خواهید دید که این نیز از ویژگی‌های خاص پرنده قمری به شمار می‌آید.

طول بدن این پرنده در حدود  ۲۹ تا ۳۰ سانتی‌متر است. پرواز این پرنده نیز کند به نظر می‌رسد. بیشتر اوقات پرنده‌های قمری را می‌بینیم که اکثر وقت خود را صرف نشستن و غذا خوردن می‌کنند. بر اساس این ویژگی‌های ظاهری می‌توانید پرنده قمری را به درستی شناسایی کنید. نر و ماده این پرنده شبیه به هم هستند  و پرنده نابالغ تیره‌ رنگ‌تر است. همچنین بارزترین ویژگی که همه ما از آن مطلع هستیم آهنگ قمری است که آوایی شبیه به صدای کوکو – کوکو – کو سر می‌دهد.

 

 

مشخصات رفتاری پرنده قمری

یکی از رایج‌ترین رفتارهای این نوع پرنده، غذا خوردنش از روی زمین است. آن‌ها خاک‌ها را کنار می‌زنند تا بتوانند دانه در آن پیدا کنند. مرتب به زمین نوک می‌زنند و خاک را برمی‌دارند اما به آن خراش و آسیب نمی‌رسانند. جفت‌های قمری نیز بر اساس آداب و رسومی که بین زوج‌ها انجام می‌شود، پنجه‌های خود را به صورت نوازش بر روی گردن جفت خود حرکت می‌دهند. بعد از مدتی به سمت نوک‌ها و چنگ زدنشان و کوبیدن سر به یکدیگر حرکت می‌کنند.

این پرندگان بیشتر بر روی زمین زندگی می‌کنند و به دنبال غذا می‌گردند. معمولاً اجتماعی نیستند و تنها یا جفتی زندگی می‌کنند.

 

 

تغذیه پرنده قمری

پرنده قمری مانند پرندگان دیگر از دانه‌های مختلفی مانند ارزن، کتان، جو، گندم، ذرت، برنج خام و پخته، بذر و دانه‌های سبزی‌هایی مانند خرفه، گشنیز، گل کلم، کاهو و… تغذیه می‌کند. این پرندگان در طبیعت از انواع دانه‌ها و میوه‌های وحشی و موجودات زنده مانند موریانه، کرم خاکی و انواع حشرات نیز تغذیه می‌کنند. قمری‌ها برخی از اوقات سنگ‌های کوچکی را برای هضم غذایشان می‌خورد.

 

جفت گیری و تولید مثل پرنده های قمری

فصل تخم گذاری قمری اوایل بهار است. در مناطق گرم‌تر ممکن است این کار در روزهای آخر زمستان انجام گیرد. ابتدا پرنده‌های نر و ماده با هم شروع به لانه سازی می‌کنند به طوری که ماده در محلی که قرار است لانه ساخته شود می‌نشیند و پرنده نر برای او تکه‌های چوب می‌آورد و چند روز بعد از اتمام لانه سازی، پرنده ماده تخم گذاری می‌کند. قمری یکی از پرندگانی است که فرزندان زیادی دارد. یک جفت قمری می‌تواند چندین بار در سال تولید مثل کند.

قمری ماده تخم دوم را معمولاً چند ساعت بعد یا روز بعد می‌گذارد و تقریباً دو هفته به صورت شبانه روز روی تخم‌ها می‌نشیند. این پرنده روزی سه بار برای تهیه آب و غذا از لانه خارج می‌شود که کمتر از بیست دقیقه طول می‌کشد. گاهی اوقات و در این فاصله، پرندگان نر و ماده جای خود را عوض می‌کنند و یکی یکی روی تخم‌ها می‌نشینند. اولین جوجه در روز پانزدهم به دنیا می‌آید. چند ساعت بعد یا روز بعد، جوجه دوم نیز از تخم بیرون می‌آید. جوجه‌ها در حدود پانزده روز به رشد قابل توجهی می‌رسند.

جوجه‌ها بین روزهای دهم تا پانزدهم بال‌های خود را باز و بسته می‌کنند و کم‌کم آماده خروج از لانه می‌شوند تا سرانجام در روز پانزدهم از لانه خارج می‌شوند. لازم به ذکر است که حدود یکی دو روز بعد، والدین شروع به تعمیر لانه می‌کنند و چند روز بعد از خروج جوجه‌ها دوباره در همان لانه تخم می‌گذارند. کل چرخه تخم‌گذاری و رشد جوجه‌ها حدود یک ماه طول می‌کشد. دیده شده است که اگر روند تولد جوجه‌ها در یک لانه با شکست مواجه شود، آن‌ها لانه را ترک کرده و به تخم گذاری در جای دیگری می‌پردازند.

