ستاره | سرویس خانه داری – سرمه دوزی یک نوع دوخت تزئینی است که قدمت و تاریخ موجودیت آن به ۲۵۰۰ سال تا ۳۰۰۰ سال پیش میرسد. در ابتدا تمام وسایل مورد استفاده در این هنر زیبا و قدیمی به صورت دستساز و جنس مواد به کار برده در آن طلا و نقره بوده است اما امروزه به دلیل گرانی با مواد مصنوعی غیر از طلا و نقره دوخته میشود. در قدیم، این هنر برای تزیین لباسها، پردههای تزئینی تالارها و تزئین رختخواب استفاده میشد اما امروزه علاوه بر این موارد از این هنر دوخت برای موارد تزیینی و دکوری بیشتری استفاده میشود.
مواد و ابزار لازم در سرمه دوزی شامل موارد زیر میشود:
- پارچه ترمه یا مخمل
- لایهای از چسب پارچهای یا کاغذی و یا چسب گیاهی مثل نشاسته و سریش
- نخ سفید کتان
- نخ پلیستر یا نخهای سوئدی
- قیچی پارچه و قیچی برای بریدن سرمه
- طرح مورد نظر
- متر و خط کش و کاربن
- برای سرمه دوزی سوزن مناسب دوخت معمولاً سوزن با ضخامت متوسط است. بهترین نوع سوزن برای این کار، کرول است که بلند و ظریف است. برای منجوق و ملیله دوزی نیز سوزن منجوق دوزی خیلی نازک و ظریف با شماره ی ۱۰ تا ۱۳ با نخ قرقره ۶۰ مناسب است.
- استفاده از کارگاه سرمه دوزی برای بعضی از دوختها، وسیلهای کاملا ضروری است ولی در ابعادهای بزرگ فقط محدودهای از طرح را در برمیگیرد. این نکته را باید بدانید که اگر طرح شما مربع، مستطیل و یا دایره است مرکز طرح شما باید در وسط کارگاه قرار بگیرد در غیر اینصورت پس از تمام شدن دوخت، پارچه و طرح شما کج میشود.
سرمه دوزی روی ترمه
برای سرمه دوزی روی ترمه به لوازم و مواد زیر نیاز دارید:
- پارچه ترمه
- انواع نخ سرمه
- نخ دوخت خیاطی
- سوزن با شمارههای مختلف
- قیچی
- دستگاه کمان یا یک چهارچوب به منظور محکم نگه داشتن پارچه
- پنبه و یا هر پر کننده دیگری
- صابون خیاطی برای نقش اندازی یا قلم دیگری که بتواند بر روی پارچه اثر بگذارد و پاک نشود
روش سرمه دوزی روی ترمه
ابتدا باید پارچه را در دستگاه قرار دهید و از چهار طرف کشیده و به دستگاه متصل کنید. سپس طرح مورد نظر خود را به وسیله برگردان طرح روی پارچه بزنید و یا در صورت تسلط بر طرح مستقیماً بر روی پارچه طراحی کنید. برای اینکه طرح شما پاک نشود، خطهای طرح را با کوکهای درشت تثبیت کنید. سوزن نخ شده را از سرمه عبور دهید و خطهای مشخص شده را کوک بزنید تا همه خطوط به این صورت با سرمه پوشیده شود. سطح گلبرگها را با قرار دادن پنبه یا هر حجم دهنده دیگری برجسته کنید و با سرمه بپوشانید.
این دوخت در اکثر موارد با دوختهای دیگر همراه میشود مثل پیله دوزی، ملیله دوزی، گلابتون دوزی، شرفه دوزی، شمسه دوزی، ده یک دوزی، صدف دوزی، سنگ دوزی، مرصع دوزی، منجوق دوزی، پولک دوزی، زغره دوزی، مروارید دوزی و غیره.
رمه دوزی انواع زنجیره
این دوخت را با نخهای الوان یا سرمههای مات و براق اجرا میکنیم و با جنسهای ملیله، منجوق یا مروارید، به دلیل ضخامت انها قابل اجرا نیست.
سوزن را از روی خط در میآوریم . به اندازه ی ۳ سانیمتر سرمه قیچی کرده، داخل نخ میبریم و سرمه را جلوی نقطه سوزن حلقه میکنیم و از کنار نقطه سوزن داخل و وسط حلقهی سوزن را خارج و دوباره تکرار میکنیم.
قبلا با نخ این دوخت را تمرین کنید سپس سرمه سربیندازید. در صورت استفاده از سرمههای ضخیم قد سرمه را به اندازهی حلقهی مورد نظر قیچی میکنیم. پس از اجرای زنجیره ، میتوانیم داخل حلقهها را مروارید، سنگ، کریستال گرد و یا مهرههای چوبی قرار دهیم.
علیرضا
جالب بود طرح و توضیحات شما
در کل هنر سنتی و قشنگیه
بنده یک کارگاه کوچیک دارم که این هنر رو به هنرآموز ها آموزش میدم و واقعا لذت میبرم.