 

 

زیستگاه پرنده‌های قمری

پرنده‌های قمری را می‌توانید در سراسر محل زندگی خود روی سیم‌های تلفن یا شاخه‌های درختان مشاهده کنید. همچنین می‌توانید تعداد زیادی از این پرندگان را در مناطق بزرگ و کم جمعیتی که دانه برای پرندگان روی زمین می‌ریزند، پیدا کنید.همانگونه که گفته شد، این پرنده آزاد را می‌توانید در مناطق مختلف کشور خودمان و به تعداد زیاد در جاهای مختلف مانند سیم‌های تلفن و کنار جاده‌ها، حاشیه خیابان‌ها و مناطق بزرگ، لبه‌های جنگل و روی شاخه‌های درختان مشاهده کنید. قمری‌ها این مناطق را برای اقامت کوتاه مدت یا طولانی مدت انتخاب می‌کنند. آن‌ها از چمنزارها، مزارع، حیاط خلوت و کنار جاده‌ها برای تهیه غذا استفاده می‌کنند.

 

شیوه لانه‌ سازی پرنده قمری

قمری‌ها عموماً در لانه‌ سازی ماهر نیستند، اما می‌توانند با حداقل منابع لانه‌ای امن برای خود و جوجه‌هایشان بسازند. قمری‌ها شاخه‌های نازک درخت را به طور نامنظم در کنار یکدیگر می‌چینند و سپس با استفاده از ضایعات خود، چوب را به هم می‌چسباند. ارتفاع لانه پرنده به اندازه‌ای است که تخم‌های پرنده از لانه به بیرون پرتاب نشود. لانه پرنده می‌تواند در هر محیطی مانند روی کنتور گاز، کنار پنجره، سوراخ دیواری و یا حتی زیر کولر قرار بگیرد.

در واقع هر مکانی که امکان ساخت لانه در آن وجود داشته باشد برای این پرنده مناسب خواهد بود. همین امر باعث شده است که این پرنده را پرنده احمق خطاب کنند. اما باید گفت که این‌طور نیست و بدون شک این پرنده نیز عوامل مختلفی مانند فاصله از نور مستقیم خورشید، باران، باد و گربه را برای ساخت لانه در نظر می‌گیرد و بر اساس آن‌ها انتخاب خود را انجام می‌دهد.

لانه‌ای که قمری می‌سازد به اندازه کافی قوی نیست. به طور کلی این پرنده انرژی زیادی را برای ساختن لانه هدر نمی‌دهد و حتی گاهی زیستگاه خود را بر روی لانه‌های قدیمی همنوعان خود می‌سازد.

 

حقایق جالب در مورد قمری

پرنده قمری تمایل زیادی به تغذیه از روی زمین دارد. معمولاً آن‌ها تمام وعده‌های غذایی روزانه خود را از روی زمین پیدا می‌کنند. قمری‌ها تمام دانه‌ها را در چینه‌دان خود ذخیره (چینه دان محل فراهم آمدن دانه در مری پرندگان است.) و پس از پر کردن چینه‌دان، برای هضم غذا به مکانی امن پرواز می‌کنند.

یکی از دلایل زنده ماندن قمری‌ها در کویر این است که می‌توانند از آب شور چشمه‌ها (با شوری حدود نصف شوری آب دریا) بنوشند و زمان زیادی را با همین مقدار آب بگذرانند.

قمری‌ها فراوان‌ترین و رایج‌ترین پرنده در آمریکای شمالی هستند.

سالانه شکارچیان پرندگان، بیش از ۲۰ میلیون کبوتر از این نژاد را صید می‌کنند، با این حال به دلیل فراوانی این پرنده در حال حاضر حدود ۳۵۰ میلیون قمری در آمریکای شمالی یافت می‌شود.

 

سخن پایانی

پرنده‌های قمری از خانواده کبوترسانان هستند که به وفور یافت می‌شوند زیرا تولید مثل زیادی در سال انجام می‌دهند. این پرندگان بر روی سیم‌های تلفن، پشت پنجره‌ها و قسمت‌های مختلفی از شهر زندگی می‌کنند و به هر مکانی که برای لانه سازی مناسب باشد، برای خود و جوجه‌هایشان آشیانه می‌سازند.